Luke 22
1 Now the Feast of Unleavened Bread, called the Passover, was approaching,
Nú voru páskarnir í nánd. Þeir eru mesta hátíð Gyðinga og þá eru einungis borðuð ósýrð brauð.
2 and the chief priests and scribes were looking for a way to put Jesus to death; for they feared the people.
Æðstu prestarnir og fræðimennirnir voru að velta því fyrir sér hvernig þeir gætu ráðið Jesú af dögum. En þeir óttuðust að fólkið svaraði með því að gera uppreisn.
3 Then Satan entered Judas Iscariot, who was one of the Twelve.
Þegar þetta var fór Satan í Júdas Ískaríot, einn af þeim tólf.
4 And Judas went to discuss with the chief priests and temple officers how he might betray Jesus to them.
Júdas kom að máli við æðstu prestana og varðstjóra musterisins til að ræða um hvernig hann ætti að koma Jesú í hendur þeirra.
5 They were delighted and agreed to give him money.
Þeir urðu glaðir þegar þeir heyrðu að hann væri fús að hjálpa þeim og hétu honum launum.
6 Judas consented, and began to look for an opportunity to betray Jesus to them in the absence of a crowd.
Upp frá þessu beið Júdas eftir hentugu tækifæri til að handtaka Jesú í kyrrþey þegar fólkið væri hvergi nærri.
7 Then came the day of Unleavened Bread on which the Passover lamb was to be sacrificed.
Dagurinn fyrir páska rann upp – dagur ósýrðu brauðanna – en þá átti að slátra páskalambinu og borða það með ósýrða brauðinu.
8 Jesus sent Peter and John, saying, “Go and prepare for us to eat the Passover.”
Jesús sendi Pétur og Jóhannes af stað til að finna húsnæði þar sem þeir gætu undirbúið páskamáltíðina.
9 “Where do You want us to prepare it?” they asked.
„Hvert viltu að við förum?“spurðu þeir.
10 He answered, “When you enter the city, a man carrying a jug of water will meet you. Follow him to the house he enters,
„Þegar þið komið inn í Jerúsalem, “svaraði Jesús, „mun mæta ykkur maður sem ber vatnskrús. Fylgið honum eftir þangað sem hann fer
11 and say to the owner of that house, ‘The Teacher asks: Where is the guest room, where I may eat the Passover with My disciples?’
og segið húsráðanda þar: „Við erum með skilaboð frá meistara okkar, um að þú sýnir okkur herbergið þar sem hann geti snætt páskamáltíðina með lærisveinum sínum.“
12 And he will show you a large upper room, already furnished. Make preparations there.”
Þá mun hann fara með ykkur upp í stórt herbergi sem okkur er ætlað. Það er staðurinn. Farið nú og undirbúið máltíðina.“
13 So they went and found it just as Jesus had told them. And they prepared the Passover.
Þeir fóru til borgarinnar og fundu allt eins og Jesús hafði sagt og undirbjuggu páskamáltíðina.
14 When the hour had come, Jesus reclined at the table with His apostles.
Á tilsettum tíma kom Jesús og settist til borðs og postularnir með honum.
15 And He said to them, “I have eagerly desired to eat this Passover with you before My suffering.
Hann sagði: „Ég hef innilega þráð að neyta þessarar páskamáltíðar með ykkur áður en ég líð,
16 For I tell you that I will not eat it again until it is fulfilled in the kingdom of God.”
því að það segi ég ykkur að ég mun ekki neyta hennar aftur, fyrr en hún fullkomnast í guðsríki.“
17 After taking the cup, He gave thanks and said, “Take this and divide it among yourselves.
Þá tók Jesús bikar, flutti þakkarbæn og sagði: „Takið þetta og skiptið því á milli ykkar.
18 For I tell you that I will not drink of the fruit of the vine from now on until the kingdom of God comes.”
Ég mun ekki drekka vín á ný fyrr en guðsríki er komið.“
19 And He took the bread, gave thanks and broke it, and gave it to them, saying, “This is My body, given for you; do this in remembrance of Me.”
Og hann tók brauð, þakkaði Guði og braut það í sundur, fékk þeim og sagði: „Þetta er líkami minn, sem fyrir ykkur er gefinn, gerið þetta í mína minningu.“
20 In the same way, after supper He took the cup, saying, “This cup is the new covenant in My blood, which is poured out for you.
Á sama hátt tók hann bikarinn eftir kvöldmáltíðina og mælti: „Þessi bikar er hinn nýi sáttmáli í mínu blóði sem fyrir ykkur er úthellt.
21 Look! The hand of My betrayer is with Mine on the table.
Sá er svíkur mig, situr hér til borðs með mér.
22 Indeed, the Son of Man will go as it has been determined, but woe to that man who betrays Him.”
Að vísu verð ég að deyja, það er liður í áætlun Guðs, en vei þeim manni sem veldur því að ég verð framseldur.“
23 Then they began to question among themselves which of them was going to do this.
Þá fóru lærisveinarnir að þrátta sín á milli um það hver þeirra gæti fengið sig til slíks,
24 A dispute also arose among the disciples as to which of them would be considered the greatest.
og líka um það hver þeirra gæti talist mestur.
25 So Jesus declared, “The kings of the Gentiles lord it over them, and those in authority over them call themselves benefactors.
Þá sagði Jesús: „Konungar þjóðanna drottna yfir þeim og þeir sem láta menn kenna á valdi sínu eru nefndir velgjörðamenn.
26 But you shall not be like them. Instead, the greatest among you should be like the youngest, and the one who leads like the one who serves.
En meðal ykkar er sá mestur sem þjónar hinum.
27 For who is greater, the one who reclines at the table or the one who serves? Is it not the one who reclines? But I am among you as one who serves.
Í heiminum er það foringinn sem situr við borðið og þjónar hans ganga um beina. En hjá okkur er þetta öðruvísi. Ég þjóna ykkur.
28 You are the ones who have stood by Me in My trials.
Þið hafið ekki brugðist mér þennan erfiða tíma.
29 And I bestow on you a kingdom, just as My Father has bestowed one on Me,
En eins og faðir minn hefur gefið mér ríki sitt, eins gef ég ykkur það svo að þið getið
30 so that you may eat and drink at My table in My kingdom, and sit on thrones, judging the twelve tribes of Israel.
etið og drukkið við borð mitt í ríki mínu. Þið munuð sitja í hásætum og dæma hinar tólf ættkvíslir Ísraels.
31 Simon, Simon, Satan has asked to sift each of you like wheat.
Símon, Símon, Satan krafðist þín til að sigta þig eins og hveiti,
32 But I have prayed for you, Simon, that your faith will not fail. And when you have turned back, strengthen your brothers.”
en ég hef beðið þess að trú þína þrjóti ekki að fullu og öllu. Styrk þú bræður þína þegar þú hefur iðrast og snúið aftur til mín.“
33 “Lord,” said Peter, “I am ready to go with You even to prison and to death.”
Símon svaraði: „Drottinn, ég er reiðubúinn að fara með þér í fangelsi og jafnvel deyja með þér.“
34 But Jesus replied, “I tell you, Peter, the rooster will not crow today until you have denied three times that you know Me.”
„Pétur, “svaraði Jesús, „ég skal segja þér nokkuð. Haninn mun ekki gala í dag fyrr en þú hefur þrisvar neitað því að þú þekkir mig.“
35 Then Jesus asked them, “When I sent you out without purse or bag or sandals, did you lack anything?” “Nothing,” they answered.
Og Jesús hélt áfram og sagði: „Þegar ég sendi ykkur í predikunarferðir, peningalausa, nestislausa og án þess að þið hefðuð skó til skiptanna, skorti ykkur þá nokkuð?“„Nei, ekkert, “svöruðu þeir.
36 “Now, however,” He told them, “the one with a purse should take it, and likewise a bag; and the one without a sword should sell his cloak and buy one.
„En núna“sagði hann, „skuluð þið taka með ykkur nestispoka, ef þið eigið, og peninga. Ef þið eigið ekkert sverð, þá seljið jafnvel fötin ykkar til að geta keypt sverð.
37 For I tell you that this Scripture must be fulfilled in Me: ‘And He was numbered with the transgressors.’ For what is written about Me is reaching its fulfillment.”
Þetta segi ég, því að nú er þessi spádómur að rætast: „Hann mun dæmdur sem afbrotamaður.“Allt sem spámennirnir skrifuðu um mig mun rætast.“
38 So they said, “Look, Lord, here are two swords.” “That is enough,” He answered.
„Meistari“svöruðu þeir, „við höfum hérna tvö sverð.“„Það er nóg, “svaraði hann.
39 Jesus went out as usual to the Mount of Olives, and the disciples followed Him.
Síðan yfirgaf Jesús loftherbergið í fylgd lærisveinanna og fór eftir venju út til Olíufjallsins.
40 When He came to the place, He told them, “Pray that you will not enter into temptation.”
Þegar þangað kom sagði hann: „Biðjið Guð að þið fallið ekki í freistni.“
41 And He withdrew about a stone’s throw beyond them, where He knelt down and prayed,
Hann fór spölkorn frá þeim, kraup niður og bað: „Faðir, ef þú vilt, þá taktu þennan bikar frá mér. Verði þó ekki minn vilji, heldur þinn.“
42 “Father, if You are willing, take this cup from Me. Yet not My will, but Yours be done.”
43 Then an angel from heaven appeared to Him and strengthened Him.
Þá birtist honum engill af himni sem styrkti hann.
44 And in His anguish, He prayed more earnestly, and His sweat became like drops of blood falling to the ground.
Því að hann var í slíkri dauðans angist að sviti hans varð eins og blóðdropar sem féllu á jörðina og bæn hans varð enn ákafari.
45 When Jesus rose from prayer and returned to the disciples, He found them asleep, exhausted from sorrow.
Að lokum stóð hann upp, gekk til lærisveinanna og fann þá sofandi. Þeir höfðu sofnað af þreytu og hryggð.
46 “Why are you sleeping?” He asked. “Get up and pray so that you will not enter into temptation.”
„Hví sofið þið?“spurði hann, „Rísið upp og biðjið þess að þið fallið ekki fyrir freistingunni.“
47 While He was still speaking, a crowd arrived, led by the man called Judas, one of the Twelve. He approached Jesus to kiss Him.
Hann hafði ekki sleppt orðinu, er hóp manna bar þar að. Fremstur gekk Júdas, einn postulanna. Hann gekk til Jesú og kyssti hann vingjarnlega á kinnina.
48 But Jesus asked him, “Judas, are you betraying the Son of Man with a kiss?”
Jesús sagði við hann: „Júdas, svíkur þú mig með kossi.“
49 Those around Jesus saw what was about to happen and said, “Lord, should we strike with our swords?”
Þegar lærisveinarnir ellefu skildu hvað um var að vera, hrópuðu þeir: „Meistari, eigum við að berjast? Við tókum sverðin með okkur.“
50 And one of them struck the servant of the high priest, cutting off his right ear.
Einn þeirra brá sverði og hjó hægra eyrað af þjóni æðsta prestsins.
51 But Jesus answered, “No more of this!” And He touched the man’s ear and healed him.
En Jesús sagði: „Sýnið enga frekari mótstöðu.“Síðan snerti hann sárið og læknaði eyrað.
52 Then Jesus said to the chief priests, temple officers, and elders who had come for Him, “Have you come out with swords and clubs as you would against an outlaw?
Jesús sneri sér nú að æðstu prestunum, varðforingjum musterisins og trúarleiðtogum, sem fremstir stóðu, og spurði: „Er ég þá ræningi? Hvers vegna komið þið með sverð og kylfur til að handsama mig?
53 Every day I was with you in the temple courts, and you did not lay a hand on Me. But this hour belongs to you and to the power of darkness.”
Af hverju handtókuð þið mig ekki í musterinu? Þar var ég daglega. En þetta er ykkar tími og vald myrkraaflanna.“
54 Then they seized Jesus, led Him away, and took Him into the house of the high priest. And Peter followed at a distance.
Þá gripu þeir Jesú og leiddu til bústaðar æðsta prestsins. Pétur fylgdi í humátt á eftir.
55 When those present had kindled a fire in the middle of the courtyard and sat down together, Peter sat down among them.
Hermennirnir kveiktu bál í húsagarðinum og settust umhverfis það til að hlýja sér, en Pétur smeygði sér inn í hópinn svo lítið bar á.
56 A servant girl saw him seated in the firelight and looked intently at him. “This man also was with Him,” she said.
Við bjarmann frá eldinum tók ein þjónustustúlkan eftir honum og gaf honum nánar gætur. Loks sagði hún: „Þessi maður var með Jesú.“
57 But Peter denied it. “Woman, I do not know Him,” he said.
„Nei, kona góð, “svaraði Pétur, „þann mann þekki ég alls ekki.“
58 A short time later, someone else saw him and said, “You also are one of them.” But Peter said, “Man, I am not.”
Stuttu seinna tók einhver annar eftir honum og sagði: „Þú hlýtur að vera einn af þeim.“„Nei, herra minn, það er ég ekki, “svaraði Pétur.
59 About an hour later, another man insisted, “Certainly this man was with Him, for he too is a Galilean.”
Um það bil klukkustundu síðar fullyrti enn einn þetta og sagði: „Ég veit að þessi maður er einn af lærisveinum Jesú, því að þeir eru báðir frá Galíleu.“
60 “Man, I do not know what you are talking about,” Peter replied. While he was still speaking, the rooster crowed.
„Góði maður“svaraði Pétur, „ég skil bara alls ekki hvað þú ert að tala um.“En áður en hann hafði sleppt orðinu gól hani.
61 And the Lord turned and looked at Peter. Then Peter remembered the word that the Lord had spoken to him: “Before the rooster crows today, you will deny Me three times.”
Á sömu stundu sneri Jesús sér við og leit til Péturs. Þá minntist Pétur orða Jesú: „Áður en haninn galar í dag, muntu þrisvar afneita mér.“
62 And he went outside and wept bitterly.
Þá gekk Pétur út fyrir og grét sárt.
63 The men who were holding Jesus began to mock Him and beat Him.
Verðirnir sem gættu Jesú, tóku nú að hæða hann. Þeir bundu fyrir augu hans, slógu hann með hnefunum og spurðu: „Hver sló þig núna, spámaður?“
64 They blindfolded Him and kept demanding, “Prophesy! Who hit You?”
65 And they said many other blasphemous things against Him.
Síðan smánuðu þeir hann á allan hátt.
66 At daybreak the council of the elders of the people, both the chief priests and scribes, met together. They led Jesus into their Sanhedrin and said,
Í morgunsárið kom hæstiréttur Gyðinga saman. Í honum voru meðal annars æðstu prestarnir og aðrir trúarleiðtogar þjóðarinnar. Jesús var nú leiddur fram fyrir þetta ráð
67 “If You are the Christ, tell us.” Jesus answered, “If I tell you, you will not believe.
og spurður hvort hann héldi því fram að hann væri Kristur. „Þó ég segi ykkur það“svaraði hann, „þá trúið þið mér ekki og munuð ekki heldur leyfa mér að flytja mál mitt.
68 And if I ask you a question, you will not answer.
69 But from now on the Son of Man will be seated at the right hand of the power of God.”
En innan skamms mun ég, Kristur, setjast í hásæti við hlið almáttugs Guðs.“
70 So they all asked, “Are You then the Son of God?” He replied, “You say that I am.”
„Með þessu ertu að fullyrða að þú sért sonur Guðs, “hrópuðu þeir. „Já“svaraði hann, „ég er hann.“
71 “Why do we need any more testimony?” they declared. “We have heard it for ourselves from His own lips.”
„Við þurfum ekki fleiri vitni!“æptu þeir. „Við höfum sjálfir heyrt hann segja það.“
