Proverbs 6
1 My son, if thou have become surety for thy neighbor, if thou have struck thy hands for a stranger,
И оғлум, әгәр достуңға борун болған болсаң, Ят кишиниң қәрзини төләшкә қол беришип вәдә бәргән болсаң,
2 thou are snared with the words of thy mouth, thou are taken with the words of thy mouth.
Әгәр өз сөзүңдин илинған болсаң, Өз вәдәң билән бағлинип қалсаң,
3 Do this now, my son, and deliver thyself, since thou have come into the hand of thy neighbor. Go, humble thyself, and importune thy neighbor.
У йеқиниңниң қолиға чүшкәнлигиң үчүн, Амал қилип өзүңни униңдин қутқуз — Дәрһал йеқиниңниң йениға берип, өзүңни кәмтәр тутуп [шу иштин] халий қилишини өтүнүп сора.
4 Do not give sleep to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
Җәрән шикарчиниң қолидин қутулушқа тиришқандәк, Қуш овчиниң қолидин чиқишқа тиришқандәк, Қутулмиғичә ухлап ятма, Һәтта үгдәп арамму алма.
5 Deliver thyself as a roe from the hand, and as a bird from the hand of the fowler.
6 Go to the ant, thou sluggard. Consider her ways, and be wise.
И һорун, чөмүлиниң йениға берип [униңдин үгән], Униң тирикчилик йоллириға қарап дана бол.
7 Which, having no chief, overseer, or ruler,
Уларниң башлиғи, әмәлдари, һөкүмдари йоқ болсиму,
8 provides her bread in the summer, and gathers her food in the harvest.
Лекин улар язда жилниң еһтияҗи үчүн аш топливалиду, Һосул пәслидә озуқ тәйярливалиду.
9 How long will thou sleep, O sluggard? When will thou arise out of thy sleep?
И һорун, қачанғичә ухлап ятисән? Қачан орнуңдин турисән?
10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
Сән: — Бирдәм көз жумувалай, бирдәм ухливалай, Бирдәм қолумни қоштуруп йетивалай, — дәйсән.
11 so thy poverty shall come as a robber, and thy want as an armed man.
Лекин ухлап ятқанда, мискинлик қарақчидәк келип сени басиду, Йоқсуллуқ худди қураллиқ булаңчидәк һуҗумға өтиду.
12 A worthless person, a man of iniquity, is he who walks with a perverse mouth,
Әрзимәс, пәйли бузуқ адәм һәммила йәрдә ялған ейтип, пәсликни сөзләйду.
13 who winks with his eyes, who speaks with his feet, who makes signs with his fingers,
У көз қисип, Путлири билән ишарә қилип, Бармақлири билән көрситиду;
14 in whose heart is perverseness, who devises evil continually, who sows discord.
Көңлидә алдамчилиқла ятиду, У дайим рәзилликниң койида болиду, Һәммила йәрдә җедәл-маҗира терийду.
15 Therefore his calamity shall come suddenly. Suddenly he shall be broken, and that without remedy.
Шуңа униңға бекитилгән балаю-қаза уни туюқсиз басиду, У бирақла давалиғусиз янҗилиду.
16 There are six things which Jehovah hates, yea, seven which are an abomination to him:
Пәрвәрдигар нәпрәтлинидиған алтә нәрсә бар, Бәрһәқ, йәттә нәрсә Униңға жиркиничликтур.
17 haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood,
Улар болса, Тәкәббурлуқ билән қарайдиған көз, Ялған сөзләйдиған тил, Бигуналарниң қенини төкүзидиған қол,
18 a heart that devises wicked purposes, feet that are swift in running to mischief,
Сүйқәст ойлайдиған көңүл, Яманлиқ қилишқа тез жүгүрәйдиған путлар,
19 a false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers.
Ялған сөзләйдиған сахта гувачи, Бурадәр-қериндашлири арисиға бөлгүнчилик салғучи кишидур.
20 My son, keep the commandment of thy father, and do not forsake the law of thy mother.
И оғлум, атаңниң әмригә әмәл қил; Анаңниң көрсәтмисидин чиқма.
21 Bind them continually upon thy heart. Tie them about thy neck.
Уларниң сөзини қәлбиңгә теңип, Уларни бойнуңға марҗандәк қилип есивал.
22 When thou walk, it shall lead thee. When thou sleep, it shall watch over thee. And when thou awake, it shall talk with thee.
Йолға чиққиниңда улар сени йетәкләйду, Ухлиғиниңда улар сени сақлайду, Уйқидин ойғанғиниңда улар сени хәвәрләндүриду.
23 For the commandment is a lamp, and the law is light, and reproofs of instruction are the way of life,
Чүнки [Худаниң] пәрмани йоруқ чирақ, Униң муқәддәс қануни нурдур; Тәрбийәниң тәнбиһлири болса һаятлиқ йолидур.
24 to keep thee from the evil woman, from the flattery of the stranger's tongue.
Улар сени бузуқ хотундин сақлиғучи, Ят хотунниң шерин сөзлиридин жирақ қилғучидур.
25 Do not lust after her beauty in thy heart, nor let her take thee with her eyelids.
Униң гузәллигигә көңлүңни бағлимиғин, Униң қаш-көз ойнитиши сени әсиргә алмисун.
26 For the price of a harlot is as much as a piece of bread, but the adulteress hunts for the precious life.
Чүнки бузуқ аяллар түпәйлидин адәмләр бир парчә нанғиму зар болиду, Ят адәмниң [зинахор] аяли болса кишиниң қиммәтлик җенини өзигә ов қиливалиду.
27 Can a man take fire in his bosom, and his clothes not be burned?
Отни қойнуңға салсаң, Өз кийимиңни көйдүрмәмсән?
28 Or can a man walk upon hot coals, and his feet not be scorched?
Чоғниң үстидә дәссәп маңсаң путуңни көйдүрмәмсән?
29 So is he who goes in to his neighbor's wife. Whoever touches her shall not be unpunished.
Башқиларниң аяли билән бир орунда ятидиған киши шундақ болиду; Ким униңға тегип кәтсә ақивитидин қутулалмайду.
30 Men do not despise a thief, if he steals to satisfy himself when he is hungry.
Ач қалғанда қосиғини тойғузуш үчүн оғрилиқ қилған кишини башқилар кәмситмәйду;
31 Yet if he is found, he shall restore sevenfold. He shall give all the substance of his house.
Шундақ туруқлуқ у тутулуп қалса, Егисигә йәттини төләшкә тоғра келиду; У өз өйидики һәммә нәрсисини тапшуриду.
32 He who commits adultery with a woman is void of understanding. He who would destroy his own soul does it.
Һалбуки, башқиларниң хотуни билән зина қилғучи униңдинму [бәттәр болуп], толиму ғәпләтликтур; Ундақ қилғучи өз-өзини һалак қилиду.
33 Wounds and dishonor he shall get, and his reproach shall not be wiped away.
У зәхмәт йәйду, шәрмәндә болиду, Униң рәсваси һеч өчүрүлмәйду.
34 For jealousy is a man's fury, and he will not spare in the day of vengeance.
Чүнки күнләш оти әрни дәрғәзәпкә кәлтүриду, Интиқам алған күнидә у һеч рәһим қилмайду.
35 He will not regard any ransom, nor will he be satisfied, though thou give many gifts.
Төләм пули берәй десәңму у қобул қилмайду, Һәр қанчә соға-салам бәрсәңму уни бесиқтурғили болмайду.
