Proverbs 25
1 These also are proverbs of Solomon, which the men of Hezekiah king of Judah copied out.
Ðây cũng là những châm ngôn của Sa-lô-môn, mà các người của Ê-xê-chia, vua Giu-đa sao tả.
2 It is the glory of God to conceal a thing, but the glory of kings is to search out a matter.
Giấu kín việc nào, ấy là vinh hiển của Ðức Chúa Trời; Nhưng dò xét điều nào, ấy là vinh hiển của các vua.
3 As the heavens for height, and the earth for depth, so the heart of kings is unsearchable.
Người ta không thể dò biết bề cao của từng trời, Bề sâu của đất, hay là lòng của các vua.
4 Take away the dross from the silver, and there comes forth a vessel for the refiner.
Hãy lấy cức khỏi bạc, Thì thợ bạc liền được một khí dụng;
5 Take away the wicked from before the king, and his throne shall be established in righteousness.
Hãy trừ kẻ ác khỏi trước mặt vua, Thì ngôi người sẽ nhờ công bình được lập bền vững.
6 Put not thyself forward in the presence of the king, and stand not in the place of great men.
Chớ phô mình trước mặt vua, Và đừng ngồi tại chỗ của người cao trọng.
7 For it is better that it be said to thee, Come up here, than that thou should be put lower in the presence of the prince, whom thine eyes have seen.
Vì thà người ta nói cùng con rằng: Hãy lên đây, Hơn là người ta hạ con xuống trước mặt vua chúa, mà mắt con đã thấy.
8 Go not forth hastily to strive. What will thou do in the end of it when thy neighbor has put thee to shame?
Chớ vội gây ra điều tranh tụng, E rốt cuộc khi kẻ lân cận con đã làm con hổ thẹn, Con sẽ chẳng biết làm chi.
9 Debate thy case with thy neighbor himself, and disclose not the secret of another,
Hãy đối nại duyên cớ con với chánh kẻ lân cận con, Song chớ tỏ sự kín đáo của kẻ khác;
10 lest he who hears it revile thee, and thine infamy turn not away.
E khi người nghe điều ấy sẽ trách con, Và sự sỉ nhục con không hề bôi hết chăng.
11 A word fitly spoken is apples of gold in a network of silver.
Lời nói phải thì, Khác nào trái bình bát bằng vàng có cẩn bạc.
12 An earring of gold, and an ornament of fine gold, is a wise reprover upon an obedient ear.
Người khôn ngoan quở trách lỗ tai hay nghe, Khác nào một cái vòng vàng, một đồ trang sức bằng vàng ròng vậy.
13 As the cold of snow in the time of harvest, is a faithful messenger to those who send him, for he refreshes the soul of his masters.
Sứ giả trung tín với người sai đi, Giống như tuyết mát mẻ trong ngày mùa gặt; Vì người bổ sức linh hồn của chủ mình.
14 Clouds and wind without rain, is he who boasts himself of his gifts falsely.
Kẻ nào tự khoe khoang giả dối về lễ vật mình, Tợ như có mây có gió, mà không mưa.
15 By long-suffering a ruler is persuaded, and a soft tongue breaks the bone.
Hằng chậm nóng giận mới khuyên được lòng của quan trưởng; Còn lưỡi mềm dịu bẻ gãy các xương.
16 Have thou found honey? Eat as much as is sufficient for thee, lest thou be filled with it, and vomit it.
Nếu con tìm được mật, hãy ăn vừa phải, Kẻo khi ăn no chán, con mửa ra chăng.
17 Let thy foot be seldom in thy neighbor's house, lest he be weary of thee, and hate thee.
Chớ năng bước chơn đến nhà kẻ lân cận con, E người chán con, và trở lòng ghét con chăng.
18 A man who bears false witness against his neighbor is a maul, and a sword, and a sharp arrow.
Kẻ nào đối chứng giả dối cho người lân cận mình, Khác nào một cái búa, một cây gươm, một mũi tên nhọn.
19 Confidence in an unfaithful man in time of trouble is a broken tooth, and a foot out of joint.
Tin cậy kẻ bất trung trong ngày hoạn nạn, Giống như răng bị gãy bể, tỉ như chơn trẹo đi.
20 As he who takes off a garment in cold weather, and vinegar upon soda, so is he who sings songs to a heavy heart.
Ai hát cho lòng buồn thảm nghe, Khác nào kẻ lột áo mình khi ngày lạnh, Và như giấm đổ trên diêm tiêu vậy.
21 If thine enemy is hungry, give him bread to eat, and if he is thirsty, give him water to drink.
Nếu kẻ thù nghịch con có đói, hãy cho nó ăn; Nếu có khát, hãy cho nó uống;
22 For thou will heap coals of fire upon his head, and Jehovah will reward thee.
Vì như vậy con chất than cháy đỏ trên đầu nó, Và Ðức Giê-hô-va sẽ báo lại cho con.
23 The north wind brings forth rain. So does a backbiting tongue, an angry countenance.
Gió bắc sanh ra mưa; Còn lưỡi nói hành cách kín đáo gây cho mặt mày giận dữ.
24 It is better to dwell in the corner of the housetop, than with a contentious woman in a wide house.
Thà ở một góc trên mái nhà, Hơn là ở chung nhà với người đờn bà hay tranh cạnh.
25 As cold waters to a thirsty soul, so is good news from a far country.
Tin Lành ở xứ xa đến, Giống như nước mát mẻ cho người khát khao.
26 A troubled fountain, and a corrupted spring, is a righteous man who gives way before the wicked.
Người công bình xiêu tó trước mặt kẻ gian ác, Khác nào một suối nước bị dấy đục, một nguồn nước bị hư.
27 It is not good to eat much honey, so for men to search out their own glory is grievous.
Aên mật nhiều quá lấy làm chẳng tốt; Và cầu kiếm vinh hiển cho mình ấy gây sự tổn hại.
28 He whose spirit is without restraint is a city that is broken down and without walls.
Người nào chẳng chế trị lòng mình, Khác nào một cái thành hư nát, không có vách ngăn.
