Proverbs 13
1 A wise son listens to his father’s instruction, but a scoffer does not listen to rebuke.
Mądry syn [przyjmuje] pouczenie ojca, a szyderca nie słucha strofowania.
2 By the fruit of his lips, a man enjoys good things, but the unfaithful crave violence.
Człowiek będzie spożywać dobro z owocu swoich ust, a dusza przewrotnych [będzie spożywać] przemoc.
3 He who guards his mouth guards his soul. One who opens wide his lips comes to ruin.
Kto strzeże swych ust, strzeże swojej duszy; kto [szeroko] otwiera swe wargi, będzie zniszczony.
4 The soul of the sluggard desires, and has nothing, but the desire of the diligent shall be fully satisfied.
Dusza leniwego pragnie, a nic nie ma, a dusza pracowitych zostanie obficie nasycona.
5 A righteous man hates lies, but a wicked man brings shame and disgrace.
Sprawiedliwy nienawidzi kłamliwego słowa, a niegodziwy staje się obrzydliwy i zhańbiony.
6 Righteousness guards the way of integrity, but wickedness overthrows the sinner.
Sprawiedliwość strzeże tego, który postępuje uczciwie, a niegodziwość powala grzesznika.
7 There are some who pretend to be rich, yet have nothing. There are some who pretend to be poor, yet have great wealth.
Znajduje się taki, który czyni siebie bogatym, a nie ma nic; inny czyni siebie ubogim, choć ma wiele bogactw.
8 The ransom of a man’s life is his riches, but the poor hear no threats.
Okupem za życie człowieka jest jego bogactwo, a ubogi nie słucha strofowania.
9 The light of the righteous shines brightly, but the lamp of the wicked is snuffed out.
Radośnie błyszczy światło sprawiedliwych, a pochodnia niegodziwych zgaśnie.
10 Pride only breeds quarrels, but wisdom is with people who take advice.
Spór powstaje tylko dzięki pysze, a mądrość jest przy tych, co przyjmują radę.
11 Wealth gained dishonestly dwindles away, but he who gathers by hand makes it grow.
Łatwo zdobyte bogactwo zmniejsza się, a kto je gromadzi [swą] ręką, pomnaża je.
12 Hope deferred makes the heart sick, but when longing is fulfilled, it is a tree of life.
Przedłużająca się nadzieja sprawia ból sercu, a spełnione pragnienie [jest] drzewem życia.
13 Whoever despises instruction will pay for it, but he who respects a command will be rewarded.
Kto gardzi słowem [Bożym], ten zginie, a kto się boi przykazania, dostanie nagrodę.
14 The teaching of the wise is a spring of life, to turn from the snares of death.
Prawo mądrego jest źródłem życia, by uniknąć sideł śmierci.
15 Good understanding wins favor, but the way of the unfaithful is hard.
Prawdziwy rozum daje łaskę, a droga przewrotnych jest ciężka.
16 Every prudent man acts from knowledge, but a fool exposes folly.
Każdy roztropny postępuje rozważnie, a głupi ujawnia głupotę.
17 A wicked messenger falls into trouble, but a trustworthy envoy gains healing.
Niegodziwy posłaniec popada w zło, a wierny wysłannik jest lekarstwem.
18 Poverty and shame come to him who refuses discipline, but he who heeds correction shall be honored.
Ubóstwo i hańba [spadną na] tego, który odrzuca karność, a kto szanuje upomnienia, dozna czci.
19 Longing fulfilled is sweet to the soul, but fools detest turning from evil.
Spełnione pragnienie jest słodkie dla duszy, a odwrócenie się od zła budzi odrazę w głupcach.
20 One who walks with wise men grows wise, but a companion of fools suffers harm.
Kto przestaje z mądrymi, będzie mądry, a towarzysz głupców będzie zniszczony.
21 Misfortune pursues sinners, but prosperity rewards the righteous.
Nieszczęście ściga grzeszników, a sprawiedliwych [Bóg] nagrodzi dobrem.
22 A good man leaves an inheritance to his children’s children, but the wealth of the sinner is stored for the righteous.
Dobry [człowiek] zostawia dziedzictwo dzieciom [swoich] dzieci, a majątek grzesznika jest zachowany dla sprawiedliwego.
23 An abundance of food is in poor people’s fields, but injustice sweeps it away.
Obfita żywność jest na roli ubogich, lecz i ta może niszczeć przez nieroztropność.
24 One who spares the rod hates his son, but one who loves him is careful to discipline him.
Kto oszczędza swą rózgę, nienawidzi swego syna, a kto go kocha, karze w porę.
25 The righteous one eats to the satisfying of his soul, but the belly of the wicked goes hungry.
Sprawiedliwy je i syci swoją duszę, a żołądek niegodziwych cierpi niedostatek.
