Proverbs 21
1 The king’s heart is in the LORD’s hand like the watercourses. He turns it wherever he desires.
राजाको हृदय परमप्रभुको हातमा भएको खोलाजस्तो हो । उहाँलाई खुसी लागेअनुसार उहाँले त्यसलाई फर्काउनुहुन्छ ।
2 Every way of a man is right in his own eyes, but the LORD weighs the hearts.
हरेक मानिसको बाटो त्यसको आफ्नै दृष्टिमा ठिक छ, तर परमप्रभुले नै हृदयको जाँच गर्नुहुन्छ ।
3 To do righteousness and justice is more acceptable to the LORD than sacrifice.
बलिदानभन्दा जे ठिक र न्यायसङ्गत छ, त्यही गर्नु परमप्रभुको लागि बढी ग्रहणयोग्य हुन्छ ।
4 A high look and a proud heart, the lamp of the wicked, is sin.
अहङ्कारी आँखा, घमण्डी हृदय र दुष्टको बत्ती पाप हुन् ।
5 The plans of the diligent surely lead to profit; and everyone who is hasty surely rushes to poverty.
परिश्रमीका योजनाहरूले केवल उन्नतितिर लैजान्छन्, तर हतार काम गर्नेचाहिँ केवल दरिद्रतामा पुग्छ ।
6 Getting treasures by a lying tongue is a fleeting vapor for those who seek death.
झुट बोलेर सम्पत्ति आर्जन गर्नु उडिजाने बाफ र मार्ने पासोजस्तै हो ।
7 The violence of the wicked will drive them away, because they refuse to do what is right.
दुष्टहरूको हिंसाले तिनीहरूलाई तानेर लैजान्छ, किनकि ठिक काम गर्न तिनीहरू इन्कार गर्छन् ।
8 The way of the guilty is devious, but the conduct of the innocent is upright.
दोषी मानिसको बाटो टेडो हुन्छ, तर निर्दोषले ठिक काम गर्छ ।
9 It is better to dwell in the corner of the housetop than to share a house with a contentious woman.
झगडालु पत्नीसित एउटै घरमा बस्नुभन्दा कौसीको कुनामा बस्नु बेस हुन्छ ।
10 The soul of the wicked desires evil; his neighbor finds no mercy in his eyes.
दुष्टको भोकले खराबीको लालसा गर्छ । त्यसको छिमेकीले त्यसको आँखामा निगाह देख्दैन ।
11 When the mocker is punished, the simple gains wisdom. When the wise is instructed, he receives knowledge.
खिल्ली गर्नेलाई दण्ड दिइँदा निर्बुद्धि बुद्धिमान् बन्छ, र बुद्धिमान् मानिसलाई अर्ती दिइँदा त्यसले ज्ञानलाई पक्रिराख्छ ।
12 The Righteous One considers the house of the wicked, and brings the wicked to ruin.
धर्मात्माले दुष्ट मानिसको घरको निगरानी गर्छ । उहाँले दुष्ट मानिसहरूमाथि विपत्ति ल्याउनुहुन्छ ।
13 Whoever stops his ears at the cry of the poor, he will also cry out, but shall not be heard.
गरिबको पुकारामा कान थुन्नेले पुकारा गर्दा त्यसलाई जवाफ दिइने छैन ।
14 A gift in secret pacifies anger, and a bribe in the cloak, strong wrath.
गुप्तमा दिइएको उपहारले रिस मारिदिन्छ, र लुकाएर दिइएको उपहारले बल्दो क्रोधलाई शान्त पारिदिन्छ ।
15 It is joy to the righteous to do justice; but it is a destruction to the workers of iniquity.
न्याय कायम हुँदा यसले धर्मात्मामा आनन्द ल्याउँछ भने खराबी गर्नेहरूमा त्रास ल्याउँछ ।
16 The man who wanders out of the way of understanding shall rest in the assembly of the departed spirits.
समझशक्तिको मार्गबाट तर्कने मानिसले मरेकाहरूको सभामा विश्राम पाउने छ ।
17 He who loves pleasure will be a poor man. He who loves wine and oil will not be rich.
मोजमज्जालाई प्रेम गर्ने गरिब हुनेछ । दाखमद्य र तेललाई प्रेम गर्ने धनी हुने छैन ।
18 The wicked is a ransom for the righteous, the treacherous for the upright.
दुष्ट मानिस धर्मी मानिसको लागि प्रायश्चित्त हुन्छ, र विश्वासघाती मानिस सोझो मानिसको लागि प्रायश्चित्त हुन्छ ।
19 It is better to dwell in a desert land, than with a contentious and fretful woman.
झगडालु र रिसालु पत्नीसित बस्नुभन्दा उजाड्-स्थानमा बस्नु बेस हुन्छ ।
20 There is precious treasure and oil in the dwelling of the wise, but a foolish man swallows it up.
इच्छा गरिएको खजाना र तेल बुद्धिमान्को बासस्थानमा हुन्छन्, तर मूर्खले यी सबै निलिदिन्छन् ।
21 He who follows after righteousness and kindness finds life, righteousness, and honor.
असल काम गर्ने र दयालु मानिसले जीवन, धार्मिकता र इज्जत पाउँछ ।
22 A wise man scales the city of the mighty, and brings down the strength of its confidence.
बुद्धिमान् मानिसले शक्तिशाली योद्धाहरूको सहरको लेखाजोखा गर्छ, र तिनीहरूले भरोसा गरेको किल्लालाई भत्काइदिन्छ ।
23 Whoever guards his mouth and his tongue keeps his soul from troubles.
आफ्नो मुख र जिब्रोको रखवाली गर्नेले आफैलाई कष्टबाट बचाउँछ ।
24 The proud and arrogant man—“Scoffer” is his name— he works in the arrogance of pride.
घमण्डी र हठी मानिसको नाउँ “खिल्ली उडाउने” हो र त्यसले अभिमानीसाथ व्यवहार गर्छ ।
25 The desire of the sluggard kills him, for his hands refuse to labor.
अल्छेको इच्छाले त्यसलाई मार्छ, किनकि त्यसको हातले काम गर्न इन्कार गर्छ ।
26 There are those who covet greedily all day long; but the righteous give and do not withhold.
दिनभरि त्यसले केवल लालसा गर्छ, तर धर्मात्माले मुट्ठी खोलेर दिन्छ ।
27 The sacrifice of the wicked is an abomination— how much more, when he brings it with a wicked mind!
दुष्टको बलिदान घृणित हुन्छ । त्यसले खराब अभिप्राय लिएर ल्याउँदा यो झनै घृणित हुन्छ ।
28 A false witness will perish. A man who listens speaks to eternity.
झुटो साक्षी नष्ट हुने छ, तर ध्यान दिएर सुन्नेले बोलिरहने छ ।
29 A wicked man hardens his face; but as for the upright, he establishes his ways.
दुष्ट मानिस हठी हुन्छ, तर सोझो मानिस आफ्ना मार्गहरूबारे निश्चित हुन्छ ।
30 There is no wisdom nor understanding nor counsel against the LORD.
यस्तो कुनै बुद्धि, समझशक्ति र सरसल्लाह छैन जुन परमप्रभुको विरुद्धमा खडा हुन सक्छ ।
31 The horse is prepared for the day of battle; but victory is with the LORD.
घोडा युद्धको लागि तयार पारिन्छ, तर विजयचाहिँ परमप्रभुकै हो ।
