Job 28
1 “Surely there is a mine for silver and a place where gold is refined.
Pudno nga adda pagminasan iti pirak, lugar a pagguguranda iti balitok.
2 Iron is taken from the earth, and copper is smelted from ore.
Ti landok ket nakali manipud iti daga; ti gambang ket narunaw manipud iti bato.
3 Man puts an end to the darkness; he probes the farthest recesses for ore in deepest darkness.
Nangisaad ti tao iti paggibusan ti kinasipnget ken nagsuksukimat agingga iti kaadaywan a pagpatinggaan, dagiti bato nga adda iti sipnget ken nakaro a kinasipnget.
4 Far from human habitation he cuts a shaft in places forgotten by the foot of man. Far from men he dangles and sways.
Nangkali isuna iti nauneg nga abot nga adayo iti lugar a pagnanaedan dagiti tattao, luglugar a nalipatanen iti saka ti siasinoman. Agbitbitin isuna iti lugar nga adayo kadagiti tattao; agpilpillayog isuna nga agsubli-subli.
5 Food may come from the earth, but from below it is transformed as by fire.
Maipapan iti daga, agtaud ti tinapay manipud iti daytoy, iti unegna ket kasla agap-apuy.
6 Its rocks are the source of sapphires, containing flecks of gold.
Dagiti batona ti pakasarakan kadagiti safiro, ken naglaon iti balitok ti tapokna.
7 No bird of prey knows that path; no falcon’s eye has seen it.
Awan ti tumutokma a billit ti makaammo iti dalan nga agturong iti daytoy, uray ti buitre ket saanna pay a nakita daytoy.
8 Proud beasts have never trodden it; no lion has ever prowled over it.
Saan pay a nagnaan dagiti atap nga ayup ti kasta a dalan, uray ti narungsot a leon ket saan pay a limmabas sadiay.
9 The miner strikes the flint; he overturns mountains at their base.
Ipatay ti maysa a tao ti imana iti natangken a bato; balbaliktadenna dagiti bantay babaen kadagiti ramutda.
10 He hews out channels in the rocks, and his eyes spot every treasure.
Agar-aramid isuna kadagiti pagayusan iti danum iti nagbabaetan dagiti dadakkel a bato; makitkitana sadiay ti tunggal banag a napateg.
11 He stops up the sources of the streams to bring what is hidden to light.
Tamtambakanna dagiti pagayusan tapno saan nga agayus dagitoy; iruarna iti lawag ti aniaman a nakalemmeng sadiay.
12 But where can wisdom be found, and where does understanding dwell?
Sadino ti pakasarakan iti kinasirib? Sadino ti ayan iti pannakaawat?
13 No man can know its value, nor is it found in the land of the living.
Saan nga ammo ti tao ti gatadna daytoy; wenno saan a masarakan daytoy iti daga dagiti sibibiag.
14 The ocean depths say, ‘It is not in me,’ while the sea declares, ‘It is not with me.’
Kuna dagiti nagaadalem a danum iti uneg ti daga, 'Awan kaniak'; kuna ti baybay, 'Awan kaniak daytoy.'
15 It cannot be bought with gold, nor can its price be weighed out in silver.
Saan a magun-od ti kinasirib babaen iti balitok; wenno saan a maikilo ti pirak kas gatadna daytoy.
16 It cannot be valued in the gold of Ophir, in precious onyx or sapphire.
Saan a magatadan daytoy iti balitok ti Ofir, agraman dagiti napapateg nga onyx wenno safiro.
17 Neither gold nor crystal can compare to it, nor jewels of fine gold be exchanged for it.
Saan a maipada ti gatadna iti balitok ken kristal; wenno saan a maisukat daytoy kadagiti alahas a naaramid iti kasayaatan a balitok.
18 Coral and quartz are unworthy of mention; the price of wisdom is beyond rubies.
Awan pakaiyaspinganna daytoy iti koral wenno jasper; pudno, adayo a nagatgatad ti kinasirib ngem kadagiti rubi.
19 Topaz from Cush cannot compare to it, nor can it be valued in pure gold.
Saan a maipada daytoy iti topasio ti Etiopia; wenno saan a magatadan daytoy iti puro a balitok.
20 From where then does wisdom come, and where does understanding dwell?
Sadino ngarud ti paggappuan ti kinasirib? Sadino ti ayan ti pannakaawat?
21 It is hidden from the eyes of every living thing and concealed from the birds of the air.
Nailemmeng ti kinasirib manipud kadagiti mata dagiti amin nga agbibiag ken agnanayon a nailemmeng kadagiti billit iti tangatang.
22 Abaddon and Death say, ‘We have heard a rumor about it.’
Kuna ti Pannakadadael ken Patay, 'Nangngeganmi laeng ti sayanggusing maipapan iti daytoy.'
23 But God understands its way, and He knows its place.
Maaw-awatan ti Dios ti dalan nga agturong iti daytoy; ammona ti ayanna daytoy.
24 For He looks to the ends of the earth and sees everything under the heavens.
Ta kumitkita isuna agingga iti pagpatinggaan ti daga ken makitkitana amin nga adda iti babaen ti tangatang.
25 When God fixed the weight of the wind and measured out the waters,
Iti napalabas, innikkanna ti pigsa ti angin ken biningayna ti danum sigun iti kalawana.
26 when He set a limit for the rain and a path for the thunderbolt,
Nangaramid isuna iti pagannurutan para iti tudo ken iti dalan para iti kimat.
27 then He looked at wisdom and appraised it; He established it and searched it out.
Kalpasanna, nakitana ti sirib ket impablaakna daytoy; impasdekna daytoy, pudno, inadalna daytoy.
28 And He said to man, ‘Behold, the fear of the Lord, that is wisdom, and to turn away from evil is understanding.’”
Kinunana kadagiti tattao, 'Kitaenyo, ti panagbuteng iti Apo- dayta ti kinasirib; ti umadayo iti dakes ket pannakaawat.'”
