Proverbs 1
1 These are the proverbs of Solomon son of David, king of Israel,
Đây là những châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, vua Ít-ra-ên.
2 for gaining wisdom and discipline, for comprehending words of insight,
Để người ta tìm đến khôn ngoan và tiếp thu lời khuyên dạy, cùng phân biện được tri thức.
3 and for receiving instruction in wise living and in righteousness, justice, and equity.
Để đạt đến một đời sống kỷ luật và cẩn trọng, hành động phải lẽ, công bằng, và ngay thẳng.
4 To impart prudence to the simple and knowledge and discretion to the young,
Để giúp người đơn sơ được sáng suốt, và người trẻ tuổi hiểu biết và thận trọng.
5 let the wise listen and gain instruction, and the discerning acquire wise counsel
Người khôn học hỏi châm ngôn để thêm khôn. Người hiểu biết thấy được đường đi nước bước
6 by understanding the proverbs and parables, the sayings and riddles of the wise.
nếu biết ứng dụng châm ngôn, ngụ ngôn dùng những lời khôn ngoan và những câu đố thâm trầm của hiền nhân.
7 The fear of the LORD is the beginning of knowledge, but fools despise wisdom and discipline.
Kính sợ Chúa Hằng Hữu là khởi đầu của mọi tri thức, chỉ có người dại mới coi thường khôn ngoan và huấn thị.
8 Listen, my son, to your father’s instruction, and do not forsake the teaching of your mother.
Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy. Đừng bỏ khuôn phép của mẹ con.
9 For they are a garland of grace on your head and a pendant around your neck.
Đó là trang sức duyên dáng trên đầu con và dây chuyền xinh đẹp nơi cổ con.
10 My son, if sinners entice you, do not yield to them.
Con ơi, khi người tội lỗi quyến rũ, con đừng nghe theo!
11 If they say, “Come along, let us lie in wait for blood, let us ambush the innocent without cause,
Khi họ bảo: “Hãy đến với chúng ta. Rình rập và giết người! Lén hại người lương thiện vô tội!
12 let us swallow them alive like Sheol, and whole like those descending into the Pit. (Sheol h7585)
Ta sẽ nuốt sống nó như âm phủ; nuốt trọn như người xuống huyệt sâu. (Sheol h7585)
13 We will find all manner of precious goods; we will fill our houses with plunder.
Ta sẽ lấy đủ mọi của báu. Chất của cướp đầy nhà.
14 Throw in your lot with us; let us all share one purse”—
Bạn sẽ cùng chúng ta rút thăm chia của; rồi tất cả đều chung một túi tiền.”
15 my son, do not walk the road with them or set foot upon their path.
Thì con ơi, đừng nghe theo họ! Chân con phải tránh xa đường họ đi.
16 For their feet run to evil, and they are swift to shed blood.
Vì họ nhanh chân theo điều ác. Vội vàng ra tay đổ máu.
17 How futile it is to spread the net where any bird can see it!
Khi người giăng lưới bắt chim, chim khôn bay thoát.
18 But they lie in wait for their own blood; they ambush their own lives.
Nhưng bọn người này tự giăng bẫy; rồi sa vào bẫy do chính mình giăng ra.
19 Such is the fate of all who are greedy, whose unjust gain takes the lives of its possessors.
Đó là số phận người ham lợi bất nghĩa; lợi ấy sẽ tiêu diệt mạng sống họ.
20 Wisdom calls out in the street, she lifts her voice in the square;
Khôn ngoan lên tiếng ngoài đường. Loan truyền khắp phố phường.
21 in the main concourse she cries aloud, at the city gates she makes her speech:
Kêu gọi nơi công cộng, tại cổng thành, trong đô thị:
22 “How long, O simple ones, will you love your simple ways? How long will scoffers delight in their scorn and fools hate knowledge?
“Hỡi người khờ dại, đến bao giờ ngươi mới thôi chìm đắm u mê? Đến khi nào người chế nhạo mới bỏ thói khinh khi? Và người dại thù ghét tri thức đến chừng nào?
23 If you had repented at my rebuke, then surely I would have poured out my spirit on you; I would have made my words known to you.
Hãy đến và nghe ta sửa dạy. Ta sẽ ban thần trí khôn ngoan để con thông suốt lời ta.
24 Because you refused my call, and no one took my outstretched hand,
Nhưng, dù ta kêu gọi, các ngươi vẫn từ nan. Ta đưa tay chờ đợi, cũng không ai quan tâm.
25 because you neglected all my counsel, and wanted none of my correction,
Không ai để ý lời ta khuyên răn hay chịu nghe lời ta quở trách.
26 in turn I will mock your calamity; I will sneer when terror strikes you,
Nên khi các người lâm nạn, ta sẽ cười! Và chế giễu khi các người kinh hãi—
27 when your dread comes like a storm, and your destruction like a whirlwind, when distress and anguish overwhelm you.
khi kinh hoàng vụt đến tựa phong ba, khi tai ương xâm nhập như bão tố, và nguy nan cùng khổ ngập tràn.
28 Then they will call on me, but I will not answer; they will earnestly seek me, but will not find me.
Họ sẽ kêu cầu ta, nhưng ta chẳng đáp lời. Họ sẽ tìm kiếm ta, nhưng không sao gặp được.
29 For they hated knowledge and chose not to fear the LORD.
Chính vì họ thù ghét tri thức và không chịu kính sợ Chúa Hằng Hữu.
30 They accepted none of my counsel; they despised all my reproof.
Họ không muốn nghe ta khuyên dạy và khinh bỉ mọi lời quở trách.
31 So they will eat the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
Vì thế, họ sẽ hứng chịu kết quả công việc mình, lãnh trọn quả báo mưu mô mình.
32 For the waywardness of the simple will slay them, and the complacency of fools will destroy them.
Người ngây thơ chết vì lầm đường lạc lối. Người dại dột bị diệt vì tự thị tự mãn.
33 But whoever listens to me will dwell in safety, secure from the fear of evil.”
Nhưng ai nghe ta sẽ sống bình an, không lo tai họa.”
