Proverbs 18
1 A man who isolates himself pursues selfishness, and defies all sound judgment.
Ti tao a mangiyad-adayo iti bagina ket mangbirbiruk iti bukodna a tarigagay, ken kabusorna ti nasayaat a panangikeddeng.
2 A fool has no delight in understanding, but only in revealing his own opinion.
Saan a makasarak ti maysa a maag iti ragsak iti pannakaawat, ngem iti laeng panangipakaammona iti adda iti pusona.
3 When wickedness comes, contempt also comes, and with shame comes disgrace.
No dumteng ti nadangkes a tao, kakuyogna a dumteng ti pananguyaw-kakuyogna ti panangpabain ken panangumsi.
4 The words of a man’s mouth are like deep waters. The fountain of wisdom is like a flowing brook.
Dagiti isawsawang ti ngiwat ti tao ket maiyarig iti naguuneg a danum; ti burayok ti kinasirib ket maiyarig iti agay-ayus a waig.
5 To be partial to the faces of the wicked is not good, nor to deprive the innocent of justice.
Saan a nasayaat nga ayunan dagiti nadangkes, wenno ipaidam ti hustisia kadagiti agar-aramid iti nalinteg.
6 A fool’s lips come into strife, and his mouth invites beatings.
Dagiti bibig ti maysa a maag ti mangipapaay kenkuana iti panagririri, ken agaw-awis ti ngiwatna iti pannakabaot.
7 A fool’s mouth is his destruction, and his lips are a snare to his soul.
Ti ngiwat ti maysa a maag ti mismo a pakadadaelanna, ken siloanna ti bagina babaen kadagiti mismo a bibigna.
8 The words of a gossip are like dainty morsels: they go down into a person’s innermost parts.
Dagiti sasao ti maysa a managtsismis ket kasla taraon a naimas, ket dumanonda kadagiti kaunggan a paset ti bagi.
9 One who is slack in his work is brother to him who is a master of destruction.
Kasta met, a ti naliway iti trabahona ket kabsat ti tao nga adu ti madaddadaelna.
10 The LORD’s name is a strong tower: the righteous run to him, and are safe.
Ti nagan ni Yahweh ket kasla natibker a torre; natalged ti tao nga agar-aramid iti nalinteg nga agkamang iti daytoy.
11 The rich man’s wealth is his strong city, like an unscalable wall in his own imagination.
Ti kinabaknang ti nabaknang ket arigna nga isu ti nasarikedkedan a siudadna, ken ti panangipagarupna ket nangato a pader daytoy.
12 Before destruction the heart of man is proud, but before honor is humility.
Sakbay ti pannakadadaelna, napalangguad ti puso ti maysa a tao, ngem umun-una ti panagpakumbaba sakbay ti pannakaitan-ok.
13 He who answers before he hears, that is folly and shame to him.
Ti tao a sumungbat sakbay a dumngeg-isu ti kinamaag ken pakaibabainanna.
14 A man’s spirit will sustain him in sickness, but a crushed spirit, who can bear?
Ti espiritu ti maysa a tao ket makalasat iti panagsakit, ngem siasino koma ti makaibtur iti naburak nga espiritu?
15 The heart of the discerning gets knowledge. The ear of the wise seeks knowledge.
Ti puso ti nalaing ket makagun-od iti pannakaammo, ken ti masirib a tao ket birbirukenna daytoy.
16 A man’s gift makes room for him, and brings him before great men.
Ti sagut ti maysa a tao ket mabalin a manglukat iti dalan ken mangipan kenkuana iti sangoanan ti maysa a napateg a tao.
17 He who pleads his cause first seems right— until another comes and questions him.
Kasla pudno ti umuna a mangikalintegan iti kasona agingga a dumteng ti kabusorna a mangpalutpot kenkuana.
18 The lot settles disputes, and keeps strong ones apart.
Ti panagbibinnunot ket urnosenna dagiti riri ken pagsisinaenna dagiti agkabusor.
19 A brother offended is more difficult than a fortified city. Disputes are like the bars of a fortress.
Ti panagballigim a mangay-ayo iti napasakitan a kabsat ket narigrigat ngem iti panagballigim a mangparmek iti natibker a siudad, ken ti panagapa ket maiyarig kadagiti balunet iti maysa a palasio.
20 A man’s stomach is filled with the fruit of his mouth. With the harvest of his lips he is satisfied.
Mapno ti tian ti tao gapu iti bunga ti bibigna; mapnek isuna babaen iti maapit dagiti bibigna.
21 Death and life are in the power of the tongue; those who love it will eat its fruit.
Ti patay ken biag ket adda iti pannakabalin ti dila, ken dagiti mangayat iti daytoy ket kanendanto ti bungana.
22 Whoever finds a wife finds a good thing, and obtains favor of the LORD.
Ti siasinoman a makabirok iti asawa a babai ket makabirok iti nasayaat a banag ken makaawat iti pabor manipud kenni Yahweh.
23 The poor plead for mercy, but the rich answer harshly.
Agpakpakaasi ti marigrigat a tao, ngem nagubsang ti panangsungbat ti nabaknang a tao.
24 A man of many companions may be ruined, but there is a friend who sticks closer than a brother.
Ti mangibagbaga nga adu ti gagayyemna ket maipan iti pannakadadael babaen kadagitoy, ngem adda gayyem a nasingsinged ngem iti maysa a kabsat.
