Proverbs 17
1 Better a dry morsel in quietness than a house full of feasting with strife.
| باشترە پارووێکی وشک بە ئارامییەوە لە ماڵێکی پڕ لە خوانی ئامادەکراو، بە ناکۆکی. |
2 A wise servant will rule over a disgraceful son and share his inheritance as one of the brothers.
| بەندەی وریا بەسەر کوڕی شەرمەزاردا زاڵ دەبێت و لەگەڵ برایانی میرات بەشدەکات. |
3 A crucible for silver and a furnace for gold, but the LORD is the tester of hearts.
| بۆتە بۆ زیوە و کوورە بۆ زێڕ، یەزدانیش دڵ تاقی دەکاتەوە. |
4 A wicked man listens to evil lips; a liar gives ear to a destructive tongue.
| بەدکار گوێ لە لێوی خراپ دەگرێت، درۆزنیش گوێ دەداتە زمانی گرفتخواز. |
5 He who mocks the poor insults their Maker; whoever gloats over calamity will not go unpunished.
| ئەوەی گاڵتە بە هەژار بکات سووکایەتی بە دروستکەرەکەی دەکات، ئەوەی بە بەڵا دڵی خۆشبێت بێ سزا دەرناچێت. |
6 Grandchildren are the crown of the aged, and the glory of a son is his father.
| منداڵی منداڵ تاجی پیرانە، شانازی کوڕانیش دایک و باوکانن. |
7 Eloquent words are unfit for a fool; how much worse are lying lips to a ruler!
| قسەی نەستەق لە گێل ناوەشێتەوە، لەوەش زیاتر قسەی درۆ لە میر. |
8 A bribe is a charm to its giver; wherever he turns, he succeeds.
| بەرتیل بەردی گرانبەهایە لەبەرچاوی خاوەنەکەی، ڕوو لە هەر لایەک بکات سەردەکەوێت. |
9 Whoever conceals an offense promotes love, but he who brings it up separates friends.
| ئەوەی تاوان دادەپۆشێت پەرە بە خۆشەویستی دەدات، بەڵام ئەوەی باسی بابەتەکە بکاتەوە دۆستی نزیک لە یەکتر جیا دەکاتەوە. |
10 A rebuke cuts into a man of discernment deeper than a hundred lashes cut into a fool.
| سەرزەنشتکردنێک بۆ تێگەیشتوو قووڵترە لە سەد جار دارکاریکردن بۆ گێل. |
11 An evil man seeks only rebellion; a cruel messenger will be sent against him.
| کەسی خراپ تەنها داواکاری یاخی بوونە، لەبەر ئەوە نێردراوێکی دڵڕەقی بۆ دەنێردرێت. |
12 It is better to meet a bear robbed of her cubs than a fool in his folly.
| باشترە تووشی دەڵەورچێکی سک سووتاو بیت، نەک گێلێک لە گێلایەتییەکەی خۆی. |
13 If anyone returns evil for good, evil will never leave his house.
| ئەوەی پاداشتی چاکە بە خراپە بداتەوە، خراپە ماڵی بەرنادات. |
14 To start a quarrel is to release a flood; so abandon the dispute before it breaks out.
| دەستپێکردنی ناکۆکی وەک تەقینی بەنداوە، جا پێش ئەوەی ناکۆکییەکە بتەقێتەوە وازی لێبهێنە. |
15 Acquitting the guilty and condemning the righteous— both are detestable to the LORD.
| بێتاوانکردنی خراپەکار و تاوانبارکردنی ڕاستودروست، هەردووک قێزەونن لەلای یەزدان. |
16 Why should the fool have money in his hand with no intention of buying wisdom?
| بۆچی پارە بکەوێتە دەست پیاوی گێل؟ کە ئارەزووی نییە بۆ کڕینی دانایی! |
17 A friend loves at all times, and a brother is born for adversity.
| برادەر هەموو کاتێک خۆشەویستی خۆی دەردەبڕێت، براش بۆ تەنگانە لەدایک دەبێت. |
18 A man lacking judgment strikes hands in pledge and puts up security for his neighbor.
| کەسی تێنەگەیشتوو تەوقە دەکات و بە تەواوی دەبێتە کەفیلی دراوسێکەی. |
19 He who loves transgression loves strife; he who builds his gate high invites destruction.
| ئەوەی حەز لە ناکۆکی بکات حەز لە گوناه دەکات، ئەوەی دەرگای خۆی بڵند بکات داوای شکان دەکات. |
20 The one with a perverse heart finds no good, and he whose tongue is deceitful falls into trouble.
| ئەوەی دڵخراپ بێت چاکە نایەتە ڕێی، ئەوەی زمان خوار بێت تووشی خراپە دەبێت. |
21 A man fathers a fool to his own grief; the father of a fool has no joy.
| ئەوەی گێلی ببێت تووشی خەفەت دەبێت، باوکی ڕۆڵەی دەبەنگیش دڵخۆشی نابینێت. |
22 A joyful heart is good medicine, but a broken spirit dries up the bones.
| دڵی شادمان تەندروستی دەبەخشێت، بەڵام ڕۆحی تێکشکاو ئێسک وشک دەکات. |
23 A wicked man takes a covert bribe to subvert the course of justice.
| بەدکار بە نهێنی بەرتیل وەردەگرێت تاکو ڕێچکەی دادپەروەری خوار بکاتەوە. |
24 Wisdom is the focus of the discerning, but the eyes of a fool wander to the ends of the earth.
| کەسی تێگەیشتوو چاوی لەسەر داناییە، بەڵام گێل چاودەبڕێتە ئەوپەڕی زەوی. |
25 A foolish son brings grief to his father and bitterness to her who bore him.
| کوڕی گێل خەمە بۆ باوکی و تاڵییە بۆ ئەو دایکەی لێی بووە. |
26 It is surely not good to punish the innocent or to flog a noble for his honesty.
| پێبژاردن بە کەسی ڕاستودروست باش نییە، هەروەها دارکاریکردنی کەسی خانەدان لەبەر دەستپاکی. |
27 A man of knowledge restrains his words, and a man of understanding maintains a calm spirit.
| ئەوەی قسەی خۆی ڕاگرێت خاوەن زانیارییە، ئەوەی ڕۆح ئارام بێت پیاوی تێگەیشتنە. |
28 Even a fool is considered wise if he keeps silent, and discerning when he holds his tongue.
| تەنانەت گێلیش کە بێدەنگ بێت بە دانا دادەنرێت، ئەوەی لێویشی لێک نەکاتەوە بە تێگەیشتوو. |
