Luke 22
1 Now the Feast of Unleavened Bread, called the Passover, was approaching,
Поджалас свэнко Бизакваскатирэн марнэн, саво инке акхарэласпэ Патради.
2 and the chief priests and scribes were looking for a way to put Jesus to death; for they feared the people.
Барэ рашая и сытяримаря Законостирэ родэнас, сар тэ умарэн Исусос, нэ даранас манушэндар.
3 Then Satan entered Judas Iscariot, who was one of the Twelve.
Тунчи Сатана вжыля андо Иуда, савэс акхарэнас Искариото, екх андай дэшудуй.
4 And Judas went to discuss with the chief priests and temple officers how he might betray Jesus to them.
Вов жыля и дя дума лэ барэ рашаенца и пхурэдэрэ халавдэнца, сар тэ здэл лэнди Исусос.
5 They were delighted and agreed to give him money.
Онэ радосайле и допхэндэпэ тэ дэн лэсти ловэ.
6 Judas consented, and began to look for an opportunity to betray Jesus to them in the absence of a crowd.
Вов дя лав и родэлас лащи вряма, сар тэ здэл Исусос, кала пашэ на авэла манушэн.
7 Then came the day of Unleavened Bread on which the Passover lamb was to be sacrificed.
Авиля дес Бизакваскатирэн марнэн, кала трэбуй сас тэ зашынэн патрадятирэс бакрорэс.
8 Jesus sent Peter and John, saying, “Go and prepare for us to eat the Passover.”
Исусо бишалдя лэ Пэтрос тай лэ Иоанос, пхэндя лэнди: — Жантэ, пригытон важ амэнди патрадяко хамос.
9 “Where do You want us to prepare it?” they asked.
— Кай Ту камэс, соб амэ тэ гытосарас? — пушле онэ.
10 He answered, “When you enter the city, a man carrying a jug of water will meet you. Follow him to the house he enters,
Вов пхэндя лэнди: — Кала тумэ зажана андо форо, дикхэна манушэс, саво андярэл кхоро паеса. Жантэ пала лэстэ андо чер, андэ саво вов зажала,
11 and say to the owner of that house, ‘The Teacher asks: Where is the guest room, where I may eat the Passover with My disciples?’
и пхэнэн лэ хуласти пав чер: «Сытяримари пхэнэл тути: "Кай тхан андо чер, соб Манди тэ хав патрадяко хамос лэ сытярнэнца Мэрнэнца?"»
12 And he will show you a large upper room, already furnished. Make preparations there.”
И вов сикавэла тумэнди баро, гытосардо тхан упрэ андо чер, котэ гытон.
13 So they went and found it just as Jesus had told them. And they prepared the Passover.
Онэ жыле и вся удикхле кадя, сар пхэндя лэнди Исусо, и гытосардэ патрадяко хамос.
14 When the hour had come, Jesus reclined at the table with His apostles.
Кала авиля вряма Исусо бэшля лэ апостолонэнца палай мэсали.
15 And He said to them, “I have eagerly desired to eat this Passover with you before My suffering.
Тунчи Исусо пхэндя лэнди: — Сар фартэ Мэ камавас тэ хав кадва патрадяко хамос тумэнца майанглал, сар Манди авэла бари грыжа.
16 For I tell you that I will not eat it again until it is fulfilled in the kingdom of God.”
Пхэнав тумэнди, со Мэ будэр на авава тэ хав патрадяко хамос жы кала кадья Патради терэлапэ андо Тхагаримос Дэвлэско.
17 After taking the cup, He gave thanks and said, “Take this and divide it among yourselves.
Тунчи Вов ля о тахтай молэса, наисардя и пхэндя: — Лэнтэ и пэнтэ андар лэстэ всаворэ.
18 For I tell you that I will not drink of the fruit of the vine from now on until the kingdom of God comes.”
Пхэнав тумэнди, со Мэ будэр на авава тэ пав пимос виноградостар жы кола вряматэ, кала авэла Тхагаримос Дэвлэско.
19 And He took the bread, gave thanks and broke it, and gave it to them, saying, “This is My body, given for you; do this in remembrance of Me.”
Тунчи Вов ля о марно, наисардя пала лэстэ Дэвлэс, пэрэпхагля и дя лэнди. Вов пхэндя: — Када исин тило Мэрно, саво пала тумэндэ отдэлпэ. Терэн када, кай сэрэн пала Мандэ.
20 In the same way, after supper He took the cup, saying, “This cup is the new covenant in My blood, which is poured out for you.
Кала онэ хале, упалэ ля о тахтай и пхэндя: — Кадва тахтай исин нэво завето андо Мэрно рат, саво пала тумэндэ питял.
21 Look! The hand of My betrayer is with Mine on the table.
Акэ, васт колэско, ко Ман прэдэла, Манца палай мэсали.
22 Indeed, the Son of Man will go as it has been determined, but woe to that man who betrays Him.”
Нэ Шаво Манушыкано жал, сар Лэсти трэбуй. Тай бида колэсти манушэсти, саво прэдэл Лэс.
23 Then they began to question among themselves which of them was going to do this.
Тунчи апостолоря линэ тэ пушэн екх екхэстар, ко лэндар када терэла.
24 A dispute also arose among the disciples as to which of them would be considered the greatest.
Тунчи онэ линэ тэ ханпэ машкар пэстэ, ко лэндар авэла пхурэдэр.
25 So Jesus declared, “The kings of the Gentiles lord it over them, and those in authority over them call themselves benefactors.
Исусо пхэндя лэнди: — Тхагара аврэ пхувьяндар припхэнэн пэстирэ народонэнди, кола, савэндэ исин баримос, пхэнэн, кай онэ терэн мищимос.
26 But you shall not be like them. Instead, the greatest among you should be like the youngest, and the one who leads like the one who serves.
Ай тумэ на авэн кацавэ, сар онэ. Тумэндэ мэк майпхурэдэр авэла, сар майцэкно, и рай — сар бутярно.
27 For who is greater, the one who reclines at the table or the one who serves? Is it not the one who reclines? But I am among you as one who serves.
Ко майпхурэдэр? Кодва, ко бэшэл палай мэсали? Ай бутярно? Чи най кодва, саво бэшэл палай мэсали? Нэ Мэ машкар тумэндэ, сар бутярно.
28 You are the ones who have stood by Me in My trials.
Тумэ ашылепэ Манца, сар Манди сас бида.
29 And I bestow on you a kingdom, just as My Father has bestowed one on Me,
Сар Мэрно Дад дя Манди Тхагаримос, кадя Мэ икхатар дав лэс тумэнди,
30 so that you may eat and drink at My table in My kingdom, and sit on thrones, judging the twelve tribes of Israel.
кай и тумэ тэ хан и тэ пэн палай Мэрни мэсали андо Тхагаримос Мэрно, и бэшэна тумэ пэ троноря, кай тэ сындосарэн дэшудуй родоря лэ Израилёстирэ.
31 Simon, Simon, Satan has asked to sift each of you like wheat.
— Симоно! Симоно! Акэ, Сатана мангэлас тэ зумавэл тумэн и тэ жужарэл, сар о ворзо жужарэн.
32 But I have prayed for you, Simon, that your faith will not fail. And when you have turned back, strengthen your brothers.”
Нэ Мэ манглем пала тутэ Дэвлэс, кай тэ на хасарэс патимос тиро. Ай ту ежэно, кала рисавэса Мандэ, подритяр лэ пхралэн тирэн.
33 “Lord,” said Peter, “I am ready to go with You even to prison and to death.”
Пэтро пхэндя Лэсти: — Рай, Туса мэ гытомэ тэ жав Туса андо баруно и по миримос!
34 But Jesus replied, “I tell you, Peter, the rooster will not crow today until you have denied three times that you know Me.”
Нэ Исусо пхэндя: — Пхэнав тути, Пэтро, на задилабэла адес башно, сар ту тривар пхэнэса, со на жанэс Ман.
35 Then Jesus asked them, “When I sent you out without purse or bag or sandals, did you lack anything?” “Nothing,” they answered.
Тунчи Исусо пхэндя лэнди: — Кала Мэ бишалавас тумэн битышылако, и битрастако, и бипэрналэнго, со тумэнди на хутилэлас? Онэ пхэндэ: — Най, вся хутилэлас.
36 “Now, however,” He told them, “the one with a purse should take it, and likewise a bag; and the one without a sword should sell his cloak and buy one.
— Нэ икхатар, — пхэндя Исусо, — сар кастэ исин тышыла, лэ пэса, кадя ж лэ и траста; а кастэ нинай, битин пэстири йида и тин мечё.
37 For I tell you that this Scripture must be fulfilled in Me: ‘And He was numbered with the transgressors.’ For what is written about Me is reaching its fulfillment.”
Пхэнав тумэнди, со Манца трэбуй тэ стерэлпэ вся, со запистросардо: «И Вов сас забиндо сар прахари». Вся, со пала Мандэ сас пистросардо, трэбуй тэ авэл.
38 So they said, “Look, Lord, here are two swords.” “That is enough,” He answered.
Апостолоря пхэндэ: — Рай, акэ дикх, амэндэ дуй мечёря. Исус пхэндя лэнди: — Када хутила.
39 Jesus went out as usual to the Mount of Olives, and the disciples followed Him.
Исусо выжыля тай, сар Лэстэ сас прилито, жыля по плай Оливково. Лэстирэ сытярнэ жыле Лэса.
40 When He came to the place, He told them, “Pray that you will not enter into temptation.”
Кала Исусо авиля по тхан, Вов пхэндя лэнди: — Мангэнпэ Дэвлэс, соб тэ на попэрэн андо зумавимос.
41 And He withdrew about a stone’s throw beyond them, where He knelt down and prayed,
Тунчи Вов отжыля лэндар пэ скачи шонас о бар, тэрдиля пэ чянга и ля тэ мангэлпэ Дэвлэс.
42 “Father, if You are willing, take this cup from Me. Yet not My will, but Yours be done.”
Вов пхэндя: — Дадэ! Андэ Тири зор тэ залэс кадва тахтай Мандар. Нэ мэк вся авэл на кадя, сар Мэ камав, а сар Ту камэс.
43 Then an angel from heaven appeared to Him and strengthened Him.
Тунчи пав болыбэн Лэстэ авиля ангело и подритярэлас Лэс.
44 And in His anguish, He prayed more earnestly, and His sweat became like drops of blood falling to the ground.
Андэ пхари грыжа Исусо зоралэс мангэласпэ. Лэско пото сас сар рат, саво капленца питялас пэ пхув.
45 When Jesus rose from prayer and returned to the disciples, He found them asleep, exhausted from sorrow.
Кала Вов пэрэашыля тэ мангэлпэ, рисайля кай сытярнэ и удикхля лэн сутэнца, колэсти со онэ чиеле грыжатар.
46 “Why are you sleeping?” He asked. “Get up and pray so that you will not enter into temptation.”
— Состар тумэ совэн? — пушля Исусо. — Вщен и мангэнпэ, соб тэ на попэрэн андо зумавимос.
47 While He was still speaking, a crowd arrived, led by the man called Judas, one of the Twelve. He approached Jesus to kiss Him.
Кала Вов инке дэлас дума, сикадэпэ мануша, и англал жалас екх андай дэшудуй, савэс акхарэнас Иуда. Вов поджыля кав Исусо, соб тэ чюминдэл Лэс.
48 But Jesus asked him, “Judas, are you betraying the Son of Man with a kiss?”
Исусо пхэндя лэсти: — Иуда, ту чюминдэс и калэса прэдэс Шавэс Манушыканэс?
49 Those around Jesus saw what was about to happen and said, “Lord, should we strike with our swords?”
Тунчи кола, ко сас лэ Исусоса, дикхле, со икхатар авэла, и пушле: — Рай! Ай со, сар амэ арэсаса мечёса?
50 And one of them struck the servant of the high priest, cutting off his right ear.
Екх лэндар арэсля барэ рашаестирэс бутярнэс и отшындя лэсти право кан.
51 But Jesus answered, “No more of this!” And He touched the man’s ear and healed him.
Нэ Исусо пхэндя: — На терэн, хутила! Вов ляпэ палав кан и састярдя бутярнэс.
52 Then Jesus said to the chief priests, temple officers, and elders who had come for Him, “Have you come out with swords and clubs as you would against an outlaw?
Тунчи Исусо пхэндя барэ рашаенди, пхурэдэрэ халавдэнди храмостар и пхурэдэрэнди, савэ авиле пала Лэстэ: — Сар по прахари тумэ авиле мечёнэнца и рулянца?
53 Every day I was with you in the temple courts, and you did not lay a hand on Me. But this hour belongs to you and to the power of darkness.”
Мэ кажно дес сымас тумэнца андо храмо, и тумэ на схутилдэ Ман. Нэ икхатар тумари вряма, икхатар баримос калимаско.
54 Then they seized Jesus, led Him away, and took Him into the house of the high priest. And Peter followed at a distance.
Онэ схутилдэ Лэс и андярдэ андо чер барэ рашаеско. Пэтро дурал жалас пала лэндэ.
55 When those present had kindled a fire in the middle of the courtyard and sat down together, Peter sat down among them.
Машкар града роспхабардэ яг, и Пэтро екхэтанэ аврэ манушэнца бэшля пашай яг.
56 A servant girl saw him seated in the firelight and looked intently at him. “This man also was with Him,” she said.
Екх бутярни удикхля лэ Пэтрос, пэ удуд ягако, придикхляпэ лэстэ ай пхэндя: — И кадва мануш сас Лэса.
57 But Peter denied it. “Woman, I do not know Him,” he said.
Нэ Пэтро отпхэндяпэ. — Мэ на жанав Лэс, жувлиё, — пхэндя вов.
58 A short time later, someone else saw him and said, “You also are one of them.” But Peter said, “Man, I am not.”
Тунчи инке авэр мануш удикхля лэс и пхэндя: — И ту екх лэндар. — Най, мануш, — пхэндя о Пэтро.
59 About an hour later, another man insisted, “Certainly this man was with Him, for he too is a Galilean.”
Прожыля варикай екх чясо вряма, и инке екх мануш ашыля тэ допхэнэл: — Чячес, и кадва мануш сас Лэса. И вов кацаво жэ галилеянино.
60 “Man, I do not know what you are talking about,” Peter replied. While he was still speaking, the rooster crowed.
Нэ Пэтро пхэндя: — Мануш, мэ на жанав, пала со ту пхэнэс! И андэ кодья ж вряма, кала вов инке дэлас дума, продилабайдя башно.
61 And the Lord turned and looked at Peter. Then Peter remembered the word that the Lord had spoken to him: “Before the rooster crows today, you will deny Me three times.”
Рай обрисайля и подикхля по Пэтро. Тунчи Пэтро гындосардя лава Раестирэ, сар Вов пхэндя лэсти: «На задилабэла адес башно, сар ту тривар пхэнэса, со на жанэс Ман».
62 And he went outside and wept bitterly.
Пэтро выжыля котар и грыжатар заровдя.
63 The men who were holding Jesus began to mock Him and beat Him.
Мануша, савэ ритярэнас лэ Исусос, линэ тэ аса Лэстар и тэ марэ Лэс.
64 They blindfolded Him and kept demanding, “Prophesy! Who hit You?”
Онэ запхангле Лэсти якха, пушэнас Лэс: — Пхэн пророкоско лав! Ко арэсля Тут?
65 And they said many other blasphemous things against Him.
И пхэнэнас Лэсти авэр бут акушэмос.
66 At daybreak the council of the elders of the people, both the chief priests and scribes, met together. They led Jesus into their Sanhedrin and said,
Сар авиля дес, манушэндирэ пхурэдэра, барэ рашая и сытяримаря Законостирэ стидиле и заандярдэ Исусос андо синедрионо.
67 “If You are the Christ, tell us.” Jesus answered, “If I tell you, you will not believe.
— Ту исин Христосо? Пхэн амэнди, — пушэнас онэ. Исусо пхэндя: — Сар Мэ пхэнава тумэнди, тумэ на патяна.
68 And if I ask you a question, you will not answer.
И сар пушава тумэндар, тумэ на пхэнэна Манди.
69 But from now on the Son of Man will be seated at the right hand of the power of God.”
Акала вряматар Шаво Манушыкано авэла тэ бэшэл пав право васт Дэвлэстиря зоратар.
70 So they all asked, “Are You then the Son of God?” He replied, “You say that I am.”
Онэ всаворэ линэ тэ пушэн: — Када Ту исин Дэвлэско Шаво? Вов пхэндя: — Тумэ ежэнэ пхэнэн, со када Мэ.
71 “Why do we need any more testimony?” they declared. “We have heard it for ourselves from His own lips.”
Тунчи онэ пхэндэ: — Саво инке амэнди трэбуй допхэнимос? Амэ ежэнэ ашундэ, со Вов пхэндя.
