Matthew 15
1 Then some Pharisees and scribes came to Jesus from Jerusalem and asked,
ସଃଡେବଃଳ୍ ଜିରୁସାଲମେ ହୁଣି ପାରୁସି ଆର୍ ଦଃର୍ମ୍ଗୁରୁ ଜିସୁର୍ ହାକ୍ ଆୟ୍ଲାୟ୍ ଆର୍ କୟ୍ଲାୟ୍,
2 “Why do Your disciples break the tradition of the elders? They do not wash their hands before they eat.”
“ତର୍ ଚେଲାମଃନ୍ କାୟ୍ତାକ୍ ଅଃମାର୍ ପାରାଚିନ୍ମଃନ୍ ଦିଲା ରିତିବିଦି କଃରି ଆସୁଲାର୍ ନଃମାନୁଲାୟ୍? କାୟ୍ତାକ୍ବଃଲେକ୍ କାତାବଃଳ୍ ଅଃମାର୍ ରିତିବିଦି ହଃର୍କାରେ ଆତ୍ ନଃଦଉଁଲାୟ୍ ।”
3 Jesus replied, “And why do you break the command of God for the sake of your tradition?
ଜିସୁ ସେମଃନ୍କେ କୟ୍ଲା, “ତୁମିମଃନ୍ ହେଁ ତୁମାର୍ ଦାଦିବାବୁ ଦିଲାର୍ ବିଦି କଃରି ଆସୁଲାର୍ ଗିନେ କାୟ୍ତାକ୍ ଇସ୍ୱରାର୍ ଆଦେସ୍ ନଃମାନୁଲାସ୍?
4 For God said, ‘Honor your father and mother’ and ‘Anyone who curses his father or mother must be put to death.’
ଇସ୍ୱର୍ ତ କୟ୍ଲା ଆଚେ, ‘ଆୟା ଉବାକ୍ ମାନା, ଆର୍ ଜୁୟ୍ଲକ୍ ଉବା କି ଆୟାକ୍ ସାୟ୍ପ୍ ଦଃୟ୍ଦ୍, ସେ ନିଜ୍କଃରି ମଃର୍ନ୍ ଡଃଣ୍ଡ୍ ହାୟ୍ଦ୍ ।’
5 But you say that if anyone says to his father or mother, ‘Whatever you would have received from me is a gift devoted to God,’
ମଃତର୍ ତୁମିମଃନ୍ କଃଉଁଲାସ୍, ଜୁୟ୍ଲକ୍ ଉବାକ୍ କି ଆୟାକ୍ କୟ୍ଦ୍, ‘ମର୍ ତଃୟ୍ହୁଣି ଜାର୍ ଗିନେ ତୁମାର୍ ଉହ୍କାର୍ ଅୟ୍ଲି ହୁଣି, ସେରି ମାପ୍ରୁକ୍ ଦାନ୍ କଃରିଆଚି,’
6 he need not honor his father or mother with it. Thus you nullify the word of God for the sake of your tradition.
ସେ ଅଃହ୍ଣାର୍ ଉବା ଆୟାକ୍ ସଃତ୍କଃରି ନଃମାନେ, ଇହର୍ ତୁମିମଃନ୍ କଃରି ଆସୁଲାର୍ ରିତିବିଦି ଗିନେ ଇସ୍ୱରାର୍ ବଃଚନ୍ ହଲ୍ୟା କଃରୁଲାସ୍ ।
7 You hypocrites! Isaiah prophesied correctly about you:
ରେ ହେଟ୍କପଟ୍ୟାମଃନ୍, ଜିସାୟ୍ ବାବ୍ବାଦି ତୁମିମଃନାର୍ ଗିନେ ଟିକ୍ ବାବ୍ବାଣି କୟ୍ଆଚେ ।
8 ‘These people honor Me with their lips, but their hearts are far from Me.
‘ଇ ଜାତି ମୁଏଁ ମକ୍ ଜଃଜ୍ମାନ୍ କଃର୍ତି, ମଃତର୍ ସେମଃନାର୍ ମଃନ୍ ମର୍ ତଃୟ୍ହୁଣି ଦୁରିକ୍ ରଃୟ୍ଦ୍ ।
9 They worship Me in vain; they teach as doctrine the precepts of men.’”
ସେମଃନ୍ ମାନାୟ୍ମଃନାର୍ ରିତିବିଦିକ୍ ଦଃର୍ମ୍ ସିକ୍ୟା କଃତା ବଃଲି ସିକ୍ୟା ଦେତି, ଆର୍ ହଲ୍ୟା ମର୍ ସେବା କଃର୍ତି ।’”
10 Jesus called the crowd to Him and said, “Listen and understand.
ଆରେକ୍ ଜିସୁ ଲକ୍ମଃନ୍କେ ଚଃମେ କୁଦି କୟ୍ଲା, “ସୁଣା ଆର୍ ବୁଜା!
11 A man is not defiled by what enters his mouth, but by what comes out of it.”
ଟଣ୍ଡ୍ ବାଟ୍ୟା ଜାୟ୍ରି ବିତ୍ରେ ଜାୟ୍ଦ୍, ସେରି ମାନାୟ୍କେ ବିଟାଳ୍ ନଃକେରେ, ମଃତର୍ ଟଣ୍ଡ୍ ବାଟ୍ୟା ଜାୟ୍ରି ବାରାୟ୍ଦ୍, ସେରି ହଃକା ମାନାୟ୍କେ ବିଟାଳ୍ କଃରେଦ୍ ।”
12 Then the disciples came to Him and said, “Are You aware that the Pharisees were offended when they heard this?”
ସଃଡେବଃଳ୍ ଚେଲାମଃନ୍ ଜିସୁର୍ ଚଃମେ ଆୟ୍ଲାୟ୍ ଆର୍ କୟ୍ଲାୟ୍, “ପାରୁସିମଃନ୍ ଇ କଃତା ସୁଣିକଃରି ଲାଜ୍ ହାୟ୍ଲାୟ୍ ଆଚ୍ତି, ସେରି କାୟ୍ ଜାଣୁଲିସ୍?”
13 But Jesus replied, “Every plant that My heavenly Father has not planted will be pulled up by its roots.
ଜିସୁ ସେମଃନ୍କେ କୟ୍ଲା, “ମର୍ ସଃର୍ଗାର୍ ଉବା ଜୁୟ୍ସଃବୁ ଗଃଚ୍ ନଃରୟ୍, ସେରିମଃନ୍ ସଃବୁ ଉଟ୍କା ଅୟ୍ଦ୍ ।”
14 Disregard them! They are blind guides. If a blind man leads a blind man, both will fall into a pit.”
“ସେମଃନ୍କେ ଚାଡା, ସେମଃନ୍ କାଣାମଃନ୍କେ ବାଟ ଦଃକାଉତା କାଣାମଃନ୍, ଜଃଡେବଃଳ୍ ଗଟ୍ କାଣା ଆରେକ୍ ଗଟ୍ କାଣାକେ ବାଟ କାଡାୟ୍ଦ୍, ତଃବେ ଦୁୟ୍ ଲକ୍ ହେଁ କାଲେ ଅଦୁର୍ତି ।”
15 Peter said to Him, “Explain this parable to us.”
ଇତାକ୍ ପିତର୍ ତାକ୍ କୟ୍ଲା, “ଇ କଃତାର୍ ବାବ୍ ଅଃମିକ୍ ବୁଜାୟ୍ ଦେ ।”
16 “Do you still not understand?” Jesus asked.
ଜିସୁ କୟ୍ଲା, “ତୁମିମଃନ୍ ହେଁ କାୟ୍ ଅଃବେ ହଃତେକ୍ ନଃବୁଜାସ୍?
17 “Do you not yet realize that whatever enters the mouth goes into the stomach and then is eliminated?
ଜାୟ୍ରି ସଃବୁ ଟଣ୍ଡ୍ ବାଟ୍ୟା ହୁରେଦ୍, ସେରି ହେଟ୍ ବିତ୍ରେ ଜାୟ୍ଦ୍ ଆର୍ ହଃଦାୟ୍ ବାରାୟ୍ ଜାୟ୍ଦ୍, ଇରି କାୟ୍ ନଃବୁଜୁଲାସ୍?
18 But the things that come out of the mouth come from the heart, and these things defile a man.
ମଃତର୍ ଟଣ୍ଡ୍ ବାଟ୍ୟା ଜାୟ୍ରି ସଃବୁ ବାରାୟ୍ଦ୍, ସେରି ଗଃର୍ବ୍ ବିତ୍ରେ ହୁଣି ବାରାୟ୍ଦ୍, ଆର୍ ସେରି ହଃକା ମାନାୟ୍କେ ବିଟାଳ୍ କଃରେଦ୍ ।
19 For out of the heart come evil thoughts, murder, adultery, sexual immorality, theft, false testimony, and slander.
ବଃଲେକ୍ ଗଃର୍ବ୍ ବିତ୍ରେ ହୁଣି କଃରାବ୍ ବାବ୍ନା, ନଃର୍ଅଃତ୍ୟା, ଦାରି କଃର୍ତାର୍, ଦାରି ମାୟ୍ଜି ଟାଣେ ଜାତାର୍, ଚର୍ କାମ୍, ମିଚ୍ ସାକି ଆର୍ ଲିନ୍ଦା କଃର୍ତାର୍ ବାରାୟ୍ଦ୍ ।
20 These are what defile a man, but eating with unwashed hands does not defile him.”
ଇ ସଃବୁ ବିସୟ୍ ମାନାୟ୍କେ ବିଟାଳ୍ କଃରେଦ୍, ମଃତର୍ ରିତିବିଦି ହଃର୍କାରେ ନଃଦଉତା ଆତେ କାତାର୍ ମାନାୟ୍କେ ବିଟାଳ୍ ନଃକେରେ ।”
21 Leaving that place, Jesus withdrew to the district of Tyre and Sidon.
ଜିସୁ ସେ ଜଃଗାୟ୍ହୁଣି ବାରାୟ୍ ସର୍ ଆର୍ ସିଦନ୍ ହଲି ବାଟ ଗଃଲା ।
22 And a Canaanite woman from that region came to Him, crying out, “Lord, Son of David, have mercy on me! My daughter is miserably possessed by a demon.”
ଆର୍ ସେତି ବାସା କଃର୍ତି ରିଲା ଗଟେକ୍ କିଣାନ୍ ଦେସାର୍ ମାୟ୍ଜି ଆୟ୍ଲି ଆର୍ ଆଉଲି ଅୟ୍ କାଉଁକେ ଦଃର୍ଲି, “ଏ ମାପ୍ରୁ, ଦାଉଦାର୍ ହୟ୍ସି, ମକେ ଦଃୟାକଃର୍, ମର୍ ଜିଇକେ ବୁତ୍ ଡଃସିଆଚେ, ଆର୍ ସେ ବଃଡେ କଃସ୍ଟ୍ ହାଉଁଲି ।”
23 But Jesus did not answer a word. So His disciples came and urged Him, “Send her away, for she keeps crying out after us.”
ମଃତର୍ ଜିସୁ ତାକ୍ ହଃଦେକ୍ ହେଁ ନଃକୟ୍ଲା । ସେତାକ୍ ଚେଲାମଃନ୍ ଆୟ୍ଲାୟ୍ ଆର୍ ଜିସୁକେ ଗଃଉଆରି କଃରି କଃଉଁକେ ଦଃର୍ଲାୟ୍, “ଆକ୍ ଇତିହୁଣି ଚାଡି ଦେସ୍, ସେ ଜଃଉଅ, ବଃଲେକ୍ ଇ ମାୟ୍ଜି ଅଃମାର୍ ହଃଚେ ହଃଚେ ଆଉଲି ଅଃଉଁଲି ।”
24 He answered, “I was sent only to the lost sheep of the house of Israel.”
ମଃତର୍ ଜିସୁ କୟ୍ଲା, “ମୁଁୟ୍ ଇସ୍ରାଏଲ୍ ବଃଉଁସାର୍ ଆଜ୍ଲା ମେଣ୍ଡାମଃନ୍କେ ଚାଡି କାର୍ ଗିନେ ହେଁ ନାସି ।”
25 The woman came and knelt before Him. “Lord, help me!” she said.
ମଃତର୍ ସେ ମାୟ୍ଜି ଆୟ୍ଲି ଆର୍ ମୁଣ୍ଡିଆ ମାରି ଜୁଆର୍କଃରି କଃଉଁକେ ଦଃର୍ଲି, “ଏ ମାପ୍ରୁ, ମର୍ ଉହ୍କାର୍ କଃର୍ ।”
26 But Jesus replied, “It is not right to take the children’s bread and toss it to the dogs.”
ମଃତର୍ ଜିସୁ କୟ୍ଲା, “ହିଲାମଃନାର୍ କାତା କାଦିକ୍ କୁକୁର୍ମଃନାର୍ ଚଃମେ ହଃକାଉତାର୍ ନିକ ନାୟ୍ ।”
27 “Yes, Lord,” she said, “even the dogs eat the crumbs that fall from their master’s table.”
ମଃତର୍ ମାୟ୍ଜି କୟ୍ଲି, “ଅୟ୍ ମାପ୍ରୁ, ବଃଲେକ୍ କୁକୁର୍ମଃନ୍ ଅଃହ୍ଣାର୍ ସାଉକାରାର୍ ଟେବୁଲ୍ ଉହ୍ରେ ହୁଣି ଅଦୁର୍ଲା ଲିତା ସଃକ୍ଳିମଃନ୍ ବେଟି କାତି ।”
28 “O woman,” Jesus answered, “your faith is great! Let it be done for you as you desire.” And her daughter was healed from that very hour.
ସେତାକ୍ ଜିସୁ ତାକ୍ କୟ୍ଲା, “ଏ ଆୟା, ତର୍ ବଃଡେ ବିସ୍ୱାସ୍, ତର୍ ଜଃନ୍କାର୍ ମଃନ୍ ତଃନ୍କାର୍ ଅଃଉଅ ।” ଆର୍ ସେଦାହ୍ରେ ତାର୍ ଜିସି ଉଜ୍ ଅୟ୍ଲି ।
29 Moving on from there, Jesus went along the Sea of Galilee. Then He went up on a mountain and sat down.
ଜିସୁ ସେ ଜଃଗା ଚାଡି ଗାଲିଲି ସଃମ୍ନ୍ଦ୍ ଚଃମେ ଆୟ୍ଲା । ଆର୍ ଡଙ୍ଗୁର୍ ଉହ୍ରେ ଜାୟ୍ ବଃସ୍ଲା ।
30 Large crowds came to Him, bringing the lame, the blind, the crippled, the mute, and many others, and laid them at His feet, and He healed them.
ଆରେକ୍ ଗାଦେକ୍ ଲକ୍ ଚଟା, କଃଲା, କାଣା, ଗୁଲା, ବଃଇରା ଆର୍ ବିନ୍ବିନ୍ ରଗ୍ୟାମଃନ୍କେ ସଃଙ୍ଗେ ଦଃରି ଜିସୁର୍ ଚଃମେ ଆୟ୍ଲାୟ୍, ଆର୍ ସେମଃନ୍କେ ଜିସୁର୍ ହାଦ୍ ତଃଳେ ସଃଙ୍ଗାୟ୍ଲାୟ୍; ଆର୍ ଜିସୁ ସେମଃନ୍କେ ଉଜ୍ କଃଲା ।
31 The crowd was amazed when they saw the mute speaking, the crippled restored, the lame walking, and the blind seeing. And they glorified the God of Israel.
ଇ ରଃକମ୍ ଗୁଲାମଃନ୍ କଃତା କଃଉଁଲାୟ୍, କଲାମଃନ୍ ଉଜ୍ ଅଃଉଁଲାୟ୍, ଚଟାମଃନ୍ ଇଣ୍ଡୁଲାୟ୍ ଆର୍ କାଣାମଃନ୍ ଦଃକୁଲାୟ୍, ଇରି ଦଃକି ଲକ୍ମଃନ୍ କାବା ଅୟଃଲାୟ୍; ଆର୍ ଇସ୍ରାଏଲାର୍ ଇସ୍ୱରାର୍ ଜଃଜ୍ମାନ୍ କଃଲାୟ୍ ।
32 Then Jesus called His disciples to Him and said, “I have compassion for this crowd, because they have already been with Me three days and have nothing to eat. I do not want to send them away hungry, or they may faint along the way.”
ଆର୍, ଜିସୁ ତାର୍ ଚେଲାମଃନ୍କେ ଚଃମେ କୁଦି କୟ୍ଲା, “ଇ ଲକ୍ମଃନାର୍ ଉହ୍ରେ ମର୍ ଜିବନେ ଦଃୟା ଆସୁଲି, କାୟ୍ତାକ୍ବଃଲେକ୍ ଇମଃନ୍ ତିନିଦିନ୍ ଅୟ୍ଲି ମର୍ ସଃଙ୍ଗେ ଆଚ୍ତି ଆର୍ ଇମଃନାର୍ ଟାଣେ କାୟ୍ରି ହେଁ କାଉଁକେ ନାୟ୍; କଃଡେବଃଳ୍ ବାଟେ ଜାତା ବଃଳ୍ ସେମଃନାର୍ ଜିବନ୍ ଉଡି ଜାୟ୍ଦ୍, ଇତାର୍ ଗିନେ ସେମଃନ୍କେ ବୁକାର୍ ହେଟେ ଚାଡି ଦେଉଁକେ ମର୍ ମଃନ୍ ନାୟ୍ ।”
33 The disciples replied, “Where in this desolate place could we find enough bread to feed such a large crowd?”
ଚେଲାମଃନ୍ ତାକ୍ କୟ୍ଲାୟ୍, “ଅଃତେକ୍ ଲକ୍ମଃନ୍କେ ଆଦାର୍ ହୁର୍ନେ କାଳାଉଁକେ ଅଃମିମଃନ୍ ଇ ଗାଉଁଗୁଡା କି ଲକ୍ବାକ୍ ନୟ୍ଲା ଟାଣେ କୁୟ୍ତି ହୁଣି ଅଃତେକ୍ ରୁଟି ମିଳାଉଁନ୍ଦ୍?”
34 “How many loaves do you have?” Jesus asked. “Seven,” they replied, “and a few small fish.”
ଜିସୁ ସେମଃନ୍କେ ହଃଚାର୍ଲା, “ତୁମାର୍ ଟାଣେ କଃତିଗଟ୍ ରୁଟି ଆଚେ ।” ସେମଃନ୍ କୟ୍ଲାୟ୍, “ସାତ୍ଗଟ୍ ରୁଟି ଆର୍ କଃତିଗଟ୍ ସାନ୍ ମାଚ୍ ଆଚେ ।”
35 And He instructed the crowd to sit down on the ground.
ତାର୍ହଃଚେ ଜିସୁ ସେମଃନ୍କେ ବୁୟେଁ ବଃସୁକେ କୟ୍ଲା ।
36 Taking the seven loaves and the fish, He gave thanks and broke them. Then He gave them to the disciples, and the disciples gave them to the people.
ଆର୍ ଜିସୁ ସେ ସାତ୍ଗଟ୍ ରୁଟି ଆର୍ ମାଚ୍କେ ଦଃରି ଇସ୍ୱର୍କେ ଦନ୍ୟବାଦ୍ ଦିଲା ଆର୍ ଚେଲାମଃନ୍କେ ଦିଲା; ଆର୍ ସେମଃନ୍ ଲକ୍ମଃନ୍କେ ବାଟାକଃରି ଦିଲାୟ୍ ।
37 They all ate and were satisfied, and the disciples picked up seven basketfuls of broken pieces that were left over.
ସଃବୁ ଲକ୍ମଃନ୍ ହେଟ୍ ହୁର୍ନେ କାୟ୍ଲାୟ୍ ଆର୍ ଚେଲାମଃନ୍ ଉବୁର୍ଲାର୍ ବାଙ୍ଗ୍ଲା ରୁଟି ବେଟି ସାତ୍ ଡଃଲା ବଃର୍ତି କଃଲାୟ୍ ।
38 A total of four thousand men were fed, in addition to women and children.
କାତା ଲକ୍ମଃନ୍ ମାୟ୍ଜି ଆର୍ ସାନ୍ ହିଲାମଃନ୍କେ ଚାଡି ଚାରି ଆଜାର୍ ଅଃଣ୍ଡ୍ରାଲକ୍ ରିଲାୟ୍ ।
39 After Jesus had dismissed the crowds, He got into the boat and went to the region of Magadan.
ଇତାର୍ହଃଚେ ଜିସୁ ଲକ୍ମଃନ୍କେ ସେଲ ଚାଡି ଦିଲା ଆର୍ ଡଙ୍ଗାୟ୍ ଚଃଗି ମଗ୍ଦାନ୍ ସଃନ୍ଦି ଲଃଗେ ଆୟ୍ଲା ।
