John 4
1 When, therefore, the Lord knew that the Pharisees had heard that Jesus was making and immersing more disciples than John,
Þegar Drottni varð ljóst að farísearnir hefðu frétt að hann fengi fleiri lærisveina og skírði fleiri en Jóhannes
2 (though not Jesus himself, but his disciples immersed, )
(Jesús skírði þó ekki sjálfur heldur lærisveinar hans),
3 he left Judea, and went again into Galilee.
þá yfirgaf hann Júdeu og hélt aftur til Galíleu.
4 And it was necessary that he should go through Samaria.
Á leiðinni þurfti hann að fara um Samaríu.
5 He came, therefore, to a city of Samaria, called Sychar, near the field that Jacob gave to his son Joseph.
Um hádegi kom hann í Samverjaþorp sem Síkar heitir, nálægt landi því sem Jakob gaf Jósef syni sínum, en þar er Jakobsbrunnur. Jesús var orðinn þreyttur eftir langa göngu og settist því við brunninn.
6 And Jacob’s well was there. Jesus, therefore, wearied with his journey, sat thus on the well. It was about the sixth hour.
7 There came a woman of Samaria to draw water. And Jesus said to her: Give me to drink.
Í sama bili kom þar að samversk kona til þess að sækja vatn. Jesús bað hana að gefa sér að drekka.
8 For his disciples had gone into the city to buy food.
Hann var einn þessa stundina, því að lærisveinar hans höfðu farið inn í þorpið til að kaupa mat.
9 Then the woman of Samaria said to him: How is it that you, who are a Jew, ask drink of me, who am a woman of Samaria? (For the Jews have no social intercourse with the Samaritans.)
Konan varð undrandi á að Gyðingur skyldi biðja hana – konu og Samverja – um nokkuð, því að Gyðingar virtu þá ekki viðlits. Hún hafði orð á þessu við Jesú.
10 Jesus answered and said to her: If you had known the gift of God, and who it is that said to you, Give me to drink, you would have asked of him, and he would have given you living water.
Hann svaraði: „Ef þú þekktir gjöf Guðs og vissir, hver sá er sem biður þig um vatn að drekka, mundir þú biðja mig að gefa þér lifandi vatn.“
11 The woman said to him: Sir, you have no vessel with which you can draw, and the well is deep; whence have you that living water?
„Þú hefur hvorki reipi né fötu og þessi brunnur er mjög djúpur, “sagði hún, „hvar ætlar þú að ná í þetta lifandi vatn?
12 Are you greater than our father Jacob, who gave us the well, and drank from it himself, and his sons, and his cattle?
Ertu kannski meiri en Jakob forfaðir okkar, sem gaf okkur þennan brunn? Og hvernig ætlar þú að bjóða betra vatn en það sem hann sjálfur drakk og synir hans og kvikfé?“
13 Jesus answered and said to her: Whoever drinks of this water, will thirst again;
Jesús svaraði henni og sagði að fólk þyrsti fljótlega aftur, þótt það drykki þetta vatn.
15 The woman said to him: Sir, give me this water, that I may not thirst, nor come hither to draw.
„Herra, “sagði konan, „gefðu mér þetta vatn svo að ég verði aldrei þyrst og þurfi ekki að fara hingað daglega eftir vatni.“
16 Jesus said to her: Go, call your husband, and come hither.
„Farðu og náðu í manninn þinn, “sagði Jesús.
17 The woman answered and said: I have no husband. Jesus said to her: You have well said. I have no husband;
„Ég er ekki gift, “svaraði konan. „Satt er það, “svaraði Jesús, „þú hefur átt fimm menn og þú ert ekki einu sinni gift þeim sem þú býrð með núna.“
18 for you have had five husbands, and he whom you now have is not your husband. In this you have spoken truly.
19 The woman said to him: Sir, I perceive that thou art a prophet.
„Herra, “sagði konan, „þú hlýtur að vera spámaður,
20 Our fathers worshiped in this mountain, and you Jews say that in Jerusalem is the place where we ought to worship.
en segðu mér, af hverju segið þið, Gyðingar, að Jerúsalem sé eini staðurinn þar sem eigi að tilbiðja Guð? Við Samverjar höldum því fram að rétti staðurinn sé hér á Gerasímfjalli, þar sem forfeður okkar tilbáðu.“
21 Jesus said to her: Woman, believe me, the hour is coming, when neither in this mountain, nor in Jerusalem, will you worship the Father.
„Kona, “svaraði Jesús, „sá tími kemur, þegar ekki skiptir máli hvort við tilbiðjum föðurinn hér eða í Jerúsalem. Spurningin er ekki hvar við tilbiðjum, heldur hvernig. Hverjum manni er nauðsynlegt að fá hjálp heilags anda til að geta tilbeðið Guð á réttan hátt og eftir hans vilja. Þið Samverjar biðjið í blindni, af því að þið þekkið hann ekki nema að litlu leyti, en við Gyðingar þekkjum hann því að heimurinn fær hjálpræðið frá okkur.“
22 You worship you know not what; we know what we worship; for salvation is of the Jews.
23 But the hour is coming, and now is, when the true worshipers will worship the Father in spirit and in truth; for the Father seeks such to worship him.
24 God is spirit; and they that worship him, must worship him in spirit and in truth.
25 The woman said to him: I know that Messiah (who is called Christ) is coming; when he comes, he will tell us all things.
„Ja-á, “svaraði konan, „ég veit að Kristur kemur – Messías, eins og þið kallið hann – og þegar hann kemur mun hann útskýra þetta allt fyrir okkur.“
26 Jesus said to her: I who speak to you am he.
Þá sagði Jesús: „Ég er hann sem við þig tala.“
27 And upon this his disciples came, and were astonished that he was talking with the woman. Yet no one said: What seekest thou? or, why talkest thou with her?
Rétt í þessu komu lærisveinar hans þar að. Þeir urðu undrandi að sjá hann á tali við konu, en enginn þeirra spurði hann þó hvers vegna eða um hvað þau hefðu verið að tala.
28 Then the woman left her water-pot, and went into the city, and said to the men:
Konan lagði vatnskrúsina frá sér við brunninn, fór inn í þorpið og sagði við alla: „Komið! Sjáið manninn sem sagði mér allt, sem ég hef aðhafst! Ef til vill er hann Kristur!“
29 Come, see a man who has told me all things that I ever did. Is not this the Christ?
30 Then they went out of the city and came to him.
Og fólkið streymdi út úr þorpinu til að hitta Jesú.
31 In the mean time, the disciples besought him, saying: Rabbi, eat.
Meðan á þessu stóð hvöttu lærisveinarnir Jesú til að fá sér að borða,
32 But he said to them: I have food to eat of which you know not.
en hann svaraði: „Nei, ég hef mat sem þið vitið ekki um.“
33 Then the disciples said one to another: Has any one brought him food?
„Hver gaf honum mat?“spurðu lærisveinarnir hver annan.
34 Jesus said to them: My food is to do the will of him that sent me, and to finish his work.
Jesús útskýrði þetta og sagði: „Minn matur er að gera vilja Guðs, sem sendi mig, og fullkomna hans verk.
35 Do you not say, There are yet four months, and harvest comes? Behold, I say to you, Lift up your eyes, and look on the fields, for they are already white for the harvest.
Haldið þið að uppskeran hefjist ekki fyrr en í lok sumars, eða eftir fjóra mánuði? Lítið í kring um ykkur! Hvert sem litið er eru víðáttumiklir akrar, tilbúnir til uppskeru.
36 And he that reaps receives wages, and gathers fruit for life eternal; that he that sows, and he that reaps, may rejoice together. (aiōnios g166)
Sá sem uppsker fær laun og safnar ávöxtum til eilífs lífs, til þess að bæði sá sem sáir og sá sem uppsker geti glaðst saman. (aiōnios g166)
37 For in this is the saying true, One sows and another reaps.
Einn sáir en annar uppsker.
38 I have sent you to reap that on which you bestowed no labor. Others have labored, and you have entered into their labors.
Ég sendi ykkur til að uppskera þar sem þið hafið ekki sáð, aðrir hafa erfiðað, en þið fáið að bjarga uppskerunni.“
39 And many of the Samaritans of that city believed on him, because of the word of the woman who testified, He told me all things that I ever did.
Margir úr þessu samverska þorpi trúðu nú að Jesús væri Kristur vegna orða konunnar sem vitnaði: „Hann sagði mér allt sem ég hef aðhafst!“
40 When, therefore, the Samaritans came to him, they besought him to abide with them. And he abode there two days.
Fólkið kom út að brunninum til hans og bað hann að staldra við hjá sér. Hann dvaldist því þar í tvo daga, og miklu fleiri tóku trú eftir að hafa hlustað á hann.
41 And many more believed because of his own word;
42 and they said to the woman: We no longer believe because of what you said, for we ourselves have heard, and we know that this is in truth the Savior of the world, the Christ.
Og við konuna sagði fólkið: „Það er ekki framar fyrir þín orð að við trúum, því að við höfum sjálf heyrt og vitum að þessi maður er í sannleika frelsari heimsins.“
43 And after two days he departed thence, and went into Galilee;
Eftir tvo daga hélt Jesús áfram til Galíleu. Hann hafði áður sagt: „Spámaður er alls staðar mikils metinn nema í sínum heimahögum.“
44 for Jesus himself testified that a prophet has no honor in his own country.
45 Therefore, when he came into Galilee, the Galileans received him, because they had seen all things that he had done in Jerusalem during the feast; for they themselves had gone to the feast.
En fólkið í Galíleu tók honum samt vel, enda hafði það verið á páskahátíðinni í Jerúsalem og séð sum kraftaverka hans.
46 Then Jesus came again into Cana of Galilee, where he had made the water wine. And there was a certain courtier, whose sou was sick in Capernaum.
Á leið sinni um Galíleu kom Jesús til Kana, bæjarins þar sem hann hafði áður breytt vatninu í vín. Meðan hann var þar frétti embættismaður nokkur, sem bjó í Kapernaum, að Jesús væri kominn frá Júdeu. Sonur þessa manns var veikur og því fór faðirinn til Kana til að finna Jesú. Hann sárbað Jesú að koma með sér til Kapernaum og lækna son sinn, sem var nær dauða en lífi.
47 When he heard that Jesus had come from Judea into Galilee, he went to him, and besought him that he would come down, and restore his son to health, for he was about to die.
48 Then said Jesus to him: Unless you see signs and wonders, you will not believe.
Jesús spurði hann: „Hvers vegna er það, getið þið ekki trúað nema þið fáið stöðugt að sjá ný kraftaverk?“
49 The courtier said to him: Sir, come down before my child die.
En embættismaðurinn bað hann og sagði: „Herra, komdu áður en barnið mitt deyr!“
50 Jesus said to him: Go, your child lives. And the man believed the word that Jesus spoke, and departed.
Þá sagði Jesús: „Farðu heim til þín, sonur þinn lifir: “Maðurinn trúði honum og lagði af stað heim.
51 And as he was going down, his servants met him, and said: Your son lives.
Á leiðinni mætti hann einum þjóna sinna, sem sagði honum þær gleðifréttir að syni hans væri batnað.
52 Then he inquired of them the hour in which he was restored to health. And they said to him: Yesterday, at the seventh hour, the fever left him.
Þá spurði maðurinn hvenær honum hefði farið að batna og svarið var: „Um eittleytið í gær fór hitinn skyndilega úr honum!“
53 Then his father knew that it was in the same hour in which Jesus said to him, Your son lives. And he himself, and all his house, believed.
Þá mundi faðirinn að það var einmitt á þeirri stundu sem Jesús hafði sagt við hann: „Sonur þinn lifir.“Þetta varð til þess að embættismaðurinn og allt hans heimafólk tók trú á Jesú.
54 This is the second sign which Jesus did, when he came out of Judea into Galilee.
Þetta var annað kraftaverkið sem Jesús vann í Galíleu, en það gerði hann við heimkomuna frá Júdeu.
