Proverbs 20
1 Wine is a mocker, strong drink a brawler, and whoever errs thereby is not wise.
Шарап кишини рәсва қилар, Һарақ кишини ғалҗирлаштурар; Кимки униңға берилип езип кәтсә, әқилсиздур.
2 The terror of a king is as the roaring of a lion. He who provokes him to anger sins against his own life.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һөкиришигә охшаш қорқунучлуқтур; Униң аччиғини кәлтүргән, өз җениға җаза чүшүрәр.
3 It is an honor for a man to keep aloof from strife, but every fool will be quarrelling.
Өзини маҗирадин нери қилиш кишиниң иззитидур; Бирақ һәр бир ахмақ өзини басалмас.
4 The sluggard will not plow because of the winter. Therefore he shall beg in harvest, and have nothing.
Һорун адәм қишта йәр һайдимәс; Жиғим вақтида йоқлуқта қелип ашлиқ тиләр.
5 Purpose in the heart of man is deep water, but a man of understanding will draw it out.
Кишиниң көңлидики ой-нийәтлири чоңқур суға охшаштур; Йорутулған адәм уларни тартип алалайду.
6 Most men will proclaim every one his own goodness, but a faithful man who can find?
Өзини садиқ дәйдиғанлар көптур; Бирақ ишәшлик бир адәмни ким тапалисун?
7 A righteous man who walks in his integrity, blessed are his sons after him.
Һәққаний адәм диянәтлик йолда маңар; Униң пәрзәнтлиригә бәхит-бәрикәт қалдурулар!
8 A king who sits on the throne of judgment scatters away all evil with his eyes.
Падиша адаләт тәхтидә олтарғанда, Һәммә яманлиқни көзи билән қоғлайду.
9 Who can say, I have made my heart clean. I am pure from my sin?
Ким өзини гунадин тазиландим, Виҗданим пакланди, дейәләйду?
10 Diverse weights, and diverse measures, both of them alike are an abomination to Jehovah.
Икки хил тараза теши, Икки хил күрә ишлитиш, Охшашла Пәрвәрдигарға жиркиничликтур.
11 Even a child makes himself known by his doings, whether his work be pure, and whether it be right.
Һәтта бала өз хислити билән билинәр; Униң қилғанлириниң пак, дурус яки әмәслиги һәрикәтлиридин көрүнүп турар.
12 The hearing ear, and the seeing eye, Jehovah has made even both of them.
Көридиған көзни, аңлайдиған қулақни, Һәр иккисини Пәрвәрдигар яратти.
13 Love not sleep, lest thou come to poverty. Open thine eyes, and thou shall be satisfied with bread.
Уйқиға амрақ болма, намратлиққа учрайсән; Көзүңни ечип ойғақ бол, нениң мол болар.
14 It is bad, it is bad, says the buyer, but when he is gone his way, then he boasts.
Херидар мал алғанда: «Начар екән, начар екән!» дәп қақшайду; Елип кәткәндин кейин [«Есил нәрсә, әрзан алдим» дәп] махтиниду.
15 There is gold, and abundance of rubies, but the lips of knowledge are a precious jewel.
Алтун бар, ләәл-яқутларму көптур; Бирақ билимни беғишлиған ләвләр немидегән қиммәтлик гөһәрдур!
16 Take his garment who is surety for a stranger, and hold him in pledge for foreigners.
Ятқа кепил болған кишидин қәризгә тонини тутуп алғин; Ят хотунға капаләт бәргән кишидин капаләт пули ал.
17 Bread of falsehood is sweet to a man, but afterwards his mouth shall be filled with gravel.
Алдап еришкән тамақ татлиқтур; Кейин, униң йегини шеғил болар.
18 Every purpose is established by counsel, and by wise guidance make thou war.
Планлар мәслиһәт билән бекитиләр; Пишқан көрсәтмә билән җәң қилғин.
19 He who goes about as a tale-bearer reveals secrets. Therefore do not associate with him who opens wide his lips.
Гәп тошуғучи сирларни ашкарилар; Шуңа валақтәккүр билән арилашма.
20 He who curses his father or his mother, his lamp shall be put out in blackness of darkness.
Кимки ата-анисини һақарәт қилса, Униң чириғи зулмәт қараңғусида өчәр!
21 An inheritance gotten hastily at the beginning shall not be blessed in the end.
Тез еришкән мирас һаман бәрикәтлик болмас.
22 Say thou not, I will recompense evil. Wait for Jehovah, and he will save thee.
Яманлиққа яманлиқ қайтурай демә; Пәрвәрдигарға тайинип күт, У дәрдиңгә йетәр.
23 Diverse weights are an abomination to Jehovah, and a false balance is not good.
Икки хил тараза теши Пәрвәрдигарға жиркиничликтур; Сахта өлчәм қәтъий яримас.
24 A man's goings are of Jehovah, how then can man understand his way?
Инсанниң һаятлиқ қәдәмлирини Пәрвәрдигар бәлгүләйду; Ундақта инсан өз мусаписини нәдин билсун?
25 It is a snare to a man to say rashly, It is holy. And to make inquiry after vows.
Бир нәрсисини йениклик билән «[Худаға] аталған!» дәп вәдә бериш, Қәсәмләрдин кейин иккилинип қайта ойлиниш, Өз җенини қилтаққа чүшүргәнгә баравәр.
26 A wise king winnows the wicked, and brings the wheel over them.
Дана падиша яманларни топанни соруғандәк соруветиду, Хаман тәпкәндәк тулуқ билән янҗиветәр.
27 The spirit of man is the lamp of Jehovah, searching all his innermost parts.
Адәмниң роһ-виҗдани — Пәрвәрдигарниң чириғидур, У қәлбниң һәр бир тәглирини тәкшүрүп пәриқ етәр.
28 Kindness and truth preserve the king, and his throne is upheld by kindness.
Меһри-шәпқәт вә һәқиқәт падишани сақлайду; У меһри-шәпқәт биләнла өз тәхтини мустәһкәмләйду.
29 The glory of young men is their strength, and the beauty of old men is the hoary head.
Яш жигитләрниң қавуллуғи уларниң пәхридур; Қериларниң иззити ақ чачлиридур.
30 Stripes that wound cleanse away evil, and strokes, the innermost parts.
Тәрбийә ярилири яманлиқни тазилап чиқирар, Таяқ излири ич-бағирни таза қилар.
