Proverbs 17
1 Better is a dry morsel, and quietness therewith, Than a house full of feasting with strife.
Қурбанлиқ гөшлиригә толған җедәллик өйдин, Бир чишләм қуруқ нан йәп, көңүл течлиқта болған әвзәл.
2 A servant that dealeth wisely shall have rule over a son that causeth shame, And shall have part in the inheritance among the brethren.
Хизмәткар чевәр болса, ғоҗисиниң номуста қойғучи оғлини башқурар; Кәлгүсидә у ғоҗиниң оғли қатарида туруп униң мирасни тәқсим қилар.
3 The refining pot is for silver, and the furnace for gold; But Jehovah trieth the hearts.
Сапал қазан күмүчни тавлар, чанақ алтунни тавлар, Бирақ адәмниң қәлбини Пәрвәрдигар синар.
4 An evil-doer giveth heed to wicked lips; [And] a liar giveth ear to a mischievous tongue.
Қәбиһ киши яман сөзләргә ишинәр; Ялғанчи питничиләрниң сөзигә қулақ салар.
5 Whoso mocketh the poor reproacheth his Maker; [And] he that is glad at calamity shall not be unpunished.
Мискинләрни мәсқирә қилғучи, өзини Яратқучини һақарәтлигүчидур; Башқиларниң бәхитсизлигидин хошал болған киши җазасиз қалмас.
6 Children’s children are the crown of old men; And the glory of children are their fathers.
Қериларниң нәврилири уларниң таҗидур; Пәрзәнтләрниң пәхри уларниң атилиридур.
7 Excellent speech becometh not a fool; Much less do lying lips a prince.
Ахмақ яришиқ гәп қилса униңға ярашмас; Мөтивәр ялған сөзлисә униңға техиму ярашмас.
8 A bribe is [as] a precious stone in the eyes of him that hath it; Whithersoever it turneth, it prospereth.
Пара — уни бәргүчиниң нәзиридә есил бир гөһәрдур; Гоя уни нәгила ишләтсә мувәппәқийәткә еришидиғандәк.
9 He that covereth a transgression seeketh love; But he that harpeth on a matter separateth chief friends.
Башқиларниң хаталиқини йопутуп кәчүргән киши меһир-муһәббәтни көзләр; Кона хаманни сориған киши йеқин достларни дүшмән қилар.
10 A rebuke entereth deeper into one that hath understanding Than a hundred stripes into a fool.
Ақиланигә сиңгән бир еғиз тәнбиһ, Ахмаққа урулған йүз дәрридин үнүмлүктур.
11 An evil man seeketh only rebellion; Therefore a cruel messenger shall be sent against him.
Яманлар пәқәт асийлиқни көзләр; Уни җазалашқа рәһимсиз бир әлчи әвәтиләр.
12 Let a bear robbed of her whelps meet a man, Rather than a fool in his folly.
Әхмиқанә иш қиливатқан надан кишигә учрап қалғандин көрә, Балилиридин айрилған ейиққа йолуғуп қалған яхши.
13 Whoso rewardeth evil for good, Evil shall not depart from his house.
Кимки яхшилиққа яманлиқ қилса, Ишигидин балайиқаза нери кәтмәс.
14 The beginning of strife is [as] when one letteth out water: Therefore leave off contention, before there is quarrelling.
Җедәлниң башлиниши тосмини су елип кәткәнгә охшайду; Шуңа җедәл партлаштин авал талаш-тартиштин қол үзгин.
15 He that justifieth the wicked, and he that condemneth the righteous, Both of them alike are an abomination to Jehovah.
Яманни ақлиған, Һәққанийға қара чаплиған, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
16 Wherefore is there a price in the hand of a fool to buy wisdom, Seeing he hath no understanding?
Ахмақниң көңли даналиқни әтиварлимиса, Қандақму униң қолида даналиқни сетивалғидәк пули болсун?
17 A friend loveth at all times; And a brother is born for adversity.
[Һәқиқий] дост һәрдайим саңа муһәббәт көрситәр, [Һәқиқий] қериндаш яман күнүң үчүн ярдәмгә дунияға кәлгәндур.
18 A man void of understanding striketh hands, And becometh surety in the presence of his neighbor.
Әқилсиз киши қол берип, Йеқини үчүн кепил болиду.
19 He loveth transgression that loveth strife: He that raiseth high his gate seeketh destruction.
Җедәлгә амрақ гунаға амрақтур; Босуғини егиз қилған һалакәтни издәр.
20 He that hath a wayward heart findeth no good; And he that hath a perverse tongue falleth into mischief.
Нийити бузулған яхшилиқ көрмәс; Тилида һәқ-наһәқни астин-үстүн қилғучи балаға йолуқар.
21 He that begetteth a fool [doeth it] to his sorrow; And the father of a fool hath no joy.
Бала ахмақ болса, ата ғәм-қайғуға патар; Һамақәтниң атиси хушаллиқ көрмәс.
22 A cheerful heart is a good medicine; But a broken spirit drieth up the bones.
Шат көңүл шипалиқ доридәк тәнгә давадур; Сунуқ роһ-дил адәмниң илигини қурутар.
23 A wicked man receiveth a bribe out of the bosom, To pervert the ways of justice.
Чирик адәм йәң ичидә парини қобул қилар; У адаләтниң йолини бурмилар.
24 Wisdom is before the face of him that hath understanding; But the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Даналиқ йорутулған кишиниң көз алдида турар; Бирақ әқилсизниң көзи хиялкәшлик қилип қутупта жүрәр.
25 A foolish son is a grief to his father, And bitterness to her that bare him.
Галваң бала атини азапға салар; Уни туққучиниңму дәрди болар.
26 Also to punish the righteous is not good, [Nor] to smite the noble for [their] uprightness.
Һәққанийларға җәриманә қоюшқа қәтъий болмас; Әмирләрни адаләтни қоллиғини үчүн думбалашқа болмас.
27 He that spareth his words hath knowledge; And he that is of a cool spirit is a man of understanding.
Билими бар киши кам сөзлүк болар; Йорутулған адәм қалтис еғир-бесиқ болар.
28 Even a fool, when he holdeth his peace, is counted wise; When he shutteth his lips, he is [esteemed as] prudent.
Һәтта ахмақму аз сөзлисә дана һесаплинар; Тилини тизгинлигән киши данишмән санилар.
