Proverbs 16
1 The plans of the heart belong to man, but the reply of the tongue is from the LORD.
W człowieku są zamysły serca, ale odpowiedź języka jest od PANA.
2 All a man’s ways are pure in his own eyes, but his motives are weighed out by the LORD.
Wszystkie drogi człowieka są czyste w jego oczach, ale PAN waży duchy.
3 Commit your works to the LORD and your plans will be achieved.
Powierz PANU swe dzieła, a twoje zamysły będą utwierdzone.
4 The LORD has made everything for His purpose— even the wicked for the day of disaster.
PAN uczynił wszystko dla samego siebie, nawet niegodziwego na dzień zła.
5 Everyone who is proud in heart is detestable to the LORD; be assured that he will not go unpunished.
Każdy, który jest wyniosłego serca, budzi odrazę w PANU; choć weźmie innych do pomocy, nie uniknie kary.
6 By loving devotion and faithfulness iniquity is atoned for, and by the fear of the LORD one turns aside from evil.
Dzięki miłosierdziu i prawdzie oczyszcza się nieprawość, a w bojaźni PANA oddalamy się od zła.
7 When a man’s ways please the LORD, He makes even the man’s enemies live at peace with him.
Gdy drogi człowieka podobają się PANU, to godzi z nim nawet jego nieprzyjaciół.
8 Better a little with righteousness than great gain with injustice.
Lepiej mieć mało ze sprawiedliwością niż wiele dochodów nieprawnych.
9 A man’s heart plans his course, but the LORD determines his steps.
Serce człowieka obmyśla swe drogi, ale PAN kieruje jego krokami.
10 A divine verdict is on the lips of a king; his mouth must not betray justice.
Wyrok Boży [jest] na wargach króla; jego usta nie błądzą w sądzie.
11 Honest scales and balances are from the LORD; all the weights in the bag are His concern.
Sprawiedliwa waga i szale [należą do] PANA i wszystkie odważniki w worku są jego dziełem.
12 Wicked behavior is detestable to kings, for a throne is established through righteousness.
Popełnienie niegodziwości budzi odrazę w królach, bo sprawiedliwością tron jest umocniony.
13 Righteous lips are a king’s delight, and he who speaks honestly is beloved.
Wargi sprawiedliwe są rozkoszą królów, kochają oni tego, który mówi to, co słuszne.
14 The wrath of a king is a messenger of death, but a wise man will pacify it.
Gniew króla jest posłańcem śmierci, ale mądry człowiek przebłaga go.
15 When a king’s face brightens, there is life; his favor is like a rain cloud in spring.
W jasności twarzy króla [jest] życie, a jego przychylność jest jak obłok z późnym deszczem.
16 How much better to acquire wisdom than gold! To gain understanding is more desirable than silver.
O wiele lepiej jest nabyć mądrość niż złoto; a nabyć rozum lepiej niż srebro.
17 The highway of the upright leads away from evil; he who guards his way protects his life.
Droga prawych [to] odstąpić od zła; kto strzeże swojej drogi, strzeże swej duszy.
18 Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Pycha poprzedza zgubę, a wyniosły duch – upadek.
19 It is better to be lowly in spirit among the humble than to divide the spoil with the proud.
Lepiej być uniżonego ducha z pokornymi, niż dzielić łup z pysznymi.
20 Whoever heeds instruction will find success, and blessed is he who trusts in the LORD.
Kto zważa na słowo, znajdzie dobro, a kto ufa PANU, [jest] błogosławiony.
21 The wise in heart are called discerning, and pleasant speech promotes instruction.
Kto [jest] mądrego serca, zwie się rozumnym, a słodycz warg pomnaża wiedzę.
22 Understanding is a fountain of life to its possessor, but the discipline of fools is folly.
Rozum [jest] zdrojem życia dla tych, którzy go mają, a pouczenie głupich jest głupotą.
23 The heart of the wise man instructs his mouth and adds persuasiveness to his lips.
Serce mądrego czyni jego usta roztropnymi i dodaje nauki jego wargom.
24 Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul and healing to the bones.
Miłe słowa są [jak] plaster miodu, słodycz dla duszy i lekarstwo dla kości.
25 There is a way that seems right to a man, but its end is the way of death.
Jest droga, która [wydaje się] człowiekowi słuszna, ale jej końcem jest droga do śmierci.
26 A worker’s appetite works for him because his hunger drives him onward.
Robotnik pracuje dla siebie, bo usta pobudzają go [do tego].
27 A worthless man digs up evil, and his speech is like a scorching fire.
Człowiek nikczemny wykopuje zło, a na jego wargach jakby ogień płonący.
28 A perverse man spreads dissension, and a gossip divides close friends.
Człowiek przewrotny rozsiewa spory, a plotkarz rozdziela przyjaciół.
29 A violent man entices his neighbor and leads him down a path that is not good.
Człowiek gwałtowny zwabia swego bliźniego i wprowadza go na drogę niedobrą.
30 He who winks his eye devises perversity; he who purses his lips is bent on evil.
Mruga swymi oczami, by knuć podstępy; rusza wargami i popełnia zło.
31 Gray hair is a crown of glory; it is attained along the path of righteousness.
Siwa głowa [jest] koroną chwały, zdobywa się ją na drodze sprawiedliwości.
32 He who is slow to anger is better than a warrior, and he who controls his temper is greater than one who captures a city.
Lepszy jest nieskory do gniewu niż mocarz, a kto panuje nad swym duchem, [jest lepszy] niż ten, kto zdobywa miasto.
33 The lot is cast into the lap, but its every decision is from the LORD.
Losy wrzuca się w zanadrze, ale całe rozstrzygnięcie ich zależy od PANA.
