Proverbs 6

1 My son, if thou art become surety for thy neighbor, If thou hast stricken thy hands for a stranger;

۱ ای پسرم، اگر برای همسایه خود ضامن شده، و به جهت شخص بیگانه دست داده باشی،

2 Thou art snared with the words of thy mouth, Thou art taken with the words of thy mouth.

۲ و از سخنان دهان خود در دام افتاده، و ازسخنان دهانت گرفتار شده باشی،

3 Do this now, my son, and deliver thyself, Seeing thou art come into the hand of thy neighbor: Go, humble thyself, and importune thy neighbor;

۳ پس‌ای پسرمن، این را بکن و خویشتن را رهایی ده چونکه به‌دست همسایه ات افتاده‌ای. برو و خویشتن رافروتن ساز و از همسایه خود التماس نما.

4 Give not sleep to thine eyes, Nor slumber to thine eyelids;

۴ خواب را به چشمان خود راه مده، و نه پینکی رابه مژگان خویش.

5 Deliver thyself as a roe from the hand [of the hunter], And as a bird from the hand of the fowler.

۵ مثل آهو خویشتن را از کمندو مانند گنجشک از دست صیاد خلاص کن.

6 Go to the ant, thou sluggard; Consider her ways, and be wise:

۶ ‌ای شخص کاهل نزد مورچه برو، و درراههای او تامل کن و حکمت را بیاموز،

7 Which having no chief, Overseer, or ruler,

۷ که وی را پیشوایی نیست و نه سرور و نه حاکمی.

8 Provideth her bread in the summer, And gathereth her food in the harvest.

۸ اماخوراک خود را تابستان مهیا می‌سازد و آذوقه خویش را در موسم حصاد جمع می‌کند.

9 How long wilt thou sleep, O sluggard? When wilt thou arise out of thy sleep?

۹ ‌ای کاهل، تا به چند خواهی خوابید و از خواب خودکی خواهی برخاست؟

10 [Yet] a little sleep, a little slumber, A little folding of the hands to sleep:

۱۰ اندکی خفت و اندکی خواب، و اندکی بر هم نهادن دستها به جهت خواب.

11 So shall thy poverty come as a robber, And thy want as an armed man.

۱۱ پس فقر مثل راهزن بر تو خواهد آمد، و نیازمندی بر تو مانند مرد مسلح.

12 A worthless person, a man of iniquity, Is he that walketh with a perverse mouth;

۱۲ مرد لئیم و مرد زشت خوی، با اعوجاج دهان رفتار می‌کند.

13 That winketh with his eyes, that speaketh with his feet, That maketh signs with his fingers;

۱۳ با چشمان خود غمزه می‌زند و با پایهای خویش حرف می‌زند. باانگشتهای خویش اشاره می‌کند.

14 In whose heart is perverseness, Who deviseth evil continually, Who soweth discord.

۱۴ در دلش دروغها است و پیوسته شرارت را اختراع می‌کند. نزاعها را می‌پاشد.

15 Therefore shall his calamity come suddenly; On a sudden shall he be broken, and that without remedy.

۱۵ بنابراین مصیبت بر او ناگهان خواهد آمد. در لحظه‌ای منکسر خواهد شد وشفا نخواهد یافت.

16 There are six things which Jehovah hateth; Yea, seven which are an abomination unto him:

۱۶ شش چیز است که خداوند از آنها نفرت دارد، بلکه هفت چیز که نزد جان وی مکروه است.

17 Haughty eyes, a lying tongue, And hands that shed innocent blood;

۱۷ چشمان متکبر و زبان دروغگو، ودستهایی که خون بی‌گناه را می‌ریزد.

18 A heart that deviseth wicked purposes, Feet that are swift in running to mischief,

۱۸ دلی که تدابیر فاسد را اختراع می‌کند. پایهایی که درزیان کاری تیزرو می‌باشند.

19 A false witness that uttereth lies, And he that soweth discord among brethren.

۱۹ شاهد دروغگو که به کذب متکلم شود. و کسی‌که در میان برادران نزاعها بپاشد.

20 My son, keep the commandment of thy father, And forsake not the law of thy mother:

۲۰ ‌ای پسر من اوامر پدر خود را نگاه دار وتعلیم مادر خویش را ترک منما.

21 Bind them continually upon thy heart; Tie them about thy neck.

۲۱ آنها را بر دل خود دائم ببند، و آنها را بر گردن خویش بیاویز.

22 When thou walkest, it shall lead thee; When thou sleepest, it shall watch over thee; And when thou awakest, it shall talk with thee.

۲۲ حینی که به راه می‌روی تو را هدایت خواهد نمود، و حینی که می‌خوابی بر تو دیده بانی خواهد کرد، و وقتی که بیدار شوی با تو مکالمه خواهد نمود.

23 For the commandment is a lamp; and the law is light; And reproofs of instruction are the way of life:

۲۳ زیرا که احکام (ایشان ) چراغ وتعلیم (ایشان ) نور است، و توبیخ تدبیرآمیز طریق حیات‌است.

24 To keep thee from the evil woman, From the flattery of the foreigner’s tongue.

۲۴ تا تو را از زن خبیثه نگاه دارد، و ازچاپلوسی زبان زن بیگانه.

25 Lust not after her beauty in thy heart; Neither let her take thee with her eyelids.

۲۵ در دلت مشتاق جمال وی مباش، و از پلکهایش فریفته مشو،

26 For on account of a harlot [a man is brought] to a piece of bread; And the adulteress hunteth for the precious life.

۲۶ زیرا که به‌سبب زن زانیه، شخص برای یک قرص نان محتاج می‌شود، و زن مرد دیگر، جان گرانبها را صید می‌کند.

27 Can a man take fire in his bosom, And his clothes not be burned?

۲۷ آیا کسی آتش را درآغوش خود بگیرد و جامه‌اش سوخته نشود؟

28 Or can one walk upon hot coals, And his feet not be scorched?

۲۸ یا کسی بر اخگرهای سوزنده راه رود وپایهایش سوخته نگردد؟

29 So he that goeth in to his neighbor’s wife; Whosoever toucheth her shall not be unpunished.

۲۹ همچنین است کسی‌که نزد زن همسایه خویش داخل شود، زیرا هر‌که او را لمس نماید بی‌گناه نخواهد ماند.

30 Men do not despise a thief, if he steal To satisfy himself when he is hungry:

۳۰ دزد را اهانت نمی کنند اگر دزدی کند تاجان خود را سیر نماید وقتی که گرسنه باشد.

31 But if he be found, he shall restore sevenfold; He shall give all the substance of his house.

۳۱ لیکن اگر گرفته شود، هفت چندان رد خواهدنمود و تمامی اموال خانه خود را خواهد داد.

32 He that committeth adultery with a woman is void of understanding: He doeth it who would destroy his own soul.

۳۲ اما کسی‌که با زنی زنا کند، ناقص العقل است وهر‌که چنین عمل نماید، جان خود را هلاک خواهد ساخت.

33 Wounds and dishonor shall he get; And his reproach shall not be wiped away.

۳۳ او ضرب و رسوایی خواهدیافت، و ننگ او محو نخواهد شد.

34 For jealousy is the rage of a man; And he will not spare in the day of vengeance.

۳۴ زیرا که غیرت، شدت خشم مرد است و در روز انتقام، شفقت نخواهد نمود.

35 He will not regard any ransom; Neither will he rest content, though thou givest many gifts.

۳۵ بر هیچ کفاره‌ای نظرنخواهد کرد و هر‌چند عطایا را زیاده کنی، قبول نخواهد نمود.