Proverbs 26
1 As snow in summer, and as rain in harvest, So honor is not seemly for a fool.
Tulad ng niyebe sa tag-araw o ulan sa panahon ng tag-ani, ang isang hangal na hindi karapat-dapat sa karangalan.
2 As the sparrow in her wandering, as the swallow in her flying, So the curse that is causeless alighteth not.
Gaya ng isang maya na mabilis na nagpapalipat-lipat at ng layanglayang na humahagibis kapag sila ay lumilipad, gayundin hindi tatalab ang isang sumpa na hindi nararapat.
3 A whip for the horse, a bridle for the ass, And a rod for the back of fools.
Ang latigo ay para sa kabayo, ang kabisada ay para sa asno, at ang pamalo ay para sa likod ng mga hangal.
4 Answer not a fool according to his folly, Lest thou also be like unto him.
Huwag sagutin ang isang hangal at sumali sa kanyang kahangalan, o magiging tulad ka niya.
5 Answer a fool according to his folly, Lest he be wise in his own conceit.
Sumagot sa isang hangal at sumali sa kaniyang kahangalan upang hindi siya maging marunong sa kaniyang sariling paningin.
6 He that sendeth a message by the hand of a fool Cutteth off [his own] feet, [and] drinketh in damage.
Sinumang magpadala ng isang mensahe sa pamamagitan ng kamay ng isang hangal ay pinuputol ang kaniyang sariling mga paa at umiinom nang karahasan.
7 The legs of the lame hang loose; So is a parable in the mouth of fools.
Ang mga binti ng isang paralitiko na nakabitin ay tulad ng isang kawikaan sa bibig ng mga hangal.
8 As one that bindeth a stone in a sling, So is he that giveth honor to a fool.
Ang pagtatali ng bato sa isang tirador ay gaya ng pagbibigay karangalan sa isang hangal.
9 [As] a thorn that goeth up into the hand of a drunkard, So is a parable in the mouth of fools.
Ang halamang tinik na hawak ng isang lasing ay tulad ng isang kawikaan sa bibig ng mga hangal.
10 [As] an archer that woundeth all, So is he that hireth a fool and he that hireth them that pass by.
Ang isang mamamana na sumusugat ng lahat ay tulad ng isang umuupa ng isang hangal o ng kahit sinumang dumadaan.
11 As a dog that returneth to his vomit, [So is] a fool that repeateth his folly.
Gaya ng isang asong bumabalik sa kanyang sariling suka, ganoon din ang isang hangal na inuulit ang kanyang kahangalan.
12 Seest thou a man wise in his own conceit? There is more hope of a fool than of him.
Nakikita mo ba ang taong marunong sa kanyang sariling paningin? Higit na may pag-asa ang isang hangal kaysa sa kanya.
13 The sluggard saith, There is a lion in the way; A lion is in the streets.
Ang tamad na tao ay nagsasabing, “May isang leon sa kalsada! May isang leon sa pagitan ng mga lantad na lugar!
14 [As] the door turneth upon its hinges, So doth the sluggard upon his bed.
Kung paanong ang isang pinto ay bumabaling sa kaniyang bisagra, ang tamad na tao naman ay sa ibabaw ng kaniyang kama.
15 The sluggard burieth his hand in the dish; It wearieth him to bring it again to his mouth.
Nilalagay ng isang tamad na tao ang kaniyang kamay sa pagkain, pero wala siyang lakas na isubo ito sa kaniyang bibig.
16 The sluggard is wiser in his own conceit Than seven men that can render a reason.
Ang tamad na tao ay mas marunong sa kanyang paningin kaysa sa pitong lalaking may kakayahang kumilatis.
17 He that passeth by, [and] vexeth himself with strife belonging not to him, Is [like] one that taketh a dog by the ears.
Tulad ng isang humahawak ng mga tainga ng isang aso ay isang taong dumadaan na nagagalit sa alitan na hindi kanya.
18 As a madman who casteth firebrands, Arrows, and death,
Tulad ng isang baliw na pumapana ng nagliliyab na mga palaso,
19 So is the man that deceiveth his neighbor, And saith, Am not I in sport?
ay ang isang nandaraya ng kanyang kapwa at nagsasabing, “Di ba't nagbibiro lang ako?”
20 For lack of wood the fire goeth out; And where there is no whisperer, contention ceaseth.
Dahil sa kakulangan ng gatong, namamatay ang apoy, at kung saan walang tsismoso, tumitigil ang pag-aaway.
21 [As] coals are to hot embers, and wood to fire, So is a contentious man to inflame strife.
Tulad ng isang uling na nagbabaga at panggatong ay sa apoy, ganoon din ang isang palaaway na tao na nagpapasiklab ng alitan.
22 The words of a whisperer are as dainty morsels, And they go down into the innermost parts.
Ang mga salita ng isang tsismoso ay tulad ng masarap na mga pagkain; bumababa sila sa kaloob-loobang mga bahagi ng katawan.
23 Fervent lips and a wicked heart Are [like] an earthen vessel overlaid with silver dross.
Ang pampakintab na bumabalot sa isang banga ay tulad ng nagbabagang mga labi at isang napakasamang puso.
24 He that hateth dissembleth with his lips; But he layeth up deceit within him:
Ang isang namumuhi sa iba ay kinukubli ang kanyang damdamin sa pamamagitan ng kaniyang mga labi at nag-iimbak ng panlilinlang sa kaniyang sarili.
25 When he speaketh fair, believe him not; For there are seven abominations in his heart:
Magiliw siyang mangungusap, pero huwag siyang paniwalaan, dahil may pitong mga pagkasuklam sa kaniyang puso.
26 Though [his] hatred cover itself with guile, His wickedness shall be openly showed before the assembly.
Kahit na natatakpan ng panlilinlang ang kaniyang pagkamuhi, ang kaniyang kabuktutan ay malalantad sa kapulungan.
27 Whoso diggeth a pit shall fall therein; And he that rolleth a stone, it shall return upon him.
Sinumang gumagawa ng isang hukay ay mahuhulog dito at ang bato ay gugulong pabalik sa taong tumulak nito.
28 A lying tongue hateth those whom it hath wounded; And a flattering mouth worketh ruin.
Ang isang nagsisinungaling na dila ay namumuhi sa mga taong dinudurog nito at ang nambobolang bibig ay nagiging dahilan ng pagkawasak.
