Proverbs 15
1 A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.
Ang malumanay na sagot ay nag-aalis ng poot, pero ang malupit na salita ay nagsasanhi ng galit.
2 The tongue of the wise commends knowledge, but the mouth of the fool spouts folly.
Ang dila ng mga matatalinong tao ay sinasang-ayunan ng kaalaman, pero ang bibig ng mga mangmang ay nagbubugso nang kamangmangan.
3 The eyes of the LORD are in every place, observing the evil and the good.
Ang mga mata ni Yahweh ay nasa lahat ng dako, patuloy na nagmamasid sa masama at mabuti.
4 A soothing tongue is a tree of life, but a perverse tongue crushes the spirit.
Ang dilang nagpapagaling ay puno ng buhay, pero ang mapanlinlang na dila ay sumisira ng kalooban.
5 A fool rejects his father’s discipline, but whoever heeds correction is prudent.
Hinahamak ng mangmang ang disiplina ng kaniyang ama, pero ang siyang natututo mula sa pagtatama ay marunong.
6 The house of the righteous has great treasure, but the income of the wicked is trouble.
Sa bahay ng mga gumagawa ng tama ay mayroong labis na kayamanan, pero ang kinikita ng mga masasamang tao ay nagbibigay ng gulo sa kanila.
7 The lips of the wise spread knowledge, but not so the hearts of fools.
Ang labi ng mga matatalinong tao ay nagbabahagi ng kaalaman, pero hindi ang puso ng mga mangmang.
8 The sacrifice of the wicked is detestable to the LORD, but the prayer of the upright is His delight.
Kinasusuklaman ni Yahweh ang mga pag-aalay ng mga masasamang tao, pero kasiyahan sa kaniya ang panalangin ng mga matuwid na tao.
9 The LORD detests the way of the wicked, but He loves those who pursue righteousness.
Kinasusuklaman ni Yahweh ang paraan ng mga masasamang tao, pero mahal niya ang siyang nanatili sa tama.
10 Discipline is harsh for him who leaves the path; he who hates correction will die.
Ang malupit na disiplina ay hinihintay ang sinumang tatalikod sa tamang daan at ang siyang galit sa pagtatama ay mamamatay.
Ang Sheol at pagkawasak ay nasa harap ni Yahweh; gaano pa kaya ang puso ng mga kaapu-apuhan ng sangkatauhan? (Sheol h7585)
12 A mocker does not love to be reproved, nor will he consult the wise.
Ang mangungutya ay galit sa pagtatama; hindi siya magiging marunong.
13 A joyful heart makes a cheerful countenance, but sorrow of the heart crushes the spirit.
Ang pusong nagagalak ay ginagawang maaya ang mukha, pero ang matinding lungkot ay sumisira ng diwa.
14 A discerning heart seeks knowledge, but the mouth of a fool feeds on folly.
Ang puso ng umuunawa ay humahanap ng kaalaman, pero ang bibig ng mga mangmang ay kumakain ng kahangalan.
15 All the days of the oppressed are bad, but a cheerful heart has a continual feast.
Lahat ng araw ng mga taong inaapi ay napakahirap, pero ang nagagalak na puso ay may piging na walang katapusan.
16 Better a little with the fear of the LORD than great treasure with turmoil.
Mas mabuti ang kaunti na may takot kay Yahweh kaysa sa labis na kayamanan na may kaguluhan.
17 Better a dish of vegetables where there is love than a fattened ox with hatred.
Mas mabuti ang pagkain na may mga gulay na may mayroong pag-ibig kaysa sa isang pinatabang guya na hinain na may galit.
18 A hot-tempered man stirs up strife, but he who is slow to anger calms dispute.
Ang galit na tao ay pumupukaw ng mga pagtatalo, pero ang taong matagal magalit ay pinapayapa ang isang alitan.
19 The way of the slacker is like a hedge of thorns, but the path of the upright is a highway.
Ang daanan ng taong tamad ay tulad ng isang lugar na may bakod na tinik, pero ang daanan ng matuwid ay gawa sa daanang tuloy-tuloy.
20 A wise son brings joy to his father, but a foolish man despises his mother.
Ang matalinong anak na lalaki ay nagdadala ng kasiyahan sa kaniyang ama, pero ang mangmang ay namumuhi sa kaniyang ina.
21 Folly is joy to one who lacks judgment, but a man of understanding walks a straight path.
Ang kahangalan ay kasiyahan ng hindi nag-iisip, pero ang siyang nakauunawa ay naglalakad sa tuwid na daanan.
22 Plans fail for lack of counsel, but with many advisers they succeed.
Ang mga balak ay namamali kapag walang payo, pero kapag marami ang tagapayo sila ay nagtatagumpay.
23 A man takes joy in a fitting reply— and how good is a timely word!
Ang tao ay nakakahanap ng kaligayahan kapag siya ay nagbibigay ng matalinong sagot; Napakabuti ng napapanahong salita!
Ang landas ng buhay ay gabay pataas para sa marurunong na tao, upang siya nawa ay makalayo mula sa sheol na nasa ilalim. (Sheol h7585)
25 The LORD tears down the house of the proud, but He protects the boundaries of the widow.
Winawasak ni Yahweh ang pamana ng mapagmataas, pero pinapangalagaan niya ang ari-arian ng balo.
26 The LORD detests the thoughts of the wicked, but the words of the pure are pleasant to Him.
Kinasusuklaman ni Yahweh ang mga kaisipan ng mga masasamang tao, pero ang mga salita ng kagandahang-loob ay busilak.
27 He who is greedy for unjust gain brings trouble on his household, but he who hates bribes will live.
Nagdadala ng gulo ang magnanakaw sa kaniyang pamilya, pero mabubuhay ang siyang galit sa mga suhol.
28 The heart of the righteous ponders how to answer, but the mouth of the wicked blurts out evil.
Ang pusong gumagawa ng tama ay nag-iisip bago sumagot, ngunit ang bibig ng masasama ay ibinubuhos ang lahat ng kasamaan nito.
29 The LORD is far from the wicked, but He hears the prayer of the righteous.
Si Yahweh ay malayo sa mga masasamang tao, pero naririnig niya ang panalangin ng mga gumagawa ng tama.
30 The light of the eyes cheers the heart, and good news nourishes the bones.
Ang ilaw ng mga mata ay nagdadala ng kasiyahan sa puso, at ang mabuting mga balita ay mabuti sa katawan.
31 He who listens to life-giving reproof will dwell among the wise.
Kung ikaw ay magbibigay ng pansin sa taong nagtatama sa kung papaano ka mamuhay, ikaw ay mananatiling kabilang sa mga matatalino.
32 He who ignores discipline despises himself, but whoever heeds correction gains understanding.
Ang siyang tumatanggi sa disiplina ay namumuhi sa kaniyang sarili, pero ang siyang nakikinig sa pagtatama ay nagtatamo ng kaunawaan.
33 The fear of the LORD is the instruction of wisdom, and humility comes before honor.
Ang takot kay Yahweh ay nagtuturo ng karunungan, at ang pagpapakumbaba ay nauuna bago ang karangalan.
