< Proverbs 24 >
1 Be not thou envious against evil men, nor desire to be with them.
Dad shar leh ha ka masayrin, Hana jeclaysan inaad iyaga la joogtid.
2 For their heart meditates oppression, and their lips talk of mischief.
Waayo, qalbigoodu wuxuu ka fikiraa kharribaad, Oo bushimahooduna waxay ku hadlaan belaayo.
3 Through wisdom a house is built, and by understanding it is established,
Guri wuxuu ku dhismaa xigmad, Wuxuuna ku taagnaadaa waxgarasho,
4 and by knowledge the chambers are filled with all precious and pleasant riches.
Qawladuhuna aqoontay kaga buuxsamaan Maal kasta oo qaali ah oo qurux badan.
5 A wise man is strong, yea, a man of knowledge increases might.
Ninkii caqli lahu xoog buu leeyahay, Oo ninkii aqoon lahuna itaal buu sii korodhsadaa.
6 For by wise guidance thou shall make thy war, and in the multitude of counselors there is safety.
Waayo, waa inaad talo wanaagsan ku dagaallantaa, Oo waxaa taliyayaal badan la jirta nabadgelyo.
7 Wisdom is too high for a fool. He opens not his mouth in the gate.
Xigmaddu nacaska way ka dheer tahay, Isagu xagga iridda afkiisa kuma kala qaado.
8 He who devises to do evil, men shall call him a mischief-maker.
Kii ku fikira inuu xumaan sameeyo, Waxaa loogu yeedhi doonaa belaayo-sameeye.
9 The thought of folly is sin. And the scoffer is an abomination to men.
Fikirka nacasnimadu waa dembi, Kii wax quudhsadaana waa u karaahiyo dadka.
10 If thou faint in the day of adversity, thy strength is small.
Maalinta dhibaatada haddaad liicdid, Itaalkaagu waa yar yahay.
11 Deliver those who are carried away to death, and hold thou back those who are ready to be slain.
Samatabbixi kuwa dhimashada loo wadayo, Kuwa ku dhow in la gowracona dib uga qabo.
12 If thou say, Behold, we did not know this, Does not he who weighs the hearts consider it? And he who keeps thy soul, does he not know it? And shall not he render to every man according to his work?
Haddaad tidhaahdid, Bal eeg, waxan ma aannu garanayn, Kan qalbiyada miisaamaa miyaanu ka fiirsanayn? Oo kan naftaada dhawraa miyaanu ogayn? Oo miyaanu isagu nin walba ugu abaalgudayn sida shuqulkiisu yahay?
13 My son, eat thou honey, for it is good, and the droppings of the honeycomb, which are sweet to thy taste,
Wiilkaygiiyow, malab cun, waayo, wuu wanaagsan yahay, Oo waxaad cuntaa awlallada malabka, taas oo kuu dhadhan macaan.
14 so the knowledge of wisdom is to thy soul. If thou have found it, then there shall be a reward, and thy hope shall not be cut off.
Oo xigmadda aqoonteeduna sidaasoo kalay naftaada u ahaan doontaa, Oo haddaad iyada heshid waxaa jiri doona abaalgud, Oo rajadaaduna ma go'i doonto.
15 Lay not in wait, O wicked man, against the habitation of the righteous. Do not destroy his resting place.
Sida nin shar leh, ha u gabban kan xaqa ah gurigiisa, Oo rugtiisa nasashadana ha kharribin.
16 For a righteous man falls seven times, and rises up again, but the wicked are overthrown by calamity.
Waayo, nin xaq ahu toddoba goor buu dhacaa, wuuna soo sara kacaa haddana, Laakiinse kuwa sharka leh waxaa lagu afgembiyaa belaayo.
17 Rejoice not when thine enemy falls, and let not thy heart be glad when he is overthrown,
Ha rayrayn markuu cadowgaagu dhaco, Oo qalbigaaguna yaanu farxin markuu turunturoodo,
18 lest Jehovah see it, and it displease him, and he turn away his wrath from him.
Waayo, waaba intaas oo Rabbigu taas arkaa, oo ay shar la ahaato indhihiisa, Oo uu dabadeedna cadhadiisa ka soo celiyaa isaga.
19 Fret not thyself because of evildoers, nor be thou envious at the wicked.
Xumaanfalayaasha aawadood ha isku dhibin, Kuwa sharka lehna ha ka masayrin,
20 For there shall be no reward to the evil man. The lamp of the wicked shall be put out.
Waayo, kii shar leh abaalgud ma heli doono, Oo laambadda xumaanfalayaashana waa la bakhtiin doonaa.
21 My son, fear thou Jehovah and the king, and do not associate with those who are given to change.
Wiilkaygiiyow, Rabbiga iyo boqorkaba ka cabso, Oo ha ku darsamin kuwa isrogrog badan,
22 For their calamity shall rise suddenly, and the destruction from them both, who knows it?
Waayo, belaayadoodu si degdeg ah ayay u soo kici doontaa, Oo bal yaa yaqaan baabbi'inta labadoodaba?
23 These also are from the wise: To have respect of persons in judgment is not good.
Oo weliba waxyaalahanuna waa wixii ay kuwa caqliga lahaa yidhaahdeen. In dadka garsooridda loogu kala eexdaa ma wanaagsana.
24 He who says to a wicked man, Thou are righteous, peoples shall curse him, nations shall abhor him.
Kii kan shar leh ku yidhaahda, Xaq baad tahay, Dadyowga ayaa habaari doona, oo quruumuhuna way karhi doonaan isaga,
25 But to those who rebuke him shall be delight, and a good blessing shall come upon them.
Laakiinse kuwii isaga canaantaa farxad bay yeelan doonaan, Oo dushoodana waxaa ku soo degi doonta barako wanaagsan.
26 He who gives a right answer kisses the lips.
Kii jawaab qumman ku jawaabaa Bushimuhuu dhunkadaa.
27 Prepare thy work outside, and make it ready for thee in the field, and afterwards build thy house.
Shuqulkaaga dibadda ku hagaajiso, Oo beerta ku diyaarso, Oo dabadeedna gurigaaga dhiso.
28 Be not a witness against thy neighbor without cause, and deceive not with thy lips.
Deriskaaga sababla'aan markhaati ha ku furin, Oo bushimahaagana ha ku khiyaanayn.
29 Say not, I will do so to him as he has done to me; I will render to the man according to his work.
Hana odhan, Wixii uu igu sameeyey oo kale ayaan ku samayn doonaa, Oo ninkii sidii shuqulkiisu ahaa ayaan u abaalmarin doonaa.
30 I went by the field of the sluggard, and by the vineyard of the man void of understanding.
Waxaan ag maray ninka caajiska ah beertiisa, Iyo ninka garaadka daran beercanabkiisa,
31 And, lo, it was all grown over with thorns. The face of it was covered with nettles, and the stone wall of it was broken down.
Oo bal eeg, kulligood waxaa ka baxay qodxan, Oo dhammaantoodna waxaa qariyey maraboob, Oo derbigoodii dhagaxa ahaana waa dumay.
32 Then I beheld, and considered well. I saw, and received instruction:
Markaasaan eegay oo aad uga fiirsaday, Waan fiiriyey oo wax ka bartay.
33 Yet a little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to sleep,
Weliba in yar baad seexanaysaa, oo in yar baad gam'aysaa, Oo in yar baad gacmaha hurdo u laabaysaa,
34 so thy poverty shall come as a robber, and thy want as an armed man.
Haddaba caydhnimo waa kuu iman doontaa sida tuug oo kale, Oo baahina sida nin hub sita oo kale.