Luke 7
1 After he had finished speaking in the hearing of the people, he entered into Capernaum.
Кала Исусо пэрэачиля тэ дэдумэ манушэнди, Вов авиля дэ Капернаумо.
2 A certain centurion’s servant, who was dear to him, was sick and at the point of death.
Котэ сля екх шэлякоро пхурэдэр. Лэхкоро бутярно, саво важ лэ сля кучутно, фартэ занасвалиля и сля пашэ мэримастэ.
3 When he heard about Jesus, he sent to him elders of the Jews, asking him to come and save his servant.
Шэлякоро пхурэдэр шунда пала Исусо тай бичалда Лэстэ иудеенгэрэн пхурэдэрэн тэ мангэн Исусо, соб Вов тэ авэл и тэ састярэл бутярнэ.
4 When they came to Jesus, they begged him earnestly, saying, “He is worthy for you to do this for him,
Вонэ авиле Исусостэ, фартэ мангле Лэ и пхэнэнас: — Кадэва мануш ачел, соб Ту тэ терэх важ лэ кава рындо.
5 for he loves our nation, and he built our synagogue for us.”
Колэсти со Вов камэл амаро народо тай ваздэня амэнди синагога.
6 Jesus went with them. When he was now not far from the house, the centurion sent friends to him, saying to him, “Lord, do not trouble yourself, for I am not worthy for you to come under my roof.
Исусо джиля лэнца. Кала Вов сля пашэ цэрэстэ, шэлякоро пхурэдэр бичалда Лэстэ англал пэхкэрэн амалэн, соб вонэ тэ пхэнэн: — Рае! На трэбуни Тути тэ цинё! Мэ на ачяв, соб Ту тэ заджях мандэ дэ цэр!
7 Therefore I did not even think myself worthy to come to you; but say the word, and my servant will be healed.
Нэ мэ еджино на ачяв тэ авав Тутэ. Кици пхэн лав, и састярэлапэ бутярно муро.
8 For I also am a man placed under authority, having under myself soldiers. I tell this one, ‘Go!’ and he goes; and to another, ‘Come!’ and he comes; and to my servant, ‘Do this,’ and he does it.”
Упрэ мандар исин пхурэдэра, савэн мэ кандав. Нэ исин мандэ халавдэ, савэ ман кандэн. Пхэнав екхэсти: «Джя!» — и вов джял. Пхэнав аврэсти: «Ав!» — и вов авэл. Пхэнав мурэ бутярнэсти: «Тер!» — тай вов терэла.
9 When Jesus heard these things, he marveled at him, and turned and said to the multitude who followed him, “I tell you, I have not found such great faith, no, not in Israel.”
Исусо шунда кадэла лава, прылиля пала дыво, обрисиля тай пхэнда манушэнди, савэ джянас пала Лэ: — Пхэнав тумэнди, со и дэ Израили на аракхлём Мэ кацаво патявимо.
10 Those who were sent, returning to the house, found that the servant who had been sick was well.
Кала мануша, савэн бичалдэ Исусостэ, рисиле цэрэ, вонэ удыкхле, со насвало састярдапэ.
11 Soon afterwards, he went to a city called Nain. Many of his disciples, along with a great multitude, went with him.
Тунчи Исусо джиля дэ форо, саво акхарэлпэ Наино. Джянас пала Лэ бут Лэхкэрэн сиклярнэн и фартэ бут манушэн.
12 Now when he came near to the gate of the city, behold, one who was dead was carried out, the only born son of his mother, and she was a widow. Many people of the city were with her.
Кала Вов поджиля форохкэрэ вударэндэ, котарь вылиджянас тэ гаравэ тэрнэ чявэ. Вов сля екх пэхкиря датэ, савятэ муля ром. Фартэ бут манушэн кодэлэ форостар джянас їтханэ лаґа.
13 When the Lord saw her, he had compassion on her and said to her, “Do not cry.”
Кала Рай удыкхля ла, Лэсти ачиля дор кадэла манушня. Тай пхэнда Вов лати: — На ров!
14 He came near and touched the coffin, and the bearers stood still. He said, “Young man, I tell you, arise!”
Тунчи Вов поджиля тай лиляпэ вастэґа гробостэ. Мануша, савэ лиджянас гробо, ачиле. Вов пхэнда мулэсти: — Чяво! Тути пхэнав, вщи!
15 He who was dead sat up and began to speak. Then he gave him to his mother.
Муло ваздэняпэ, бэшля тай ачиля тэ дэдумэ. Тунчи Исусо отдэня лэ дати.
16 Fear took hold of all, and they glorified God, saying, “A great prophet has arisen among us!” and, “God has visited his people!”
Пэ всавэрэн дэня бари дар. Вонэ ачиле тэ ваздэ слава Дэвлэсти тай пхэнэнас: — Баро англунари ваздэняпэ машкар амэн, и Дэвэл авиля Пэхкэрэ манушэндэ.
17 This report went out concerning him in the whole of Judea and in all the surrounding region.
Кади дэдумане пала Исусо пав всавири Иудея тай дэ пхуен, савэ сле пашэ.
18 The disciples of John told him about all these things.
Иоаннохкэрэ сиклярнэ розпхэндэ Иоанности пала кода, со стердапэ. Иоанно акхарда дон пэхкэрэн сиклярнэн
19 John, calling to himself two of his disciples, sent them to Jesus, saying, “Are you the one who is coming, or should we look for another?”
тай бичалда Раестэ тэ пхучен Лэстар: — Ту исин Кодэва, Касти трэбуни тэ авэ, чи трэбуни амэнди тэ дожутярэ аврэ?
20 When the men had come to him, they said, “John the Baptizer has sent us to you, saying, ‘Are you he who comes, or should we look for another?’”
Мурша авиле Исусостэ тай пхэндэ: — Иоанно Болдэмари бичалда амэн тэ пхуче Тут: «Ту исин Кодэва, Касти трэбуни тэ авэ, чи трэбуни амэнди тэ дожутярэ аврэ?»
21 In that hour he cured many of diseases and plagues and evil spirits; and to many who were blind he gave sight.
Дэ кодыя вряма Исусо бутэн манушэн састярэлас насвалимэндар и дукхэндар, вытрадэлас налачен тай бутэ корэнди оттерэлас якха.
22 Jesus answered them, “Go and tell John the things which you have seen and heard: that the blind receive their sight, the lame walk, the lepers are cleansed, the deaf hear, the dead are raised up, and the poor have good news preached to them.
Тунчи Вов пхэнда Иоаннохкэрэ сиклярнэнди: — Джян, пхэнэн Иоанности, со тумэ дыкхле тай шундэ: корэ дыкхэн, лангэ пхирэн, мануша дэ проказа жужарэнпэ латар, кашукэ шунэн, мулэ отджювдён, и чёрэнди пхэнэлпэ Бахтало Лав.
23 Blessed is he who finds no occasion for stumbling in me.”
Бахтало кодэва, ко пала Ман на змарэлапэ дромэстар.
24 When John’s messengers had departed, he began to tell the multitudes about John, “What did you go out into the wilderness to see? A reed shaken by the wind?
Кала бичалдэ Иоанностар джиле, Исусо ачиля тэ пхэнэ манушэнди пала лэ: — Со тумэ пхирдэ тэ дыкхэ дэ шуки пхув? Чяр, сави тинисявэл барвалятар?
25 But what did you go out to see? A man clothed in soft clothing? Behold, those who are gorgeously dressed and live delicately are in kings’ courts.
А сар на кади, ка тумэ пхирдэ тэ дыкхэ: манушэ дэ ковля їда? Нэ кодэла, савэ урявэнпэ дэ райкани їда тай джювэн дэ барвалима, бэшэн дэ тхагарнэн цэрэн.
26 But what did you go out to see? A prophet? Yes, I tell you, and much more than a prophet.
Ка тумэ пхирдэ тэ дыкхэ: англунаре? Кади, пхэнав тумэнди, вов барэдэр, сар англунаря.
27 This is he of whom it is written, ‘Behold, I send my messenger before your face, who will prepare your way before you.’
Вов кодэва, пала кастэ чиндо: «Акэ, Мэ бичалав Мурэ манушэ англа Тиро муй. Вов лачярэла дром Тиро англа Тут».
28 “For I tell you, among those who are born of women there is not a greater prophet than John the Baptizer; yet he who is least in God’s Kingdom is greater than he.”
Пхэнав тумэнди: машкар кодэлэн, савэ джювлендар бэнепэ, нэнай ни екхэ англунаре барэдэр Иоанностар. Нэ цыкнэдэр дэ Дэвлэхкэрэ Тхагарима исин барэдэр лэстар.
29 When all the people and the tax collectors heard this, they declared God to be just, having been baptized with John’s baptism.
Всавэрэ мануша, савэ шундэ Исусо, тай стидэмаря прыджянгле, со Дэвлэхкоро дром исин чячюно. Тунчи болдэнепэ Иоаннохкэрэ болдимаґа.
30 But the Pharisees and the lawyers rejected the counsel of God, not being baptized by him themselves.
А фарисея тай сиклимаря пав Упхэнима на прылиле Дэвлэхкири воля и на болдэнепэ.
31 “To what then should I compare the people of this generation? What are they like?
Тунчи Рай пхэнда: — Пэ кастэ счувэлпэ кадэва родо? Пэ кастэ счувэнпэ кадэла мануша?
32 They are like children who sit in the marketplace and call to one another, saying, ‘We piped to you, and you did not dance. We mourned, and you did not weep.’
Вонэ счувэнпэ пэ чяворэн, савэ бэшэн пэ форо, акхарэн екх екхэ тай пхэнэн: «Амэ цэлдэ тумэнди пэ дудка, нэ тумэ на цэлэнас пэ пурэн. Амэ дилябане тумэнди диля ровимахкэрэ, нэ тумэ на ровэнас».
33 For John the Baptizer came neither eating bread nor drinking wine, and you say, ‘He has a demon.’
Акэ, авиля Иоанно Болдэмари, на хал мандро и на пэл мол, а тумэ пхэнэн: «Дэ лэстэ бэшэл бэнг».
34 The Son of Man has come eating and drinking, and you say, ‘Behold, a glutton and a drunkard, a friend of tax collectors and sinners!’
Авиля Чяво Манушыкано, хал и пэл, а тумэ пхэнэн: «Акэ исин Мануш, Касти чялёл тэ ха и тэ пэ. Вов амал стидэмаренди тай бэзимахкэрэ манушэнди!»
35 Wisdom is justified by all her children.”
Нэ кодэла, ко прылэн бари Дэвлэхкири годи, кадэлэґа сикавэн, со када чячимо.
36 One of the Pharisees invited him to eat with him. He entered into the Pharisee’s house and sat at the table.
Екх фарисеи акхарда Исусо скаминдэстэ, тай Вов заджиля лэстэ дэ цэр и залиля тхан пала скаминдэ.
37 Behold, a woman in the city who was a sinner, when she knew that he was reclining in the Pharisee’s house, brought an alabaster jar of ointment.
Тай акэ, екх джювли дэ бэзима кодэлэ форостар уджянгля, со Исусо дэ цэр фарисеестэ пала скаминдэ, анда алабастрово вакхор кучутнэ мироґа.
38 Standing behind at his feet weeping, she began to wet his feet with her tears, and she wiped them with the hair of her head, kissed his feet, and anointed them with the ointment.
Вой вщиля павпалэ, паша Исусохкэрэн пурэн, заровиня, тай лакэрэ ясва ачиле тэ чюлё. А вой выкхосэлас Исусохкэрэ пурэ пэхкэрэ балэнца, чюминдэлас лэн и макхэлас мироґа.
39 Now when the Pharisee who had invited him saw it, he said to himself, “This man, if he were a prophet, would have perceived who and what kind of woman this is who touches him, that she is a sinner.”
Фарисеи, саво акхарда Исусо, удыкхля када тай пхэнда пэсти дэ гындо: «Тэ авэл Кадэва Мануш чячимаґа англунари, Вов бы джянэлас, сави манушни Лэстэ лэлпэ тай дэ савэ бэзима вой джювэл».
40 Jesus answered him, “Simon, I have something to tell you.” He said, “Teacher, say on.”
Исусо пхэнда лэсти: — Симоно! Камав тэ пхэнэ тути екх лав. Кодэва дэдуманя: — Пхэн, Сиклимари!
41 “A certain lender had two debtors. The one owed five hundred denarii, and the other fifty.
Исусо пхэнда: — Екхэ хулаестэ дуй мануша залиле ловэ. Екх сля вуджило лэсти панчшэл динарии, ай авэр — пандэша.
42 When they could not pay, he forgave them both. Which of them therefore will love him most?”
Нэ сар лэндэ на сля ловэ, хулай эртисарда лэдуенди вуджилимо. Ко дуендар авэла будэр тэ камэ кадэлэ манушэ?
43 Simon answered, “He, I suppose, to whom he forgave the most.” He said to him, “You have judged correctly.”
Симоно пхэнда: — Гинисарав, со кадэва, касти вов будэр эртисарда. Исусо пхэнда: — Тиро чячимо.
44 Turning to the woman, he said to Simon, “Do you see this woman? I entered into your house, and you gave me no water for my feet, but she has wet my feet with her tears, and wiped them with the hair of her head.
Тунчи обрисиля манушнятэ и пхэнда Симоности: — Ту дыкхэх кадэла манушня? Мэ авилём дэ тиро цэр, и ту на дэнян Манди пани, соб Мэ пурэ тэ халавав. А вой ясвэнца обхалавда Манди пурэ и выкхосля лэн пэхкэрэ балэнца.
45 You gave me no kiss, but she, since the time I came in, has not ceased to kiss my feet.
Ту на чюминдан Ман, а вой всавири вряма, сар Мэ заджилём дэ цэр, на пэрэачел тэ чюминдэ Мурэ пурэ.
46 You did not anoint my head with oil, but she has anointed my feet with ointment.
Ту на помакхлян Муро шэро зэтоґа оливкэндар, а вой пурэ Манди помакхля кучутнэ мироґа.
47 Therefore I tell you, her sins, which are many, are forgiven, for she loved much. But one to whom little is forgiven, loves little.”
Пхэнав тути: эртисардэ бут бэзима лакэрэ, кодэлэсти вой и покамля бут. Касти набут эртисарэлапэ, кодэва набут и камэла.
48 He said to her, “Your sins are forgiven.”
Тунчи Исусо пхэнда джювляти: — Эртисарэнпэ тути тирэ бэзима.
49 Those who sat at the table with him began to say to themselves, “Who is this who even forgives sins?”
Авэр мануша, савэ сле пала скаминдэ, ачиле тэ гинисарэ: — Ко Вов Кацаво, соб бэзима тэ эртисарэ?
50 He said to the woman, “Your faith has saved you. Go in peace.”
Вов жэ пхэнда манушняти: — Тиро патявимо тут фирисарда. Джя, и тэ авэл туґа пачя!
