Proverbs 6
1 My son, if you have become collateral for your neighbor, if you have struck your hands in pledge for a stranger,
Synu mój, jeśli poręczyłeś za swego bliźniego i dałeś porękę za obcego;
2 you are trapped by the words of your mouth; you are ensnared with the words of your mouth.
Związałeś się słowami ust twoich, schwytany jesteś mową twoich ust.
3 Do this now, my son, and deliver yourself, since you have come into the hand of your neighbor. Go, humble yourself. Press your plea with your neighbor.
Uczyń więc tak, synu mój, uwolnij się, gdy wpadłeś w ręce swego bliźniego; idź, upokórz się i nalegaj na twego bliźniego.
4 Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids.
Nie daj snu swoim oczom i nie pozwól powiekom drzemać.
5 Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
Uwolnij się jak sarna z rąk [myśliwego] i jak ptak z ręki ptasznika.
6 Go to the ant, you sluggard. Consider her ways, and be wise;
Idź do mrówki, leniwcze, przypatrz się jej drogom i bądź mądry;
7 which having no chief, overseer, or ruler,
Chociaż nie ma ona wodza ani przełożonego, ani pana;
8 provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
To w lecie przygotowuje swój pokarm i gromadzi w żniwa swą żywność.
9 How long will you sleep, sluggard? When will you arise out of your sleep?
Jak długo będziesz leżał, leniwcze? Kiedy wstaniesz ze swego snu?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep—
Jeszcze trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, aby zasnąć;
11 so your poverty will come as a robber, and your scarcity as an armed man.
A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny i twój niedostatek jak mąż uzbrojony.
12 A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,
Człowiek nikczemny i niegodziwy chodzi z przewrotnością na ustach;
13 who winks with his eyes, who signals with his feet, who motions with his fingers,
Mruga swymi oczyma, mówi swymi nogami, wskazuje swymi palcami;
14 in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who always sows discord.
Przewrotność [jest] w jego sercu, stale knuje zło [i] sieje niezgodę.
15 Therefore his calamity will come suddenly. He will be broken suddenly, and that without remedy.
Dlatego nagle spadnie na niego nieszczęście; nagle zostanie złamany i pozbawiony ratunku.
16 There are six things which the LORD hates; yes, seven which are an abomination to him:
Jest sześć rzeczy, których nienawidzi PAN, siedem budzi w nim odrazę:
17 arrogant eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
Wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;
18 a heart that devises wicked schemes, feet that are swift in running to mischief,
Serce, które knuje złe myśli; nogi, które spiesznie biegną do zła;
19 a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
Fałszywy świadek, który mówi kłamstwa, i ten, który sieje niezgodę między braćmi.
20 My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
Synu mój, strzeż przykazania twego ojca i nie odrzucaj prawa twojej matki.
21 Bind them continually on your heart. Tie them around your neck.
Przywiąż je na zawsze do serca twego i zawieś je sobie na szyi.
22 When you walk, it will lead you. When you sleep, it will watch over you. When you awake, it will talk with you.
Gdy będziesz chodził, poprowadzi cię; gdy zaśniesz, strzec cię będzie, a gdy się obudzisz, będzie mówić do ciebie;
23 For the commandment is a lamp, and the law is light. Reproofs of instruction are the way of life,
Bo przykazanie [jest] pochodnią, prawo światłością, a upomnienia do karności są drogą życia;
24 to keep you from the immoral woman, from the flattery of the wayward wife’s tongue.
Aby cię strzegły przed złą kobietą [i] przed gładkim językiem obcej kobiety.
25 Do not lust after her beauty in your heart, neither let her captivate you with her eyelids.
Nie pożądaj w twoim sercu jej piękności i niech cię nie łowi swymi powiekami.
26 For a prostitute reduces you to a piece of bread. The adulteress hunts for your precious life.
Bo dla kobiety nierządnej [zubożeje człowiek] o kawałek chleba, a żona cudzołożna czyha na cenne życie.
27 Can a man scoop fire into his lap, and his clothes not be burned?
Czy może ktoś wziąć ogień w zanadrze, a jego szaty się nie spalą?
28 Or can one walk on hot coals, and his feet not be scorched?
Czy może ktoś chodzić po rozżarzonych węglach, a jego nogi się nie poparzą?
29 So is he who goes in to his neighbor’s wife. Whoever touches her will not be unpunished.
Tak ten, kto wchodzi do żony swego bliźniego; ktokolwiek ją dotknie, nie będzie bez winy.
30 Men do not despise a thief if he steals to satisfy himself when he is hungry,
Nie pogardza się złodziejem, jeśli kradnie, by nasycić swoją duszę, będąc głodnym;
31 but if he is found, he shall restore seven times. He shall give all the wealth of his house.
Ale [jeśli] go złapią, zwróci siedmiokrotnie [albo] odda cały dobytek swego domu.
32 He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who does it destroys his own soul.
Lecz kto cudzołoży z kobietą, jest pozbawiony rozsądku; kto tak robi, gubi swoją duszę.
33 He will get wounds and dishonor. His reproach will not be wiped away.
Znajdzie chłostę i wstyd, a jego hańba nie będzie zmazana.
34 For jealousy arouses the fury of the husband. He will not spare in the day of vengeance.
Bo zazdrość rozpala gniew mężczyzny i nie będzie pobłażał w dniu zemsty.
35 He will not regard any ransom, neither will he rest content, though you give many gifts.
Nie będzie miał względu na żaden okup i nie przyjmie darów, choćbyś najwięcej mu dawał.
