Proverbs 27
1 Do not boast about tomorrow; for you do not know what a day may bring.
Ayaw pagpagarbo sa imong kaugalingon mahitungod sa kaugmaon; Kay ikaw wala mahibalo kong unsay madala sa usa ka adlaw.
2 Let another man praise you, and not your own mouth; a stranger, and not your own lips.
Padayega ang laing tawo mahitungod kanimo, ug dili ang imong kaugalingon nga baba; Ang usa ka dumuloong, ug dili ang imong kaugalingong mga ngabil.
3 A stone is heavy, and sand is a burden; but a fool’s provocation is heavier than both.
Ang usa ka bato mabug-at, ug ang balas maugdang; Apan ang kagul-anan sa usa ka buang labing mabug-at pa kay sa duruha.
4 Wrath is cruel, and anger is overwhelming; but who is able to stand before jealousy?
Ang kasuko dagmalan, ug ang kaligutgut makapalumos; Apan kinsa ba ang makaasdang sa atubangan sa pangabugho?
5 Better is open rebuke than hidden love.
Maayo pa ang pagbadlong sa dayag Kay sa gugma nga tinago.
6 The wounds of a friend are faithful, although the kisses of an enemy are profuse.
Matinumanon ang mga samad sa usa ka higala; Apan ang mga halok sa usa ka kaaway malimbongon.
7 A full soul loathes a honeycomb; but to a hungry soul, every bitter thing is sweet.
Ang busog nga kalag ginaluod sa udlan; Apan alang sa gigutom nga kalag ang tagsatagsa ka mapait nga butang maoy matam-is.
8 As a bird that wanders from her nest, so is a man who wanders from his home.
Maingon sa usa ka langgam nga nagasaagsaag gikan sa iyang salag, Ingon niana ang usa ka tawo nga nagalibud-suroy gikan sa iyang dapit.
9 Perfume and incense bring joy to the heart; so does earnest counsel from a man’s friend.
Ang lana ug ang pahumot nagalipay sa kasingkasing; Ingon niana ang katam-is sa higala sa usa ka tawo nga nahiabut uban ang kinasingkasing nga pagtambag.
10 Do not forsake your friend and your father’s friend. Do not go to your brother’s house in the day of your disaster. A neighbor who is near is better than a distant brother.
Ang imong kaugalingon nga higala, ug ang higala sa imong amahan, ayaw pagtalikdi; Ug ayaw pag-adto sa balay sa imong igsoon sa adlaw sa imong kalisdanan: Maayo pa ang usa ka isigkatawo nga haduol kay sa usa ka igsoon nga atua sa halayo.
11 Be wise, my son, and bring joy to my heart, then I can answer my tormentor.
Anak ko, magmaalamon ka, ug lipaya ang akong kasingkasing, Aron matubag ko siya nga nagatamay kanako.
12 A prudent man sees danger and takes refuge; but the simple pass on, and suffer for it.
Ang usa ka buotan nga tawo makakita sa dautan, ug magatago sa iyang kaugalingon; Apan ang walay-pagtagad nagapadayon, ug nagaantus tungod niini.
13 Take his garment when he puts up collateral for a stranger. Hold it for a wayward woman!
Kuhaa ang iyang panapton nga maoy pasalig sa usa ka dumuloong; Ug ibutang siya sa saad nga maoy pasalig alang sa usa ka lumalangyaw nga babaye.
14 He who blesses his neighbor with a loud voice early in the morning, it will be taken as a curse by him.
Siya nga manalangin sa usa ka higala uban sa usa ka makusog nga tingog, sa pagbangon sayo sa kabuntagon, Kini pagaisipon nga usa ka panghimaraut alang kaniya.
15 A continual dropping on a rainy day and a contentious wife are alike:
Ang kanunay nga pagtulo sa adlaw sa ting-ulan Ug ang usa ka makig-awayon nga babaye managsama:
16 restraining her is like restraining the wind, or like grasping oil in his right hand.
Siya nga magapugong kaniya nagapugong sa hangin; Ug sa iyang toong kamot gikahibalag ang lana.
17 Iron sharpens iron; so a man sharpens his friend’s countenance.
Ang puthaw magapahait sa puthaw; Ingon niana ang usa ka tawo magapahait sa panagway sa iyang higala.
18 Whoever tends the fig tree shall eat its fruit. He who looks after his master shall be honored.
Bisan kinsa nga magabantay sa higuera magakaon sa bunga niana; Ug kadtong magatahud sa iyang agalon pagapasidunggan.
19 Like water reflects a face, so a man’s heart reflects the man.
Ingon nga ang tubign magapakita sa nawong ug nawong, Busa ang kasingkasing sa tawo ngadto sa tawo.
Ang Sheol ug ang Abaddon dili gayud matagbaw; Ug ang mga mata sa tawo dili gayud matagbaw. (Sheol h7585)
21 The crucible is for silver, and the furnace for gold; but man is refined by his praise.
Ang tunawan nga kolon alang sa salapi, ug ang hasohasan alang sa bulawan; Ug ang usa ka tawo pagaulayon tungod sa iyang pagdayeg.
22 Though you grind a fool in a mortar with a pestle along with grain, yet his foolishness will not be removed from him.
Bisan pa ikaw magadugmok sa usa ka buang sa usa ka lusong pinaagi sa usa ka alho lakip sa linubok nga trigo, Apan ang iyang binuang dili gayud mobiya gikan kaniya.
23 Know well the state of your flocks, and pay attention to your herds,
Magmasingkamoton ka sa pagkahibalo sa kahimtang sa imong mga panon sa carnero, Ug tan-awa pag-ayo ang imong kahayupan:
24 for riches are not forever, nor does the crown endure to all generations.
Kay ang mga bahandi dili magapadayon; Ug ang purongpurong molungtad ba sa tibook mga kaliwatan?
25 The hay is removed, and the new growth appears, the grasses of the hills are gathered in.
Ang kumpay ginadala, ug ang udlot sa mga balili nanagpanggitib, Ug ang mga utanon sa kabukiran ginahipos.
26 The lambs are for your clothing, and the goats are the price of a field.
Ang mga nating carnero alang sa imong saput, Ug ang mga kanding mao ang bili sa uma;
27 There will be plenty of goats’ milk for your food, for your family’s food, and for the nourishment of your servant girls.
Ug adunay gatas sa kanding nga igo alang sa imong pagkaon, alang sa pagkaon sa imong panimalay, Ug kabuhian nga alang sa imong kadalagahan.
