Matthew 15
1 Then came to Jesus scribes and Pharisees that were of Jerusalem, saying:
Այն ատեն Յիսուսի եկան դպիրներ ու Փարիսեցիներ, որոնք Երուսաղէմէն էին, եւ ըսին.
2 Why do your disciples transgress the tradition of the elders? for they do not wash their hands when they eat bread.
«Ինչո՞ւ քու աշակերտներդ զանց կ՚ընեն նախնիքներուն աւանդութիւնը, քանի որ չեն լուար իրենց ձեռքերը՝ երբ հաց կ՚ուտեն»:
3 But he answered and said to them: And why do you transgress the commandment of God for the sake of your tradition?
Ինք ալ պատասխանեց անոնց. «Հապա դո՛ւք ինչո՞ւ զանց կ՚ընէք Աստուծոյ պատուիրանը՝ ձեր աւանդութեան պատճառով:
4 For God commanded, saying, Honor your father and your mother; and, He that curses father or mother shall surely be put to death.
Արդարեւ Աստուած պատուիրեց. “Պատուէ՛ հայրդ ու մայրդ.
5 But you say, Whoever shall say to his father or his mother, Whatever of mine might profit you, is a gift, he must in no way honor his father or his mother;
եւ ո՛վ որ անիծէ իր հայրը կամ մայրը, մահո՛վ թող վախճանի”:
6 and you make the commandment of God of no effect for the sake of your tradition.
Բայց դուք կ՚ըսէք. “Ո՛վ որ իր հօր կամ մօր ըսէ թէ "ի՛նչ օգուտ որ պիտի ստանաս ինձմէ՝ Աստուծոյ տալիք ընծայ է", եւ իր հայրը կամ մայրը չպատուէ՝ ազատ է”: Ա՛յսպէս՝ անվաւեր դարձուցած էք Աստուծոյ պատուիրանը՝ ձեր աւանդութեան պատճառով:
7 Hypocrites! well did Isaiah prophesy of you, saying,
Կեղծաւորնե՛ր, Եսայի ճի՛շդ մարգարէացաւ ձեր մասին՝ ըսելով.
8 This people draws near to me with their mouth, and honors me with their lips; but their heart is far from me.
“Այս ժողովուրդը միայն շրթունքո՛վ կը պատուէ զիս, բայց իրենց սիրտը հեռու է ինձմէ.
9 But in vain, do they worship me, teaching precepts, the commandments of men.
եւ պարապ տեղը կը պաշտեն զիս՝ մարդոց պատուէրները սորվեցնելով իբր վարդապետութիւն”»:
10 And he called the multitude to him, and said to them: Hear and understand;
Եւ բազմութիւնը կանչելով իրեն՝ ըսաւ անոնց. «Լսեցէ՛ք ու հասկցէ՛ք.
11 That which enters the mouth does not defile the man; but that which comes out of the mouth, this defiles the man.
ո՛չ թէ ինչ որ կը մտնէ բերանը՝ կը պղծէ մարդը, հապա ինչ որ կ՚ելլէ բերանէն՝ անիկա՛ կը պղծէ մարդը»:
12 Then came his disciples and said to him: Dost thou know that the Pharisees, when they heard that saying, were offended?
Այն ատեն իր աշակերտները մօտեցան եւ ըսին իրեն. «Գիտե՞ս թէ Փարիսեցիները գայթակղեցան, երբ լսեցին այդ խօսքը»:
13 But he answered and said: Every plant that my heavenly Father has not planted, shall be rooted up.
Ան ալ պատասխանեց. «Ամէն տունկ՝ որ իմ երկնաւոր Հայրս չէ տնկած, պիտի խլուի:
14 Let them alone; they are blind leaders of the blind; and if the blind lead the blind, both will fall into the pit.
Թողուցէ՛ք զանոնք. իրենք կոյր են, ու կոյրերու առաջնորդ: Եթէ կոյրը առաջնորդէ կոյրը, երկուքն ալ փոսը պիտի իյնան»:
15 But Peter answered and said to him: Explain to us this dark saying.
Պետրոս ըսաւ անոր. «Բացատրէ՛ մեզի այս առակը»:
16 Jesus replied: Are you also yet without understanding?
Յիսուս ըսաւ. «Դո՞ւք ալ տակաւին անխելք էք.
17 Do you not yet understand that whatever enters the mouth passes into the belly, and is cast out into the sink?
չէ՞ք հասկնար թէ ամէն ինչ որ կը մտնէ բերանը, կը պարունակուի փորին մէջ, ու կը ձգուի արտաքնոցը:
18 But those things which go out from the mouth, come from the heart; and these defile the man.
Իսկ ինչ որ բերանէն դուրս կ՚ելլէ՝ սիրտէ՛ն յառաջ կու գայ, եւ անիկա՛ կը պղծէ մարդը:
19 For from the heart come evil reasonings, murders, adulteries, lewd actions, thefts, false testimonies, impious words.
Որովհետեւ սիրտէ՛ն կ՚ելլեն չար մտածումներ, սպանութիւններ, շնութիւններ, պոռնկութիւններ, գողութիւններ, սուտ վկայութիւններ ու հայհոյութիւններ:
20 These are the things that defile the man. But to eat with unwashed hands does not defile the man.
Ասո՛նք են որ կը պղծեն մարդը, բայց անլուայ ձեռքով հաց ուտելը՝ չի պղծեր մարդը»:
21 And Jesus went out thence, and withdrew into the regions of Tyre and Sidon.
Յիսուս անկէ մեկնելով՝ գնաց Տիւրոսի ու Սիդոնի երկրամասերը:
22 And behold, a woman of Chanaan came out from those borders, and cried to him, saying: Have mercy on me, Lord, son of David; my daughter is grievously vexed with a demon.
Եւ ահա՛ քանանացի կին մը, այդ հողամասերէն ելած, կը պոռար անոր. «Ողորմէ՜ ինծի, Տէ՛ր, Դաւիթի՛ որդի, աղջիկս սաստիկ կը չարչարուի դեւէն»:
23 But he answered her not a word. And his disciples came and besought him, saying: Send her away, for she cries after us.
Ինք ո՛չ մէկ խօսքով պատասխանեց անոր. իսկ իր աշակերտները մօտենալով՝ կը թախանձէին իրեն ու կ՚ըսէին. «Արձակէ՛ զայն, որովհետեւ կ՚աղաղակէ մեր ետեւէն»:
24 But he answered and said: I am not sent but to the lost sheep of the house of Israel.
Ինք ալ պատասխանեց. «Ես ղրկուեցայ միայն Իսրայէլի տան կորսուած ոչխարներուն»:
25 But she came and did him homage, saying: Lord, help me.
Բայց անիկա եկաւ, երկրպագեց անոր եւ ըսաւ. «Տէ՛ր, օգնէ՛ ինծի»:
26 He answered and said: It is not good to take the children’s bread, and throw it to the little dogs.
Ան ալ պատասխանեց. «Լաւ չէ առնել զաւակներուն հացը ու նետել շուներուն»:
27 She replied: Yes, Lord; and yet thou canst help me; for the little dogs eat of the crumbs which fall from the table of their masters.
Անիկա ալ ըսաւ. «Այո՛, Տէ՛ր. սակայն շուները կը կերակրուին իրենց տիրոջ սեղանէն ինկած փշրանքներով»:
28 Then Jesus answered and said to her: O woman, great is your faith; be it to you as you desire. And her daughter was restored to health from that hour.
Այն ատեն Յիսուս պատասխանեց անոր. «Ո՛վ կին, մեծ է հաւատքդ. թող ըլլայ քեզի՝ ի՛նչ որ կ՚ուզես»: Եւ նոյն ժամուն անոր աղջիկը բժշկուեցաւ:
29 And Jesus departed thence, and came near the sea of Galilee, and went up into the mountain, and sat there.
Յիսուս անկէ մեկնեցաւ. երբ Գալիլեայի ծովեզերքը հասաւ՝ լեռը ելլելով նստաւ:
30 And many multitudes came to him, having with them the lame, the blind, the deaf, the maimed, and many others; and laid them at the feet of Jesus, and he cured them;
Ու մեծ բազմութիւններ եկան իրեն, որոնք ունէին իրենց հետ կաղեր, կոյրեր, համրեր, հաշմանդամներ եւ շատ ուրիշներ, ու ձգեցին զանոնք Յիսուսի ոտքը: Ան ալ բուժեց զանոնք.
31 so that the multitudes were astonished, when they saw the dumb speaking, the maimed whole, the lame walking, and the blind seeing; and they glorified the God of Israel.
այնպէս որ բազմութիւնը զմայլեցաւ՝ տեսնելով որ համրերը կը խօսէին, հաշմանդամները կը բժշկուէին, կաղերը կը քալէին եւ կոյրերը կը տեսնէին. ու կը փառաբանէին Իսրայէլի Աստուածը:
32 Then Jesus called his disciples to him, and said: I have compassion on the multitude, because they have been with me now three days, and have nothing to eat. And I am not willing to send them away fasting, lest they faint on the road.
Յիսուս՝ քովը կանչելով իր աշակերտները՝ ըսաւ. «Կը գթամ այդ բազմութեան վրայ, որովհետեւ արդէն երեք օրէ ի վեր քովս են, եւ ուտելիք ոչի՛նչ ունին: Չեմ ուզեր անօթի արձակել զանոնք, որպէսզի ճամբան չպարտասին»:
33 And his disciples said to him: Whence should we have in the desert as many loaves as would satisfy so great a multitude?
Աշակերտները ըսին անոր. «Մենք անապատին մէջ ուրկէ՞ պիտի ունենանք այնչափ հաց, որ կշտացնենք ա՛յսչափ մեծ բազմութիւն մը»:
34 And Jesus said to them: How many loaves have you? They said: Seven, and a few little fishes.
Յիսուս ըսաւ անոնց. «Քանի՞ նկանակ ունիք»: Անոնք ալ ըսին. «Եօթը, ու քանի մը մանր ձուկ»:
35 And he commanded the multitude to recline on the ground.
Հրամայեց բազմութեան՝ որ նստին գետինին վրայ:
36 And he took the seven loaves and the fishes, and gave thanks, and broke, and gave thorn to the disciples, and the disciples gave them to the multitude.
Առաւ եօթը նկանակներն ու ձուկերը, շնորհակալ եղաւ, կտրեց եւ տուաւ աշակերտներուն, աշակերտներն ալ՝ բազմութեան:
37 And they all ate and were satisfied; and they took up what remained of the broken pieces, seven baskets full.
Բոլորը կերան ու կշտացան, եւ վերցնելով աւելցած բեկորները՝ եօթը զամբիւղ լեցուցին:
38 And those who ate were four thousand men, besides women and children.
Անոնք որ կերան՝ չորս հազար այր մարդիկ էին, կիներէն ու մանուկներէն զատ:
39 And he sent the multitudes away, and entered the ship, and went into the borders of Magdala.
Երբ արձակեց բազմութիւնը, նաւ մտաւ եւ գնաց Մագդաղայի հողամասը:
