Proverbs 24
1 Be not thou envious against evil men, nor desire to be with them.
Chớ ganh ghét kẻ làm ác. Ðừng ước ao ở cùng chúng nó.
2 For their heart meditates oppression, and their lips talk of mischief.
Vì lòng chúng nó toan điều hủy phá, Và môi họ nói ra sự tổn hại.
3 Through wisdom a house is built, and by understanding it is established,
Nhờ sự khôn ngoan, cửa nhà được xây cất nên, Và được vững vàng bởi sự thông sáng;
4 and by knowledge the chambers are filled with all precious and pleasant riches.
Nhờ sự tri thức, các phòng vi đều được đầy đủ Các thứ tài vật quí báu đẹp đẽ.
5 A wise man is strong, yea, a man of knowledge increases might.
Người khôn ngoan có sức mạnh, Và người tri thức gia thêm năng lực.
6 For by wise guidance thou shall make thy war, and in the multitude of counselors there is safety.
Vì con phải nhờ mưu khôn mà đánh giặc; Ðâu có nhiều mưu sĩ thì đặng toàn thắng.
7 Wisdom is too high for a fool. He opens not his mouth in the gate.
Sự khôn ngoan lấy làm cao xa quá cho kẻ ngu dại; Nó không mở miệng ra nơi cửa thành.
8 He who devises to do evil, men shall call him a mischief-maker.
Kẻ nào toan làm điều ác, Người ta sẽ gọi hắn là kẻ gian giảo.
9 The thought of folly is sin. And the scoffer is an abomination to men.
Tư tưởng ngu dại là tội lỗi; Kẻ nhạo báng lấy làm gớm ghiếc cho loài người.
10 If thou faint in the day of adversity, thy strength is small.
Nếu con ngã lòng trong ngày hoạn nạn, Thì sức lực con nhỏ mọn thay.
11 Deliver those who are carried away to death, and hold thou back those who are ready to be slain.
Hãy giải cứu kẻ bị đùa đến sự chết, Và chớ chối rỗi cho người đi xiêu tó tới chốn hình khổ.
12 If thou say, Behold, we did not know this, Does not he who weighs the hearts consider it? And he who keeps thy soul, does he not know it? And shall not he render to every man according to his work?
Nếu con nói: Chúng tôi chẳng biết gì đến; Thì Ðấng mà cân nhắc lòng người ta, há chẳng xem xét điều ấy sao? Và Ðấng gìn giữ linh hồn con, há không biết đến ư? Chớ thì Ngài chẳng báo cho mỗi người tùy theo công việc họ làm sao?
13 My son, eat thou honey, for it is good, and the droppings of the honeycomb, which are sweet to thy taste,
Hỡi con, hãy ăn mật, vì nó ngon lành; Tàng ong lấy làm ngọt ngào cho ổ gà con.
14 so the knowledge of wisdom is to thy soul. If thou have found it, then there shall be a reward, and thy hope shall not be cut off.
Con sẽ biết sự khôn ngoan nơi linh hồn con cũng như vậy; Nếu con đã tìm được sự khôn ngoan, ắt sẽ có phần thưởng, Và sự trông đợi của con sẽ chẳng phải thành luống công.
15 Lay not in wait, O wicked man, against the habitation of the righteous. Do not destroy his resting place.
Hỡi kẻ ác, chớ rình rập nhà người công bình; Ðừng phá tan chỗ nghĩ ngơi của người.
16 For a righteous man falls seven times, and rises up again, but the wicked are overthrown by calamity.
Vì người công bình dầu sa ngã bảy lần, cũng chổi dậy; Còn kẻ hung ác bị tai vạ đánh đổ.
17 Rejoice not when thine enemy falls, and let not thy heart be glad when he is overthrown,
Khi kẻ thù nghịch con sa ngã, chớ vui mừng; Lúc nó bị đánh đổ, lòng con đừng hớn hở;
18 lest Jehovah see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
Kẻo e Ðức Giê-hô-va thấy điều đó, mà chẳng đẹp lòng, Bèn cất cơn thạnh nộ Ngài khỏi nó chăng.
19 Fret not thyself because of evildoers, nor be thou envious at the wicked.
Chớ nổi giận vì cớ kẻ làm ác, Cũng đừng ganh ghét những người hung dữ;
20 For there shall be no reward to the evil man. The lamp of the wicked shall be put out.
Vì kẻ làm gian ác sẽ không được thiện báo, Và đèn kẻ hung dữ sẽ tắt đi.
21 My son, fear thou Jehovah and the king, and do not associate with those who are given to change.
Hỡi con, hãy kính sợ Ðức Giê-hô-va và tôn kính vua; Chớ hội hiệp cùng kẻ phản nghịch;
22 For their calamity shall rise suddenly, and the destruction from them both, who knows it?
Vì sự tai họa của chúng xảy đến thình lình; Và ai biết sự phá hại của người nầy người kia?
23 These also are from the wise: To have respect of persons in judgment is not good.
Những ngôn ngữ nầy cũng do kẻ khôn ngoan mà đến: Trong việc xét đoán tư vị người, ấy chẳng phải tốt lành.
24 He who says to a wicked man, Thou are righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him.
Kẻ nào nói với kẻ ác rằng: Ngươi là công bình, Sẽ bị dân tộc rủa sả, và các nước lấy làm gớm ghiếc mình;
25 But to those who rebuke him shall be delight, and a good blessing shall come upon them.
Còn người nào quở trách kẻ ác ắt sẽ được đẹp lòng, Và sự phước lành sẽ giáng trên họ.
26 He who gives a right answer kisses the lips.
Ai đáp lời chánh đáng, Tất như hôn nơi môi miệng vậy.
27 Prepare thy work outside, and make it ready for thee in the field, and afterwards build thy house.
Hãy sửa sang công việc ở ngoài của con, Và sắm sẵn tại trong ruộng con; Rồi sau hãy cất nhà của con.
28 Be not a witness against thy neighbor without cause, and deceive not with thy lips.
Chớ làm chứng vô cớ nghịch kẻ lân cận mình; Con há muốn lấy môi miệng mình mà phỉnh gạt sao?
29 Say not, I will do so to him as he has done to me; I will render to the man according to his work.
Chớ nên nói: Tôi sẽ làm cho hắn như hắn đã làm cho tôi; Tôi sẽ báo người tùy công việc của người.
30 I went by the field of the sluggard, and by the vineyard of the man void of understanding.
Ta có đi ngang qua gần ruộng kẻ biếng nhác, Và gần vườn nho của kẻ ngu muội,
31 And, lo, it was all grown over with thorns. The face of it was covered with nettles, and the stone wall of it was broken down.
Thấy cây tật lê mọc khắp cùng, Gai góc che khuất mặt đất, Và tường đá của nó đã phá hư rồi
32 Then I beheld, and considered well. I saw, and received instruction:
Ta nhìn xem, bèn để ý vào đó; Ta thấy và nhận được sự dạy dỗ.
33 Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
Ngủ một chút, chợp mắt một chút, Khoanh tay ngủ một chút,
34 so thy poverty shall come as a robber, and thy want as an armed man.
Thì sự nghèo của con sẽ đến như một kẻ đi rạo, Và sự thiếu thốn của con áp tới như một kẻ cầm binh khí.
