< Proverbs 16 >

1 The plans of the heart belong to man, but the reply of the tongue is from the LORD.
Ang mga laraw sa kasingkasing iya sa tawo; Apan ang tubag sa dila gikan kang Jehova.
2 All a man’s ways are pure in his own eyes, but his motives are weighed out by the LORD.
Ang tanang mga dalan sa tawo mahinlo sa iyang kaugalingong mga mata; Apan si Jehova nagatimbang sa mga espiritu.
3 Commit your works to the LORD and your plans will be achieved.
Itugyan ang imong mga buhat ngadto kang Jehova, Ug ang imong mga tuyo mamalig-on.
4 The LORD has made everything for His purpose— even the wicked for the day of disaster.
Gihimo ni Jehova ang tanang butang alang sa iyang kaugalingong tuyo; Oo, bisan ang dautan alang sa adlaw nga dautan.
5 Everyone who is proud in heart is detestable to the LORD; be assured that he will not go unpunished.
Ang tagsatagsa nga may pagkamapahitas-on sa kasingkasing maoy usa ka dulumtanan kang Jehova: Bisan pa ang kamot madugtong sa usa ka kamot, siya dili makagawas sa silot.
6 By loving devotion and faithfulness iniquity is atoned for, and by the fear of the LORD one turns aside from evil.
Tungod sa kalooy ug sa kamatuoran ang kasal-anan may pagtabon-sa-sala; Ug tungod sa pagkahadlok kang Jehova ang mga tawo mobiya gikan sa dautan.
7 When a man’s ways please the LORD, He makes even the man’s enemies live at peace with him.
Kong ang mga dalan sa usa ka tawo makapahimuot kang Jehova, Iyang pagahimoon bisan ang iyang mga kaaway nga makigdaiton uban kaniya.
8 Better a little with righteousness than great gain with injustice.
Maayo pa ang diyutay uban ang pagkamatarung, Kay sa mga dagkung abut nga uban ang pagkadili-matarung.
9 A man’s heart plans his course, but the LORD determines his steps.
Ang kasingkasing sa tawo magalalang sa iyang dalan; Apan si Jehova nagamando sa iyang mga lakang.
10 A divine verdict is on the lips of a king; his mouth must not betray justice.
Ang diosnong pagpahamtang sa silot anaa sa mga ngabil sa hari; Ang iyang baba dili magalapas diha sa paghukom.
11 Honest scales and balances are from the LORD; all the weights in the bag are His concern.
Ang matarung nga bato ug mga timbangan iya man ni Jehova; Ang tanang mga gibug-aton sa sako maoy iyang buhat.
12 Wicked behavior is detestable to kings, for a throne is established through righteousness.
Maoy usa ka dulumtanan alang sa mga hari ang pagpanugyan ngadto sa kadautan; Tungod kay ang trono natukod pinaagi sa pagkamatarung.
13 Righteous lips are a king’s delight, and he who speaks honestly is beloved.
Ang matarung nga mga ngabil maoy kalipay sa mga hari; Ug sila nahagugma kaniya nga nagapamulong sa matarung.
14 The wrath of a king is a messenger of death, but a wise man will pacify it.
Ang kaligutgut sa usa ka hari maingon sa mga sinugo sa kamatayon; Apan ang tawo nga manggialamon magapalinaw niini.
15 When a king’s face brightens, there is life; his favor is like a rain cloud in spring.
Diha sa kahayag sa nawong sa hari anaa ang kinabuhi; Ug ang iyang kalooy maingon sa usa ka panganod sa ulan nga kinaulahian.
16 How much better to acquire wisdom than gold! To gain understanding is more desirable than silver.
Pagka-labing maayo ang pagbaton sa kaalam kay sa bulawan! Oo, ang pagbaton sa salabutan maayo pang pagapilion kay sa salapi.
17 The highway of the upright leads away from evil; he who guards his way protects his life.
Ang halapad-nga-dalan sa matarung mao ang pagbiya gikan sa dautan: Kadtong nagabantay sa iyang dalan nagaamping sa iyang kalag.
18 Pride goes before destruction, and a haughty spirit before a fall.
Ang pagkagarboso magauna sa pagkalaglag, Ug ang mapahitas-ong espiritu magauna sa pagkahulog.
19 It is better to be lowly in spirit among the humble than to divide the spoil with the proud.
Maayo pa nga magmapainubsanon sa espiritu uban sa mga kabus, Kay sa pagpakigbahin sa inagaw uban sa mga mapahitas-on.
20 Whoever heeds instruction will find success, and blessed is he who trusts in the LORD.
Kadtong nagamatngon sa pulong makakaplag ug maayo; Ug bisan kinsa nga nagasalig kang Jehova, malipayon siya.
21 The wise in heart are called discerning, and pleasant speech promotes instruction.
Ang manggialamon sa kasingkasing pagatawgon nga buotan; Ug ang pagkatam-is sa mga ngabil nagadugang sa kahibalo.
22 Understanding is a fountain of life to its possessor, but the discipline of fools is folly.
Ang salabutan maoy usa ka atabay nga tuburan sa kinabuhi niadtong nagabaton niini; Apan ang pagsaway sa mga buang mao ang ilong binuang.
23 The heart of the wise man instructs his mouth and adds persuasiveness to his lips.
Ang kasingkasing sa manggialamon nagapahamangno sa iyang baba, Ug nagadugang sa kinaadman sa iyang mga ngabil.
24 Pleasant words are a honeycomb, sweet to the soul and healing to the bones.
Ang makalilipay nga mga pulong ingon sa usa ka udlan sa dugos, Matam-is sa kalag ug makapalig-on sa mga bukog.
25 There is a way that seems right to a man, but its end is the way of death.
Adunay usa ka dalan nga daw matarung alang sa tawo, Apan ang katapusan niana mao ang mga dalan sa kamatayon.
26 A worker’s appetite works for him because his hunger drives him onward.
Ang kahinam sa usa ka tawo nga mamumuo nagabuhat alang kaniya; Kay niini ang iyang baba nagaaghat kaniya.
27 A worthless man digs up evil, and his speech is like a scorching fire.
Ang tawo nga walay kapuslanan nagalalang ug dautang buhat; Ug diha sa iyang mga ngabil adunay makasunog nga kalayo.
28 A perverse man spreads dissension, and a gossip divides close friends.
Ang tawo nga masukihon nagasabwag ug kabingkilan; Ug ang usa ka witwitan nagapabulag sa labing suod nga mga higala.
29 A violent man entices his neighbor and leads him down a path that is not good.
Ang tawo nga malupigon nagaulogulog sa iyang isigkatawo, Ug nagatultol kaniya diha sa dalan nga dili maayo.
30 He who winks his eye devises perversity; he who purses his lips is bent on evil.
Kadtong nagapiyong sa iyang mga mata, nagalalang sa mga butang nga sukwahi; Kadtong nagapanakmol sa iyang mga ngabil nagapahitabo sa dautan.
31 Gray hair is a crown of glory; it is attained along the path of righteousness.
Ang ulo nga ubanon maoy purongpurong sa himaya; Kini igakita diha sa dalan sa pagkamatarung.
32 He who is slow to anger is better than a warrior, and he who controls his temper is greater than one who captures a city.
Kadtong mahinay sa kasuko labi pang maayo kay sa tawong gamhanan; Ug kadtong nagagahum sa iyang espiritu, kay niadtong nakaagaw sa usa ka ciudad.
33 The lot is cast into the lap, but its every decision is from the LORD.
Ang pagpapalad gihulog diha sa sabakan; Apan ang tibook pagpahinabo niana iya kang Jehova.

< Proverbs 16 >