< Matthew 5 >

1 When Jesus saw the crowds, He went up on the mountain and sat down. His disciples came to Him,
anantara. m sa jananivaha. m niriik. sya bhuudharopari vrajitvaa samupavive"sa|
2 and He began to teach them, saying:
tadaanii. m "si. sye. su tasya samiipamaagate. su tena tebhya e. saa kathaa kathyaa ncakre|
3 “Blessed are the poor in spirit, for theirs is the kingdom of heaven.
abhimaanahiinaa janaa dhanyaa. h, yataste svargiiyaraajyam adhikari. syanti|
4 Blessed are those who mourn, for they will be comforted.
khidyamaanaa manujaa dhanyaa. h, yasmaat te saantvanaa. m praapsanti|
5 Blessed are the meek, for they will inherit the earth.
namraa maanavaa"sca dhanyaa. h, yasmaat te mediniim adhikari. syanti|
6 Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, for they will be filled.
dharmmaaya bubhuk. sitaa. h t. r.saarttaa"sca manujaa dhanyaa. h, yasmaat te paritarpsyanti|
7 Blessed are the merciful, for they will be shown mercy.
k. rpaalavo maanavaa dhanyaa. h, yasmaat te k. rpaa. m praapsyanti|
8 Blessed are the pure in heart, for they will see God.
nirmmalah. rdayaa manujaa"sca dhanyaa. h, yasmaat ta ii"scara. m drak. syanti|
9 Blessed are the peacemakers, for they will be called sons of God.
melayitaaro maanavaa dhanyaa. h, yasmaat ta ii"scarasya santaanatvena vikhyaasyanti|
10 Blessed are those who are persecuted because of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
dharmmakaara. naat taa. ditaa manujaa dhanyaa, yasmaat svargiiyaraajye te. saamadhikaro vidyate|
11 Blessed are you when people insult you, persecute you, and falsely say all kinds of evil against you because of Me.
yadaa manujaa mama naamak. rte yu. smaan nindanti taa. dayanti m. r.saa naanaadurvvaakyaani vadanti ca, tadaa yuya. m dhanyaa. h|
12 Rejoice and be glad, because great is your reward in heaven; for in the same way they persecuted the prophets before you.
tadaa aanandata, tathaa bh. r"sa. m hlaadadhva nca, yata. h svarge bhuuyaa. msi phalaani lapsyadhve; te yu. smaaka. m puraatanaan bhavi. syadvaadino. api taad. rg ataa. dayan|
13 You are the salt of the earth. But if the salt loses its savor, how can it be made salty again? It is no longer good for anything, except to be thrown out and trampled by men.
yuya. m medinyaa. m lava. naruupaa. h, kintu yadi lava. nasya lava. natvam apayaati, tarhi tat kena prakaare. na svaaduyukta. m bhavi. syati? tat kasyaapi kaaryyasyaayogyatvaat kevala. m bahi. h prak. septu. m naraa. naa. m padatalena dalayitu nca yogya. m bhavati|
14 You are the light of the world. A city on a hill cannot be hidden.
yuuya. m jagati diiptiruupaa. h, bhuudharopari sthita. m nagara. m gupta. m bhavitu. m nahi "sak. syati|
15 Neither do people light a lamp and put it under a basket. Instead, they set it on a stand, and it gives light to everyone in the house.
apara. m manujaa. h pradiipaan prajvaalya dro. naadho na sthaapayanti, kintu diipaadhaaroparyyeva sthaapayanti, tena te diipaa gehasthitaan sakalaan prakaa"sayanti|
16 In the same way, let your light shine before men, that they may see your good deeds and glorify your Father in heaven.
yena maanavaa yu. smaaka. m satkarmmaa. ni vilokya yu. smaaka. m svargastha. m pitara. m dhanya. m vadanti, te. saa. m samak. sa. m yu. smaaka. m diiptistaad. rk prakaa"sataam|
17 Do not think that I have come to abolish the Law or the Prophets. I have not come to abolish them, but to fulfill them.
aha. m vyavasthaa. m bhavi. syadvaakya nca loptum aagatavaan, ittha. m maanubhavata, te dve loptu. m naagatavaan, kintu saphale karttum aagatosmi|
18 For I tell you truly, until heaven and earth pass away, not a single jot, not a stroke of a pen, will disappear from the Law until everything is accomplished.
apara. m yu. smaan aha. m tathya. m vadaami yaavat vyomamedinyo rdhva. mso na bhavi. syati, taavat sarvvasmin saphale na jaate vyavasthaayaa ekaa maatraa bindurekopi vaa na lopsyate|
19 So then, whoever breaks one of the least of these commandments and teaches others to do likewise will be called least in the kingdom of heaven; but whoever practices and teaches them will be called great in the kingdom of heaven.
tasmaat yo jana etaasaam aaj naanaam atik. sudraam ekaaj naamapii la. mghate manujaa. m nca tathaiva "sik. sayati, sa svargiiyaraajye sarvvebhya. h k. sudratvena vikhyaasyate, kintu yo janastaa. m paalayati, tathaiva "sik. sayati ca, sa svargiiyaraajye pradhaanatvena vikhyaasyate|
20 For I tell you that unless your righteousness exceeds that of the scribes and Pharisees, you will never enter the kingdom of heaven.
apara. m yu. smaan aha. m vadaami, adhyaapakaphiruu"simaanavaanaa. m dharmmaanu. s.thaanaat yu. smaaka. m dharmmaanu. s.thaane nottame jaate yuuyam ii"svariiyaraajya. m prave. s.tu. m na "sak. syatha|
21 You have heard that it was said to the ancients, ‘Do not murder’ and ‘Anyone who murders will be subject to judgment.’
apara nca tva. m nara. m maa vadhii. h, yasmaat yo nara. m hanti, sa vicaarasabhaayaa. m da. n.daarho bhavi. syati, puurvvakaaliinajanebhya iti kathitamaasiit, yu. smaabhira"sraavi|
22 But I tell you that anyone who is angry with his brother will be subject to judgment. Again, anyone who says to his brother, ‘Raca,’ will be subject to the Sanhedrin. But anyone who says, ‘You fool!’ will be subject to the fire of hell. (Geenna g1067)
kintvaha. m yu. smaan vadaami, ya. h ka"scit kaara. na. m vinaa nijabhraatre kupyati, sa vicaarasabhaayaa. m da. n.daarho bhavi. syati; ya. h ka"scicca sviiyasahaja. m nirbbodha. m vadati, sa mahaasabhaayaa. m da. n.daarho bhavi. syati; puna"sca tva. m muu. dha iti vaakya. m yadi ka"scit sviiyabhraatara. m vakti, tarhi narakaagnau sa da. n.daarho bhavi. syati| (Geenna g1067)
23 So if you are offering your gift at the altar and there remember that your brother has something against you,
ato vedyaa. h samiipa. m nijanaivedye samaaniite. api nijabhraatara. m prati kasmaaccit kaara. naat tva. m yadi do. sii vidyase, tadaanii. m tava tasya sm. rti rjaayate ca,
24 leave your gift there before the altar. First go and be reconciled to your brother; then come and offer your gift.
tarhi tasyaa vedyaa. h samiipe nijanaivaidya. m nidhaaya tadaiva gatvaa puurvva. m tena saarddha. m mila, pa"scaat aagatya nijanaivedya. m nivedaya|
25 Reconcile quickly with your adversary, while you are still on the way to court. Otherwise, he may hand you over to the judge, and the judge may hand you over to the officer, and you may be thrown into prison.
anya nca yaavat vivaadinaa saarddha. m vartmani ti. s.thasi, taavat tena saarddha. m melana. m kuru; no cet vivaadii vicaarayitu. h samiipe tvaa. m samarpayati vicaarayitaa ca rak. si. na. h sannidhau samarpayati tadaa tva. m kaaraayaa. m badhyethaa. h|
26 Truly I tell you, you will not get out until you have paid the last penny.
tarhi tvaamaha. m taththa. m braviimi, "se. sakapardake. api na pari"sodhite tasmaat sthaanaat kadaapi bahiraagantu. m na "sak. syasi|
27 You have heard that it was said, ‘Do not commit adultery.’
apara. m tva. m maa vyabhicara, yadetad vacana. m puurvvakaaliinalokebhya. h kathitamaasiit, tad yuuya. m "srutavanta. h;
28 But I tell you that anyone who looks at a woman to lust after her has already committed adultery with her in his heart.
kintvaha. m yu. smaan vadaami, yadi ka"scit kaamata. h kaa ncana yo. sita. m pa"syati, tarhi sa manasaa tadaiva vyabhicaritavaan|
29 If your right eye causes you to sin, gouge it out and throw it away. It is better for you to lose one part of your body than for your whole body to be thrown into hell. (Geenna g1067)
tasmaat tava dak. si. na. m netra. m yadi tvaa. m baadhate, tarhi tannetram utpaa. tya duure nik. sipa, yasmaat tava sarvvavapu. so narake nik. sepaat tavaikaa"ngasya naa"so vara. m| (Geenna g1067)
30 And if your right hand causes you to sin, cut it off and throw it away. It is better for you to lose one part of your body than for your whole body to depart into hell. (Geenna g1067)
yadvaa tava dak. si. na. h karo yadi tvaa. m baadhate, tarhi ta. m kara. m chittvaa duure nik. sipa, yata. h sarvvavapu. so narake nik. sepaat ekaa"ngasya naa"so vara. m| (Geenna g1067)
31 It has also been said, ‘Whoever divorces his wife must give her a certificate of divorce.’
uktamaaste, yadi ka"scin nijajaayaa. m parityakttum icchati, tarhi sa tasyai tyaagapatra. m dadaatu|
32 But I tell you that anyone who divorces his wife, except for sexual immorality, brings adultery upon her. And he who marries a divorced woman commits adultery.
kintvaha. m yu. smaan vyaaharaami, vyabhicaarado. se na jaate yadi ka"scin nijajaayaa. m parityajati, tarhi sa taa. m vyabhicaarayati; ya"sca taa. m tyaktaa. m striya. m vivahati, sopi vyabhicarati|
33 Again, you have heard that it was said to the ancients, ‘Do not break your oath, but fulfill your vows to the Lord.’
puna"sca tva. m m. r.saa "sapatham na kurvvan ii"scaraaya nija"sapatha. m paalaya, puurvvakaaliinalokebhyo yai. saa kathaa kathitaa, taamapi yuuya. m "srutavanta. h|
34 But I tell you not to swear at all: either by heaven, for it is God’s throne;
kintvaha. m yu. smaan vadaami, kamapi "sapatha. m maa kaar. s.ta, arthata. h svarganaamnaa na, yata. h sa ii"svarasya si. mhaasana. m;
35 or by the earth, for it is His footstool; or by Jerusalem, for it is the city of the great King.
p. rthivyaa naamnaapi na, yata. h saa tasya paadapii. tha. m; yiruu"saalamo naamnaapi na, yata. h saa mahaaraajasya purii;
36 Nor should you swear by your head, for you cannot make a single hair white or black.
nija"sironaamnaapi na, yasmaat tasyaika. m kacamapi sitam asita. m vaa karttu. m tvayaa na "sakyate|
37 Simply let your ‘Yes’ be ‘Yes,’ and your ‘No,’ ‘No.’ Anything more comes from the evil one.
apara. m yuuya. m sa. mlaapasamaye kevala. m bhavatiiti na bhavatiiti ca vadata yata ito. adhika. m yat tat paapaatmano jaayate|
38 You have heard that it was said, ‘Eye for eye and tooth for tooth.’
apara. m locanasya vinimayena locana. m dantasya vinimayena danta. h puurvvaktamida. m vacana nca yu. smaabhira"sruuyata|
39 But I tell you not to resist an evil person. If someone slaps you on your right cheek, turn to him the other also;
kintvaha. m yu. smaan vadaami yuuya. m hi. msaka. m nara. m maa vyaaghaatayata| kintu kenacit tava dak. si. nakapole cape. taaghaate k. rte ta. m prati vaama. m kapola nca vyaagho. taya|
40 if someone wants to sue you and take your tunic, let him have your cloak as well;
apara. m kenacit tvayaa saardhda. m vivaada. m k. rtvaa tava paridheyavasane jigh. rtite tasmaayuttariiyavasanamapi dehi|
41 and if someone forces you to go one mile, go with him two miles.
yadi ka"scit tvaa. m kro"sameka. m nayanaartha. m anyaayato dharati, tadaa tena saardhda. m kro"sadvaya. m yaahi|
42 Give to the one who asks you, and do not turn away from the one who wants to borrow from you.
ya"sca maanavastvaa. m yaacate, tasmai dehi, yadi ka"scit tubhya. m dhaarayitum icchati, tarhi ta. m prati paraa. mmukho maa bhuu. h|
43 You have heard that it was said, ‘Love your neighbor’ and ‘Hate your enemy.’
nijasamiipavasini prema kuru, kintu "satru. m prati dve. sa. m kuru, yadetat purokta. m vacana. m etadapi yuuya. m "srutavanta. h|
44 But I tell you, love your enemies and pray for those who persecute you,
kintvaha. m yu. smaan vadaami, yuuya. m ripuvvapi prema kuruta, ye ca yu. smaan "sapante, taana, aa"si. sa. m vadata, ye ca yu. smaan. rtiiyante, te. saa. m ma"ngala. m kuruta, ye ca yu. smaan nindanti, taa. dayanti ca, te. saa. m k. rte praarthayadhva. m|
45 that you may be sons of your Father in heaven. He causes His sun to rise on the evil and the good, and sends rain on the righteous and the unrighteous.
tatra ya. h sataamasataa ncopari prabhaakaram udaayayati, tathaa dhaarmmikaanaamadhaarmmikaanaa ncopari niira. m var. sayati taad. r"so yo yu. smaaka. m svargastha. h pitaa, yuuya. m tasyaiva santaanaa bhavi. syatha|
46 If you love those who love you, what reward will you get? Do not even tax collectors do the same?
ye yu. smaasu prema kurvvanti, yuuya. m yadi kevala. m tevveva prema kurutha, tarhi yu. smaaka. m ki. m phala. m bhavi. syati? ca. n.daalaa api taad. r"sa. m ki. m na kurvvanti?
47 And if you greet only your brothers, what are you doing more than others? Do not even Gentiles do the same?
apara. m yuuya. m yadi kevala. m sviiyabhraat. rtvena namata, tarhi ki. m mahat karmma kurutha? ca. n.daalaa api taad. r"sa. m ki. m na kurvvanti?
48 Be perfect, therefore, as your heavenly Father is perfect.
tasmaat yu. smaaka. m svargastha. h pitaa yathaa puur. no bhavati, yuuyamapi taad. r"saa bhavata|

< Matthew 5 >