Proverbs 22
1 A good name is rather to be chosen than great riches, loving favor rather than silver and gold.
Ang usa ka maayong ngalan labi pang maayong pilion kay sa dagkung mga bahandi, Ug ang mahigugmaong-kalooy kay sa salapi ug bulawan.
2 The rich and the poor meet together. Jehovah is the maker of them all.
Ang adunahan ug ang kabus magakahibalag sila: Si Jehova mao ang nagbuhat kanilang tanan.
3 A prudent man sees the evil, and hides himself, but the simple pass on, and suffer for it.
Ang usa ka buotan nga tawo makakita sa dautan, ug magatago sa iyang kaugalingon; Apan ang walay-pagtagad molabay lamang ug magaantus tungod niini.
4 The reward of humility and the fear of Jehovah is riches and honor and life.
Ang balus sa pagkamapaubsanon ug pagkahadlok kang Jehova Mao ang pagkaadunahan, ug kadungganan, ug kinabuhi.
5 Thorns and snares are in the way of a perverse man. He who keeps his soul shall be far from them.
Mga tonok ug mga lit-ag maoy anaa sa dalan sa masukihon: Kadtong magabantay sa iyang kalag mahilayo gikan kanila.
6 Train up a child in the way he should go, and even when he is old he will not depart from it.
Bansaya ang bata diha sa dalan nga iyang pagalaktan, Ug bisan kong siya matigulang na siya dili mobiya gikan niana.
7 The rich rule over the poor, and the borrower is servant to the lender.
Ang adunahan magahari ibabaw sa kabus; Ug ang manghuhulam mao ang ulipon sa magapahulam.
8 He who sows iniquity shall reap calamity, and the rod of his wrath shall fail.
Kadtong magapugas ug kasal-anan nagaani ug kalisdanan; Ug ang baras sa iyang kasuko makawang.
9 He who has a bountiful eye shall be blessed, for he gives of his bread to the poor.
Kadtong adunay usa ka mata nga madagayaon pagabulahanon; Kay siya nagahatag sa iyang tinapay sa kabus.
10 Cast out the scoffer, and contention will go out, yea, strife and reproach will cease.
Papahawaa ang mayubiton, ug ang pagpakigbingkil mogula; Oo, ang pagkalalis ug pagpakaulaw mohunong.
11 He who loves pureness of heart, for the grace of his lips, the king will be his friend.
Kadtong mahagugma sa pagkaulay sa kasingkasing, Tungod sa gracia sa iyang mga q2 ngabilang hari mahimong iyan higala.
12 The eyes of Jehovah preserve knowledge, but he overthrows the words of the treacherous man.
Ang mga mata ni Jehova magapanalipod kaniya nga may kahibalo; Apan siya magawagtang sa mga pulong sa tawong mabudhion
13 The sluggard says, There is a lion outside. I shall be slain in the streets.
Ang tapulan nagaingon: Adunay usa ka leon sa gawas; Ako pagapatyon diha sa kadalanan.
14 The mouth of interloping women is a deep pit. He who is abhorred of Jehovah shall fall in it.
Ang baba sa mga dumuloong babaye maoy usa ka halalum nga gahong; Siya nga gidumtan ni Jehova mahulog niana.
15 Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of correction shall drive it far from him.
Ang mga binuang nabugkos diha sa kasingkasing sa usa ka bata; Apan ang bunal sa pagbadlong magapalabog niana sa halayo gikan kaniya.
16 He who oppresses a poor man to his increase, and he who gives to a rich man, comes only to want.
Kadtong magadaugdaug sa kabus aron sa pagdugang sa iyang ganancia, Ug kadtong magahatag sa adunahan, modangat lamang sa kawalad-on.
17 Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart to my knowledge.
Ikiling ang imong igdulungog, ug pamatia ang mga pulong sa manggialamon, Ug ibutang ang imong kasingkasing sa akong kahibalo.
18 For it is a pleasant thing if thou keep them within thee, if they be established together upon thy lips.
Kay kini maoy butang nga makalilipay kong ikaw magatipig kanila diha kanimo, Kong sila mahiluna pagtingub diha sa imong mga ngabil.
19 That thy trust may be in Jehovah, I have made them known to thee this day, even to thee.
Aron ang imong pagsalig mahaanha kang Jehova, Akong gipahibalo kanimo sila niining adlawa, bisan kanimo.
20 Have I not written to thee excellent things of counsels and knowledge,
Wala ba ako makasulat kanimo ug mga maayo uyamut nga mga butang Sa mga tambag ug kahibalo,
21 to make thee know the certainty of the words of truth, that thou may carry back words of truth to those who send thee?
Aron sa pagpahibalo kanimo sa kasayuran sa mga pulong sa kamatuoran, Aron ikaw magadala pagbalik sa mga pulong sa kamatuoran ngadto kanila nga nagasugo kanimo?
22 Do not rob a poor man, because he is poor, nor oppress an afflicted man in the gate.
Ayaw pagkawati ang kabus tungod kay siya kabus; Ni magadaugdaug ka sa mga sinakit diha sa ganghaan:
23 For Jehovah will plead their cause, and despoil of life those who despoil them.
Kay si Jehova magalaban sa ilang katungod, Ug moagaw sa kinabuhi niadtong nangagaw kanila.
24 Make no friendship with a man who is given to anger, and thou shall not go with a wrathful man,
Ayaw pagpakighigala sa usa ka tawo nga maligut-guton; Ug sa masuk-anon nga tawo dili ka makigkuyog:
25 lest thou learn this ways, and get a snare to thy soul.
Tingali unya ikaw makakat-on sa iyang mga dalan, Ug makabaton ka sa lit-ag sa imong kalag.
26 Be thou not one of those who strike hands, or of those who are sureties for debts.
Dili ka paisip nga usa kanila nga nagapanghampak sa kamot, Kun kanila nga maoy mga pasalig tungod sa mga utang.
27 If thou have not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
Kong ikaw walay kapaingnan sa pagbayad, Nganong iyang kuhaon ang imong higdaanan nga anaa sa ilalum nimo?
28 Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
Ayaw pagbalhina ang karaan nga mohon sa yuta, Nga gibutang sa imong mga amahan.
29 See thou a man diligent in his business? He shall stand before kings; he shall not stand before obscure men.
Nakita mo ba ang usa ka tawo nga masingkamoton sa iyang patigayon? siya magatindog sa atubangan sa mga hari; Siya dili magatindog sa atubangan sa bastos nga mga tawo.
