Proverbs 29

1 He who is often rebuked and stiffens his neck will be destroyed suddenly, with no remedy.

کسی که بعد از تنبیه بسیار، باز سرسختی کند، ناگهان خرد خواهد شد و دیگر علاجی نخواهد داشت.

2 When the righteous thrive, the people rejoice; but when the wicked rule, the people groan.

وقتی قدرت در دست نیکان است مردم شادند، اما قدرت که به دست بدان بیفتد مردم می‌نالند.

3 Whoever loves wisdom brings joy to his father; but a companion of prostitutes squanders his wealth.

پسر عاقل پدرش را خوشحال می‌کند، اما پسری که به دنبال زنان بدکاره می‌رود اموالش را بر باد می‌دهد.

4 The king by justice makes the land stable, but he who takes bribes tears it down.

پادشاه عاقل به مملکتش ثبات می‌بخشد، اما آنکه رشوه می‌گیرد مملکت خود را نابود می‌کند.

5 A man who flatters his neighbor spreads a net for his feet.

شخص متملق با چاپلوسی‌های خود به دوستش صدمه می‌زند.

6 An evil man is snared by his sin, but the righteous can sing and be glad.

بدکاران در دام گناه خود گرفتار می‌شوند، اما شادی نصیب درستکاران می‌گردد.

7 The righteous care about justice for the poor. The wicked are not concerned about knowledge.

شخص درستکار نسبت به فقرا با انصاف است، اما آدم بدکار به فکر آنها نیست.

8 Mockers stir up a city, but wise men turn away anger.

شخص نادانی که همه را مسخره می‌کند می‌تواند شهری را به آشوب بکشاند، اما شخص دانا تلاش می‌کند صلح و آرامش برقرار نماید.

9 If a wise man goes to court with a foolish man, the fool rages or scoffs, and there is no peace.

اگر شخص عاقل با آدم نادان به دادگاه بروند، نادان یا خشمگین می‌شود یا مسخره می‌کند، و هیچ نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود.

10 The bloodthirsty hate a man of integrity; and they seek the life of the upright.

افرادی که تشنهٔ خون هستند از اشخاص درستکار متنفرند و قصد جانشان را دارند.

11 A fool vents all of his anger, but a wise man brings himself under control.

آدم نادان خشم خود را فوری بروز می‌دهد، اما شخص دانا جلوی خشم خود را می‌گیرد.

12 If a ruler listens to lies, all of his officials are wicked.

اگر حاکم به حرفهای دروغ گوش کند، تمام افرادش دروغگو خواهند شد.

13 The poor man and the oppressor have this in common: The LORD gives sight to the eyes of both.

فقیر و ثروتمند در یک چیز مثل هم هستند: خداوند به هر دو آنها چشم بینا داده است.

14 The king who fairly judges the poor, his throne shall be established forever.

پادشاهی که نسبت به فقرا با انصاف باشد، سلطنتش همیشه پا برجا خواهد ماند.

15 The rod of correction gives wisdom, but a child left to himself causes shame to his mother.

برای تربیت بچه، چوب تأدیب لازم است. اگر او را به حال خود واگذاری و ادب نکنی، باعث سرافکندگی مادرش خواهد شد.

16 When the wicked increase, sin increases; but the righteous will see their downfall.

وقتی اشخاص بدکار به قدرت می‌رسند، فساد زیاد می‌شود؛ ولی قدرت آنها دوامی نخواهد داشت و نیکان سقوط آنها را به چشم خواهند دید.

17 Correct your son, and he will give you peace; yes, he will bring delight to your soul.

فرزند خود را تأدیب کن تا باعث شادی و آرامش فکر تو شود.

18 Where there is no revelation, the people cast off restraint; but one who keeps the law is blessed.

در جایی که پیام خدا نیست، مردم سرکش می‌شوند. خوشا به حال قومی که احکام خدا را به جا می‌آورند.

19 A servant cannot be corrected by words. Though he understands, yet he will not respond.

خدمتکار را نمی‌توان تنها با نصیحت اصلاح کرد، زیرا او هر چند حرفهای تو را بفهمد ولی به آنها توجه نخواهد کرد.

20 Do you see a man who is hasty in his words? There is more hope for a fool than for him.

شخصی که بدون فکر کردن و با عجله جواب می‌دهد از نادان هم بدتر است.

21 He who pampers his servant from youth will have him become a son in the end.

غلامی که اربابش او را از کودکی به نازپرورده باشد، برای اربابش غلامی نخواهد کرد.

22 An angry man stirs up strife, and a wrathful man abounds in sin.

شخص تندخو نزاع به پا می‌کند و باعث ناراحتی می‌شود.

23 A man’s pride brings him low, but one of lowly spirit gains honor.

تکبر، انسان را به زمین می‌زند، ولی فروتنی منجر به سربلندی می‌شود.

24 Whoever is an accomplice of a thief is an enemy of his own soul. He takes an oath, but dares not testify.

کسی که با دزد رفیق می‌شود، دشمن جان خویش است، زیرا شهادت دروغ می‌دهد و به این ترتیب خود را زیر لعنت قرار می‌دهد.

25 The fear of man proves to be a snare, but whoever puts his trust in the LORD is kept safe.

کسی که از انسان می‌ترسد گرفتار می‌شود، اما شخصی که به خداوند توکل می‌کند در امان می‌ماند.

26 Many seek the ruler’s favor, but a man’s justice comes from the LORD.

بسیاری از مردم از حاکم انتظار لطف دارند غافل از اینکه خداوند است که به داد مردم می‌رسد.

27 A dishonest man detests the righteous, and the upright in their ways detest the wicked.

درستکاران از بدکاران نفرت دارند و بدکاران از درستکاران.