Romans 11
1 I say therefore, did God thrust away his people? May it not happen! For I also am an Israelite from the seed of Abraham, of the tribe of Benjamin.
Kung gayon sinasabi ko, itinakwil ba ng Diyos ang kaniyang mga tao? Nawa ay hindi kailanman. Sapagkat ako rin ay isang Israelita, kaapu-apuhan ni Abraham, mula sa tribu ni Benjamin.
2 God did not thrust away his people whom he foreknew. Or know ye not what the scripture tells by Elijah? How he encounters God about Israel.
Hindi itinakwil ng Diyos ang kaniyang mga tao, na kilala na niya noon pa man. Hindi ba ninyo alam kung ano ang sinasabi ng kasulatan tungkol kay Elias, kung paano siya nakiusap sa Diyos laban sa Israel?
3 Lord, they have killed thy prophets, and they have torn down thine altars, and I am left alone, and they seek my life.
“Panginoon, pinatay nila ang iyong mga propeta, giniba nila ang iyong mga altar. Ako na lamang ang naiwan, at gusto nila ang akong patayin.”
4 But what does the divine response say to him? I have reserved for myself seven thousand men who have not bowed a knee to Baal.
Ngunit ano ang sagot sa kaniya ng Diyos? “May inilaan ako para sa aking sarili na pitong libong lalaking hindi lumuhod kay Baal.”
5 So then also at this present time there has become a remnant according to the selection of grace.
Ganoon din nga, sa panahong ito, mayroon pang nalalabi dahil sa pagpili ng biyaya.
6 And if it is by grace, it is no longer from works, otherwise grace becomes no longer grace. But if it is from works it is no longer grace, otherwise work is no longer work.
Ngunit kung ito ay sa pamamagitan ng biyaya, hindi na ito sa pamamagitan ng mga gawa. Kung hindi, ang biyaya ay hindi na biyaya.
7 What then? What Israel seeks, this it did not obtain. But the chosen obtained it, and the rest were hardened,
Ano kung gayon? Ang bagay na hinahanap ng Israel, ay hindi nito nakamit, ngunit ang napili ang nagkamit nito, at ang iba ay pinagmatigas.
8 just as it is written that God gave them a spirit of slumber: eyes not to see, and ears not to hear, until this very day.
Gaya ng nasusulat: “Binigyan sila ng Diyos ng espiritu ng kapurulan, ng mga mata upang hindi nila makita, at ng mga tainga upang hindi nila marinig, hanggang sa araw na ito.”
9 And David says, Let their table become for a snare, and for a trap, and for a stumbling block, and for a retribution to them.
At sinasabi ni David, “Hayaang ang kanilang mga lamesa ay maging isang lambat, bitag, katitisuran, at ganti laban sa kanila.
10 Let their eyes be darkened, not to see, and may thou bow down their back always.
Hayaang ang kanilang mga mata ay dumilim upang hindi sila makakita. Lagi mong panatilihing baluktot ang kanilang mga likod.”
11 I say then, did they stumble so that they would fall? May it not happen! But in their transgression, salvation is to the Gentiles, in order to provoke them to jealousy.
Kung gayon, sinasabi ko, “Natisod ba sila nang sa gayon ay bumagsak?” Nawa ay hindi kailanman. Sa halip, sa pamamagitan ng kanilang pagkabigo, dumating ang kaligtasan sa mga Gentil, upang sila ay inggitin.
12 Now if their transgression is wealth of the world, and their failure is wealth of Gentiles, how much more their fullness?
Ngayon kung ang kanilang pagkabigo ay ang kayamanan ng mundo, at kung ang kanilang pagkalugi ay ang kayamanan ng mga Gentil, gaano pa mas dakila ang kanilang kapunuan?
13 For I speak to you the Gentiles. Inasmuch as I am indeed an apostle of Gentiles, I enhance my ministry,
At ngayon kinakausap ko kayong mga Gentil. Habang ako ay isang apostol sa mga Gentil, ipinagmamalaki ko ang aking ministeryo.
14 if somehow I may provoke my flesh to jealousy and may save some of them.
Marahil mainggit ko sila na aking kalaman. Marahil maliligtas natin ang ilan sa kanila.
15 For if the casting away of them is reconciliation of the world, what is the acceptance except life from the dead?
Sapagkat kung ang pagkatakwil sa kanila ay ang pakikipagkasundo ng mundo, ano ang magiging pagtanggap sa kanila kundi buhay mula sa mga patay?
16 And if the first fruit is holy, the branch is also. And if the root is holy, the branches are also.
Kung ang mga unang bunga ay nailaan, gayon din ang buong masa. Kung ang mga ugat ay nailaan, gayon din ang mga sanga.
17 And if some of the branches were broken off, and thou, being a wild olive tree, were grafted in among them, and became a joint partaker of the root of the fatness of the olive tree,
Ngunit kung ang ilan sa mga sanga ay binali, kung ikaw, na isang ligaw na sanga ng olibo, ay naidugtung sa kanila, at kung nakibahagi ka sa kanila sa kasaganaan ng ugat ng puno ng olibo,
18 do not boast against the branches. But if thou boast, thou do not bear the root, but the root thee.
huwag kang magmayabang sa mga sanga. Ngunit kung ikaw ay nagmamayabang, hindi ikaw ang bumubuhay sa ugat, ngunit ang ugat ang bumubuhay sa iyo.
19 Thou will therefore say, Branches were broken off so that I might be grafted in.
Kung gayon, sasabihin mo, “Pinutol ang mga sanga upang maidugtong ako.”
20 Correct! They were broken off for their unbelief, and thou stand by thy faith. Be not high-minded but fear,
Totoo iyan. Dahil sa kanilang hindi pagsampalataya, pinutol sila, ngunit ikaw ay naging matatag dahil sa iyong pananampalataya. Huwag kang magmalaki, ngunit matakot ka.
21 for if God spared not the natural branches, perhaps neither will he spare thee.
Sapagkat kung hindi pinatawad ng Diyos ang likas na mga sanga, hindi ka rin niya patatawarin.
22 Behold therefore the goodness and the severity of God. Indeed toward those who fell, severity, but toward thee, goodness, if thou continue in his goodness, otherwise thou too will be cut off.
Tingnan ninyo kung gayon, ang mga mabubuting gawa at ang kabagsikan ng Diyos. Sa isang dako, ang kalupitan ay dumating sa mga Judio na bumagsak. Ngunit sa kabilang dako, ang kabutihan ng Diyos ay dumarating sa inyo, kung magpapatuloy kayo sa kaniyang kabutihan. Kung hindi, mapuputol din kayo.
23 And also those, if they do not continue in their unbelief, will be grafted in, for God is able to graft them in again.
At isa pa, kung hindi sila magpatuloy sa kanilang kawalan ng pananampalataya, sila ay maidudugtong muli. Sapagkat maaari silang idugtong ulit ng Diyos.
24 For if thou were cut from what is by nature a wild olive tree, and were grafted contrary to nature into a cultivated olive tree, how much more will these, the natural ones, be grafted into their own olive tree.
Sapagkat kung kayo ay pinutol sa likas na ligaw na puno ng olibo, at salungat sa kalikasan ay idinugtong kayo sa mabuting puno ng olibo, gaano pa kaya ang mga Judiong ito, na likas na mga sanga, na maidudugtong pabalik sa kanilang sariling punong olibo?
25 For I do not want you, brothers, to be ignorant of this mystery, lest ye should be wise according to yourselves, that a callousness in part has happened to Israel until the fullness of the Gentiles come in.
Sapagkat hindi ko nais na hindi ninyo alam, mga kapatid, ang hiwagang ito, upang hindi kayo magmarunong sa inyong sariling isipan. Ang hiwagang ito ay nagkaroon sa Israel ng bahagyang katigasan, hanggang sa makapasok ang kabuuan ng mga Gentil.
26 And so all Israel will be saved, as it is written, The man who delivers will come from Zion, and will turn away impiety from Jacob.
Kaya ang lahat ng Israel ay maliligtas, gaya ito ng nasusulat: “Mula sa Sion manggagaling ang Tagapagligtas. Tatanggalin niya ang kasamaan mula kay Jacob.
27 And this is the covenant from me to them when I will take away their sins.
At ito ang magiging kasunduan ko sa kanila, kapag tinanggal ko ang kanilang mga kasalanan.”
28 They are indeed enemies toward the good news for your sake, but toward selection, they are beloved for the fathers' sake.
Sa isang dako, patungkol sa ebanghelyo, sila ay kinamuhian dahil sa inyo. Sa kabilang dako ayon naman sa pagpili ng Diyos, sila ay minamahal dahil sa mga ninuno.
29 For the gifts and the calling of God are irrevocable.
Sapagkat ang mga kaloob at ang tawag ng Diyos ay hindi mababago.
30 For as ye once were also disobedient to God, but now have received mercy at the disobedience of these,
Sapagkat kayo ay dating hindi sumusunod sa Diyos, ngunit ngayon kayo ay nakatanggap ng awa dahil sa kanilang hindi pagsunod.
31 so also now these have been disobedient for thy mercy, so that they also may receive mercy.
Gayon din naman, ngayon ang mga Judiong ito ay naging suwail. Ang kinahinatnan nito, sa pamamagitan ng awa na ipinakita sa inyo, makatatanggap din sila ngayon ng awa.
32 For God has confined all men in disobedience, so that he might be merciful to all. (eleēsē g1653)
Sapagkat kinulong ng Diyos ang lahat sa kasuwayan, nang sa gayon maipakita niya ang awa sa lahat. (eleēsē g1653)
33 O the depth of wealth, both of the wisdom and the knowledge of God! How unsearchable are his judgments, and his ways beyond finding out!
O, napakayaman ng Diyos sa karunungan at kaalaman! Hindi masuri ang kaniyang mga hatol, at ang kaniyang mga kaparaanan ay hindi kayang matuklasan!
34 For who has known the mind of the Lord? Or who became his counselor?
“Sapagkat sino ang nakakaalam ng isipan ng Panginoon? O sino ang naging tagapayo niya?
35 Or who first gave to him, and it will be repaid to him?
O sino ang nagbigay ng una sa Diyos, upang ito ay bayaran sa kaniya?”
