< Acts 17 >

1 When they had passed through Amphipolis and Apollonia, they came to Thessalonica, where there was a Jewish synagogue.
ପାଉଲ୍‌ ଆରି ସିଲା ଅମ୍‌ପିପଲି ଆରି ଆପଲନିଆ ବାଟ୍‍ଦେଇ ତେସ୍‌ଲନି ଜାଗାଇ କେଟ୍‌ଲାଇ । ତେଇ ଜିଉଦିମନର୍‌ ଗଟେକ୍‌ ପାର୍‌ତନା ଗର୍‌ ରଇଲା ।
2 As was his custom, Paul went into the synagogue, and on three Sabbaths he reasoned with them from the Scriptures,
ପାଉଲ୍‌ ତାର୍‌ ରିତିନିତି ଇସାବେ, ପାର୍‌ତନା ଗରେ ଗାଲା । ତେଇ ସେ ଲାଗି ଲାଗି ତିନ୍‌ଟା ବିସ୍‌ରାମ୍‌ବାରେ ଲକ୍‌ମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ କାତାବାର୍‌ତା କଲା ।
3 explaining and proving that the Christ had to suffer and rise from the dead. “This Jesus I am proclaiming to you is the Christ,” he declared.
ଦରମ୍‌ ସାସ୍‌ତର୍‌ ପଡିକରି ବୁଜାଇଲା ଜେ, ମସିଅ ଦୁକ୍‌ ପାଇବାର୍‌ ରଇଲା ଆରି ପର୍‌ମେସର୍‌ ତାକେ ମଲାତେଇଅନି ଉଟାଇବାର୍‌ ରଇଲା । ପାଉଲ୍‌ କଇଲା, “ଜନ୍‌ ଜିସୁର୍‌ ବିସଇ ମୁଇ ଜାନାଇଲି, ସେ ଅଇଲାନି ମସିଅ ।”
4 Some of the Jews were persuaded and joined Paul and Silas, along with a large number of God-fearing Greeks and quite a few leading women.
ସେମନର୍‌ ବିତ୍‌ରେଅନି କେତେ ଲକ୍‌ ଏଟା ବିସ୍‌ବାସ୍‌ କଲାଇ । ପାଉଲ୍‌ ଆରି ସିଲାର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ମିସ୍‌ଲାଇ । ସେନ୍ତି ଡାକ୍‌ପୁଟା ରଇବା ମାଇଜିମନ୍‌ ଆରି ପରମେସର୍‌କେ ପାର୍‌ତନା କର୍‌ବା ଗିରିକ୍‌ ମନର୍‌ ଗଟେକ୍‌ ବଡ୍‌ ଦଲ୍‌ ମିସା ସେମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ମିସ୍‌ଲାଇ ।
5 The Jews, however, became jealous. So they brought in some troublemakers from the marketplace, formed a mob, and sent the city into an uproar. They raided Jason’s house in search of Paul and Silas, hoping to bring them out to the people.
ମାତର୍‌ କେତେଟା ଜିଉଦିମନ୍‌ ପାଉଲ୍‌ ଆରି ସିଲାକେ କୁଟ୍‌ କରି, କାଇ କାମ୍‌ ନ କର୍‌ବା ଅଲ୍‌ସିଆ ଲକ୍‌ମନ୍‌କେ ଏକ୍‌ଜୁଟ୍‌ କଲାଇ, ଆରି ଟୁଲିଆଇ, ଗୁଲାଇ ଗଡ୍‌ ଜାକର୍‌ ଲକ୍‌କେ ଉସ୍‌କାଇ ରିସା କରାଇଲାଇ । ସେମନ୍‌ ପାଉଲ୍‌ ଆରି ସିଲାକେ କଜି ଆନ୍‌ବାକେ ଗଟେକ୍‌ ଜେସନ୍‌ ନାଉଁର୍‌ ଗରେ ଜାଇ, ତାର୍‌ ଗର୍‌ ଚପିପାକାଇଲାଇ ।
6 But when they could not find them, they dragged Jason and some other brothers before the city officials, shouting, “These men who have turned the world upside down have now come here,
ମାତର୍‌ ତେଇ ପାଉଲ୍‌ ଆରି ସିଲା ଡିସତ୍‌ ନାଇଜେ, ସେମନ୍‌ ଜେସନ୍‌ ଆରି ବିନ୍‌ କେତେଟା ବିସ୍‌ବାସି ବାଇମନ୍‌କେ, ଗଡର୍‌ ନେତାମନର୍‌ ଲଗେ ଜିକିନେଇ ଆଉଲିଅଇ କଇଲାଇ, “ଏ ଲକ୍‌ମନ୍‌ ଚାରିବେଟ୍‌ତି ଗଣ୍ଡ୍‍ଗଲ୍‌ କଲାଇନି! ଏବେ ଆମର୍‌ ଗଡେ ମିସା ଆଇଲାଇ ଆଚତ୍‌
7 and Jason has welcomed them into his home. They are all defying Caesar’s decrees, saying that there is another king, named Jesus!”
ଆରି ଏସନ୍‌ ସେମନ୍‌କେ ତାର୍‌ ଗରେ ରକିରଇଲା । ଜିସୁ ନାଉଁ ଦାରି ଆରି ଗଟେକ୍‌ ରାଜା ଆଚେ ବଲି କଇକରି ସେମନ୍‌ ଆମର୍‌ ବଡ୍‌ ସାସନ୍‌କାରିଆର୍‌ ନିୟମ୍‌ ବାଙ୍ଗ୍‌ଲାଇନି ।”
8 On hearing this, the crowd and city officials were greatly disturbed.
ଏ କାତା କଇ ସେମନ୍‌, ଲକ୍‌ମନ୍‌କେ ଆରି ସାସନ୍‌କାରିଆର୍‌ ବିରଦେ ଆଉଲି ଅଇକରି ବେସି ରିସା କରାଇଲାଇ ଆରି ଗଣ୍ଡ୍‍ଗଲ୍‌ କରାଇଲାଇ ।
9 And they collected bond from Jason and the others, and then released them.
ସାସନ୍‌ କରୁମନ୍‌ ଜେସନ୍‌ ଆରି ବିସ୍‌ବାସିମନର୍‌ତେଇଅନି ଚାଡ୍‌ବାକେ, ଜେତ୍‌କି ଡାବୁ ବାନ୍ଦ୍‌ବାକେ ରଇଲା, ଲାଁଚ୍‌ ନେଇକରି ସେମନ୍‌କେ ଜାମିଲେ ଚାଡିଦେଲାଇ ।
10 As soon as night had fallen, the brothers sent Paul and Silas away to Berea. On arriving there, they went into the Jewish synagogue.
୧୦ରାତି ଅଇଲା ଦାପ୍‌ରେ, ବିସ୍‌ବାସି ବାଇମନ୍‌ ପାଉଲ୍‌ ଆରି ସିଲାକେ ବେରିଆ ନାଉଁର୍‌ ଜାଗାଇ ପାଟାଇଦେଲାଇ । ସେମନ୍‌ ତେଇ କେଟି, ଜିଉଦି ଲକ୍‌ମନର୍‌ ପାର୍‌ତନା ଗରେ ଗାଲାଇ ।
11 Now the Bereans were more noble-minded than the Thessalonians, for they received the message with great eagerness and examined the Scriptures every day to see if these teachings were true.
୧୧ତେସଲନିର୍‌ ଜିଉଦିମନର୍‌ ଟାନେଅନି ବେରିଆର୍‌ ଜିଉଦିମନ୍‌ କୁଲାକୁଲି ମନ୍‌ ରଇବା ଲକ୍‌ ରଇଲାଇ । ସେମନ୍‌ ଅଦିକ୍‌ ମନ୍‌ଦିଆନ୍‌ ଦେଇ ସିସ୍‌ମନର୍‌ ସିକିଆ ସୁନ୍‌ଲାଇ । ଆରି ପାଉଲ୍‌ କଇଲା କାତା, ସତ୍‌ କି ନାଇ ବଲି ଜାନ୍‌ବାକେ ସବୁ ଦିନ୍‌ ଦରମ୍‌ ସାସ୍‌ତର୍‌ ପଡ୍‌ତେରଇଲାଇ ।
12 As a result, many of them believed, along with quite a few prominent Greek women and men.
୧୨ସେମନର୍‌ ବିତ୍‌ରେଅନି ବେସି ଲକ୍‌ ବିସ୍‌ବାସ୍‌ କଲାଇ । ବେସି ସାଉକାର୍‌ ଅଇ ସନ୍‌ମାନ୍‌ ପାଇବା ଗିରିକ୍‌ ମାଇଜି ଆରି ଗିରିକ୍‌ ଲକ୍‌ମନ୍‌ ମିସା ବିସ୍‌ବାସିମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ମିସ୍‌ଲାଇ ।
13 But when the Jews from Thessalonica learned that Paul was also proclaiming the word of God in Berea, they went there themselves to incite and agitate the crowds.
୧୩ମାତର୍‌ ଜେଡେବଲ୍‌ ତେସ୍‌ଲନିର୍‌ ଜିଉଦିମନ୍‌ ସୁନ୍‌ଲାଇ ଜେ ବେରିଆତେଇ ମିସା ପାଉଲ୍‌ ପରମେସରର୍‌ ବାକିଅ ଜାନାଇଲାନି, ସେମନ୍‌ ତେଇ ଆସି ପାଉଲର୍‌ ବିରଦେ ଗଣ୍ଡ୍‍ଗଲ୍‌ କର୍‌ବାକେ ଲକ୍‌ମନ୍‌କେ ଉସ୍‌କାଇଲାଇ ।
14 The brothers immediately sent Paul to the coast, but Silas and Timothy remained in Berea.
୧୪ସେ ଦାପ୍‌ରେ ବିସ୍‌ବାସି ବାଇମନ୍‌ ପାଉଲ୍‌କେ ସମ୍‌ଦୁର୍‌ ପାଲିବାଟେ ପାଟାଇଦେଲାଇ, ମାତର୍‌ ସିଲା ଆରି ତିମତି ଦୁଇ ଲକ୍‌ ବେରିଆଇ ରଇଲାଇ ।
15 Those who escorted Paul brought him to Athens and then returned with instructions for Silas and Timothy to join him as soon as possible.
୧୫ପାଉଲ୍‌କେ ଡାକିନେବା ଲକ୍‌ମନ୍‌, ତାର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ଆତେନସ୍‌ ଜାକ ଗାଲାଇ । ତେଇଅନି ସେମନ୍‌ ବେରିଆଇ ବାଉଡି ଆସି, ସିଲା ଆରି ତିମତିକେ କଇଲାଇ, “ତମ୍‌କେ ପାଉଲ୍‌ ବେଗି ମିସ୍‌ବାକେ କବର୍‌ ପାଟାଇ ଆଦେସ୍‌ ଦେଲାଆଚେ ।”
16 While Paul was waiting for them in Athens, he was deeply disturbed in his spirit to see that the city was full of idols.
୧୬ସିଲା ଆରି ତିମତିକେ ଆତେନେସ୍‌ତେଇ ଜାଗି ରଇଲା ବେଲେ, ଗଡ୍‌ଜାକର୍‌ ଲକ୍‌ ପୁଜା କର୍‌ବା ଦେବ୍‌ତାମନର୍‌ ମୁର୍‌ତିମନ୍‌ ଦେକି, ପାଉଲର୍‌ ମନ୍‌ ବେସି ଉଡୁକ୍‌ଦୁଡୁକ୍‌ ଅଇଗାଲା ।
17 So he reasoned in the synagogue with the Jews and God-fearing Gentiles, and in the marketplace with those he met each day.
୧୭ସେଟାର୍‌ପାଇ ସେ ଜିଉଦିମନର୍‌ ପାର୍‌ତନା ଗରେ ସେମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍, ଆରି ପରମେସର୍‌କେ ପାର୍‌ତନା କର୍‌ବା ଜିଉଦି ନଇଲା ଲକ୍‌ମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍, ଏ ବିସଇ ସବୁ ଦିନ୍‌ ଆଲ୍‍ଚନା କର୍‌ବାର୍‌ ଦାର୍‌ଲା । ଆଟେବାଟେ ଜିବାଆଇବା କର୍‌ବା ଲକ୍‌ମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ସେ ବିସଇ ଆଲ୍‍ଚନା କଲା ।
18 Some Epicurean and Stoic philosophers also began to debate with him. Some of them asked, “What is this babbler trying to say?” Others said, “He seems to be advocating foreign gods.” They said this because Paul was proclaiming the good news of Jesus and the resurrection.
୧୮କେତେଟା ଏପିକିଉରିଆନ୍‌ ଆରି ଟଇକ୍‌ ସିକିଆ ଦେବା ଗୁରୁମନର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ଦଦାପେଲା ଅଇଲାଇ । ସେମନର୍‌ ବିତ୍‌ରେଅନି କେତେ ଲକ୍‌ କଇଲାଇ, “ଏ ବକୁଆ ବଡ୍‌ପନିଆ, କାଇଟା କଇବାକେ ଚେସ୍‌ଟା କଲାନି?” ବିନ୍‌ ଲକ୍‌ମନ୍‌ କଇଲାଇ, “ବିନ୍‌ ଦେସେ ରଇବା ଦେବ୍‌ତାମନର୍‌ ବିସଇ, ସେ ଜାନାଇଲାନି ପାରା ଲାଗ୍‌ଲାନି ।” ଜିସୁ ଆରି ତରେକ୍‌ ଜିବନ୍‌ ଅଇ ଉଟ୍‌ଲା ବିସଇ ପାଉଲ୍‌ ଜାନାଇବାଟା ସୁନି ସେମନ୍‌ ଏନ୍ତି କଇଲାଇ ।
19 So they took Paul and brought him to the Areopagus, where they asked him, “May we know what this new teaching is that you are presenting?
୧୯ସେଟାର୍‌ପାଇ ସେମନ୍‌ ପାଉଲ୍‌କେ ଦାରି ସେ ନଅରର୍‌ ବିଚାର୍‌ କର୍‌ବା ଜାଗା, ଜନ୍‌ଟା କି ଏରିଅପାଗସ୍‌ ତେଇ ଆନ୍‌ଲାଇ । ଆରି ତେଇ କଇଲାଇ, “ତୁଇ ଜନ୍‌ ନୁଆ ସିକିଆ ବିସଇ କଇଲୁସ୍‌ନି, ସେ ବିସଇ ଆମେ ଜାନ୍‌ବାକେ ମନ୍‌ କଲୁନି ।”
20 For you are bringing some strange notions to our ears, and we want to know what they mean.”
୨୦ତୁଇ କଇବା କେତେଟା କାତା ଆମେ ଆଗ୍‌ତୁ କେବେ ସୁନି ନ ରଇଲୁ । ଆମେ ତାର୍‌ ଅରତ୍‌ ଜାନ୍‌ବାକେ ମନ୍‍ କଲୁନି ।
21 Now all the Athenians and foreigners who lived there spent their time doing nothing more than hearing and articulating new ideas.
୨୧କାଇକେବଇଲେ ଆତେନେସର୍‌ ଲକ୍‌ ଆରି ତେଇ ରଇବା ବିନ୍‌ ଦେସର୍‌ ଲକ୍‌ମନ୍‌ ନୁଆ ବିସଇ ସୁନ୍‌ବାକେ ଆରି କଇବାକେ ବଲ୍‌ପାଇତେ ରଇଲାଇ । ତେଇ ସେମନ୍‌ ବେସି ବେଲା ଦେଇତେ ରଇଲାଇ ।
22 Then Paul stood up in the meeting of the Areopagus and said, “Men of Athens, I see that in every way you are very religious.
୨୨ପାଉଲ୍‌ ସେ ଗଡର୍‌ ସବା ମୁଆଟେ ଟିଆ ଅଇ କଇଲା, ଆତେନିଅର୍‌ ଲକ୍‌ମନ୍‌, ତମେ ସବୁ ଦରମ୍‌ ଲକ୍‌ ବଲି ଜାନାପଡ୍‌ଲାନି ।
23 For as I walked around and examined your objects of worship, I even found an altar with this inscription: TO AN UNKNOWN GOD. Therefore what you worship as something unknown, I now proclaim to you.
୨୩କାଇକେବଇଲେ, ମୁଇ ତମର୍‌ ନଅରେ ବୁଲି ଦେକ୍‌ଲା ବେଲେ, ତମର୍‌ ପୁଜା କର୍‌ବା ଜାଗାମନ୍‌ ଦେକ୍‌ଲି । ତେଇ ଗଟେକ୍‌ ବେଦି ରଇଲା । ଗଟେକ୍‌ ନ ଜାନ୍‌ଲା ଦେବ୍‌ତାକେ, ଲେକାରଇଲାଟା ମିସା ଦେକ୍‌ଲି । ତମେ ଜାକେ ନାଜାନି ପୁଜାକଲାସ୍‌ନି । ଏବେ ତାର୍‌ ବିସଇ ତମ୍‌କେ ଜାନାଇଲିନି ।
24 The God who made the world and everything in it is the Lord of heaven and earth and does not live in temples made by human hands.
୨୪ପରମେସର୍‌ ଦୁନିଆ ଆରି ତେଇ ରଇଲା ସବୁ ବିସଇ ତିଆର୍‌ କଲା । ସେ ସରଗ୍‌ ଆରି ଜଗତର୍‌ ମାପ୍‌ରୁ । ଲକ୍‌ମନ୍‌ ତିଆର୍‌ କଲା ମନ୍ଦିରେ ରଇବାକେ ମନ୍‌ ନ କରେ ।
25 Nor is He served by human hands, as if He needed anything, because He Himself gives everyone life and breath and everything else.
୨୫ଆମେ ତାର୍‌ ପାଇ କାମ୍‌ କରି ତାକେ ଦେଇପାର୍‌ବୁ ପାରା କାଇଟା ମିସା ସେ ମନ୍‌ କରେ ନାଇ । କାଇକେବଇଲେ ସେ ସବୁକେ ଜିବନ୍‌, ପବନ୍‌ ଆରି ସବୁ ଦର୍‌କାର୍‌ ରଇଲାଟା ଦେଲାଆଚେ ।
26 From one man He made every nation of men, that they should inhabit the whole earth; and He determined their appointed times and the boundaries of their lands.
୨୬ଗଟେକ୍‌ ଲକ୍‌ଅନି ସେ ସବୁ ମୁନୁସ୍‌ ଜାତିକେ ତିଆର୍‌ କଲା । ଆରି ତାର୍‌ ଆଦେସ୍‌ ଇସାବେ ସେମନ୍‌ ଦୁନିଆର୍‌ ବିନ୍‌ ବିନ୍‌ ଜାଗାଇ ବାସା ଅଇଲାଇ ଆଚତ୍‌, ସେଟା ପୁର୍‌ବେଅନି ପରମେସର୍‌ ଟିକ୍‌ କଲାଆଚେ ।
27 God intended that they would seek Him and perhaps reach out for Him and find Him, though He is not far from each one of us.
୨୭ତାକର୍‌ ଆଦେସ୍‌ ରଇଲା ଜେ ସବୁ ଲକ୍‌ ତାକେ କଜି କରି ବେଟ୍‌ ଅଅତ୍‌ । ମାତର୍‌ ସତଇସେ ପର୍‌ମେସର୍‌ କାର୍‌ଟାନେଅନି ମିସା ଦୁରିକେ ନାଇ ।
28 ‘For in Him we live and move and have our being.’ As some of your own poets have said, ‘We are His offspring.’
୨୮ଏ ବିସଇ କେକି ଗଟେକ୍‌ ଲକ୍‌ କଇଲା ଆଚେ, “ତାର୍‌ ଲଗେ ଆକା ଆମର୍‌ ଜିବନର୍‌ କୁଚିକାଡି ଆଚେ ।” ତମର୍‌ ବିତ୍‌ରେଅନି କେତେଲକ୍‌ କଇଆଚତ୍‌, ଆମେ ମିସା ତାର୍‌ ପିଲାଜିଲା ।
29 Therefore, being offspring of God, we should not think that the Divine Being is like gold or silver or stone, an image formed by man’s skill and imagination.
୨୯ଆମେ ପର୍‌ମେସରର୍‌ ପିଲାଜିଲା ଅଇଲାର୍‌ ପାଇ ମୁନୁସ୍‌ ତିଆର୍‌ କଲା ସୁନା, ରୁପା ନଇଲେ ପାକ୍‌ନା ସଙ୍ଗ୍‍ ତିଆର୍‌ କଲା ପୁତ୍‌ଲା, ପରମେସର୍‌ ରୁପ୍‌ ବଲି ବାବି ନାପାରୁ ।
30 Although God overlooked the ignorance of earlier times, He now commands all people everywhere to repent.
୩୦ଲକ୍‌ମନ୍‌ ପରମେସର୍‌କେ ଜାନି ନ ରଇଲା ବେଲେ, ସେ ଦସ୍‌ ଦାରି ନ ରଇଲା, ମାତର୍‌ ଏବେ ସବୁ ଜାଗାର୍‌ ସବୁ ଲକ୍‌ମନ୍‌କେ, ସେମନର୍‌ ପାପ୍‌ ବାଟେଅନି ବାଅଡ୍‌ବାକେ ଆଦେସ୍‌ ଦେଲାନି ।
31 For He has set a day when He will judge the world with justice by the Man He has appointed. He has given proof of this to everyone by raising Him from the dead.”
୩୧ସେ ଗଟେକ୍‌ ଦିନ୍‌ ଟିକ୍‌ କଲା ଆଚେ । ସେ ଦିନେ, ସେ ବାଚିରଇବା ଲକର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ଗୁଲାଇ ଦୁନିଆର୍‌ ବିଚାର୍‌ କର୍‌ସି । ସେ ଲକ୍‌ ମଲାଟାନେଅନି ଉଟି ଏ କାତା ସତ୍‌ ବଲି, ସବୁକେ ଜାନାଇଲା ଆଚେ ।
32 When they heard about the resurrection of the dead, some began to mock him, but others said, “We want to hear you again on this topic.”
୩୨ପାଉଲର୍‌ଟାନେ, ମଲାଟାନେଅନି ଉଟ୍‌ଲା ବିସଇ ସୁନି ସେମନର୍‌ ବିତ୍‌ରେଅନି କେତେ ଲକ୍‌ ତାକେ କିଜାଇଲାଇ, ମାତର୍‌ ବିନ୍‌ ଲକ୍‌ମନ୍‌ କଇଲାଇ, “ତମର୍‌ତେଇଅନି ଆମେ ଆରିତରେକ୍‌ ଏ ବିସଇ ସୁନ୍‌ବାକେ ମନ୍‌ କଲୁନି ।”
33 At that, Paul left the Areopagus.
୩୩ପାଉଲ୍‌ ସେ ଦିନର୍‌ ସବାଇ ଅନି ଉଟି ବାରିଗାଲା ।
34 But some joined him and believed, including Dionysius the Areopagite, a woman named Damaris, and others who were with them.
୩୪ଡାୟନିସିଅସ୍‌ ନାଉଁର୍‌ ସବାର୍‌ ଗଟେକ୍‌ ମେମର୍‌, ଦାମାରି ନାଉଁର୍‌ ଗଟେକ୍‌ ମାଇଜି ଆରି କେତେଟା ଲକ୍‌, ବିସ୍‌ବାସ୍‌ କରି ତାର୍‌ ସଙ୍ଗ୍‍ ମିସ୍‌ଲାଇ ।

< Acts 17 >