Proverbs 3
1 My son, do not forget my teaching, but let your heart keep my commandments,
Synu mój! nie zapominaj zakonu mego, a przykazań moich niech strzeże serce twoje.
2 for they will add to you length of days, years of life, and peace.
Boć długości dni i lat żywota, i pokoju przyczynią.
3 Do not let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
Miłosierdzie i prawda niech cię nie opuszczają; uwiąż je u szyi twojej, napisz je na tablicy serca twojego.
4 So you will find favor, and good understanding in the sight of God and man.
Tedy znajdziesz łaskę i rozum dobry przed oczyma Bożemi i ludzkiemi.
5 Trust in the LORD with all your heart, and do not lean on your own understanding.
Ufaj w Panu ze wszystkiego serca twego, a na rozumie twoim nie spolegaj.
6 In all your ways acknowledge him, and he will make your paths straight.
We wszystkich drogach twoich znaj go, a on prostować będzie ścieszki twoje.
7 Do not be wise in your own eyes. Fear the LORD, and depart from evil.
Nie bądź mądrym sam u siebie; ale się bój Pana, a odstąp od złego.
8 It will be health to your body, and nourishment to your bones.
To będzie zdrowiem żywotowi twemu, a odwilżeniem kościom twoim.
9 Honor the LORD with your substance, with the first fruits of all your increase;
Czcij Pana z majętności twojej, i z pierwiastek wszystkich dochodów twoich.
10 so your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
A gumna twoje napełnione będą obfitością, i od wina nowego prasy twoje rozpadać się będą.
11 My son, do not despise the LORD’s discipline, neither be weary of his correction;
Synu mój! karania Pańskiego nie odrzucaj, i nie uprzykrzaj sobie ćwiczenia jego.
12 for whom the LORD loves, he corrects, even as a father reproves the son in whom he delights.
Bo kogo Pan miłuje, tego karze, a to jako ojciec, który się w synu kocha.
13 Happy is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który dostanie roztropności.
14 For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
Bo lepiej nią kupczyć, niżeli kupczyć srebrem: owszem pożyteczniejszy nad złoto dochód jej.
15 She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
Droższa jest nad perły, a wszystkie najmilsze rzeczy twoje nie zrównają się z nią.
16 Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honor.
Przedłużenie dni w prawicy jej, a w lewicy jej bogactwa i zacność.
17 Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
Drogi jej rozkoszne, i wszystkie ścieszki jej spokojne.
18 She is a tree of life to those who lay hold of her. Happy is everyone who retains her.
Drzewem żywota jest tym, którzyby się jej chwycili; a którzy się jej trzymają, są błogosławionymi.
19 By wisdom the LORD founded the earth. By understanding, he established the heavens.
Pan mądrością ugruntował ziemię, a roztropnością umocnił niebiosa.
20 By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
Umiejętnością jego rozstąpiły się przepaści, a obłoki rosą kropią.
21 My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion,
Synu mój! niech to nie odstępuje od oczów twych: strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 so they will be life to your soul, and grace for your neck.
I będą żywotem duszy twojej, a ozdobą szyi twojej.
23 Then you shall walk in your way securely. Your foot will not stumble.
Tedy będziesz chodził bezpiecznie droga twoją, a noga twoja nie potknie się.
24 When you lie down, you will not be afraid. Yes, you will lie down, and your sleep will be sweet.
Jeźli się układziesz, nie będziesz się lękał; a gdy się uspokoisz, wdzięczny będzie sen twój.
25 Do not be afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it comes;
Nie ulękniesz się strachu nagłego, ani spustoszenia bezbożników, gdy przyjdzie.
26 for the LORD will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
Albowiem Pan będzie ufaniem twojem, a nogi twojej będzie strzegł od samołówki.
27 Do not withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
Nie zbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy cię na to stanie, abyś dobrze czynił.
28 Do not say to your neighbor, “Go, and come again; tomorrow I will give it to you,” when you have it by you.
Nie mów bliźniemu twemu: Idź, a wróć się, a jutroć dam; gdyż to masz u siebie.
29 Do not devise evil against your neighbor, since he dwells securely by you.
Nie knuj złego przeciwko bliźniemu twemu, gdyż on z tobą dowiernie mieszka.
30 Do not strive with a man without cause, if he has done you no harm.
Nie wadź się z człowiekiem bez przyczyny, jeźliżeć nic złego nie wyrządził.
31 Do not envy the man of violence. Choose none of his ways.
Nie zajrzyj mężowi gwałt czyniącemu, a nie obieraj żadnej drogi jego.
32 For the perverse is an abomination to the LORD, but his friendship is with the upright.
Albowiem przewrotny jest obrzydliwością przed Panem; ale z szczerymi tajemnica jego;
33 The LORD’s curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
Przeklęstwo Pańskie jest w domu niezbożnika; ale przybytkowi sprawiedliwych błogosławi,
34 Surely he mocks the mockers, but he gives grace to the humble.
Ponieważ on szydzi z pośmiewców, ale pokornym łaskę daje.
35 The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.
Mądrzy dziedzicznie sławę osiędą, ale głupi odniosą zelżywość.
