Proverbs 17
1 Better is a dry morsel, and quietness with it, than a house full of feasting with strife.
Maayo pa ang momho nga nauga, ug ang kalinaw uban niana, Kay sa usa ka balay nga napuno sa hudyaka nga inubanan sa pagkabingkil.
2 A servant who deals wisely shall have rule over a son who causes shame, and shall have part in the inheritance among the brothers.
Ang usa ka ulipon nga nagapaagi sa pagkamanggialamon gayud magagahum sa usa ka anak nga nagapakaulaw, Ug makaambit sa bahin sa panulondon taliwala sa mga kaigsoonan.
3 The refining pot is for silver, and the furnace for gold, but Jehovah tries the hearts.
Ang kolon tunawanan alang sa salapi, ug ang hasohasan alang sa bulawan; Apan si Jehova magasulay sa mga kasingkasing.
4 An evildoer gives heed to wicked lips. A liar gives ear to a mischievous tongue.
Ang mamumuhat sa kadautan magapamati sa dautang mga ngabil; Ug ang usa ka bakakon nagapatalinghug sa usa ka dila nga makadaut
5 He who mocks a poor man reproaches his maker. He who is glad at calamity shall not be unpunished.
Bisan kinsa nga nagayubit sa kabus nagatamay sa iyang Magbubuhat; Ug ang malipay sa panahon sa pagkaalaut dili makagawas sa silot.
6 Son's sons are the crown of old men, and the glory of sons are their fathers.
Ang mga anak sa mga anak maoy purongpurong sa mga tawong tigulang; Ug ang himaya sa mga anak mao ang ilang mga amahan.
7 Excellent speech is not appropriate to a fool, much less lying lips to a prince.
Ang pakigpulong nga labing maayo dili mahatungod sa usa ka buang; Labing dili angay ang bakakon nga mga ngabil sa usa ka principe.
8 A bribe is a precious stone in the eyes of him who has it; wherever it turns, it prospers.
Ang hiphip daw usa ka hamili nga bato diha sa mga mata kaniya nga magabaton niini; Sa bisan diin kini moliso kini magamauswagon.
9 He who covers a transgression seeks love, but he who repeats a matter separates chief friends.
Kadtong magatabon sa usa ka kalapasan nagapangita ug gugma; Apan kadtong magabutyag sa usa ka butang nagapabulag sa labing suod nga mga higala.
10 A rebuke enters deeper into him who has understanding than a hundred stripes into a fool.
Ang usa ka pagbadlong motidlum sa halalum gayud nganha sa usa nga may salabutan Kay sa usa ka gatus nga mga labud nganha sa usa ka buang.
11 An evil man seeks only rebellion. Therefore a cruel messenger shall be sent against him.
Ang tawong dautan magapangita lamang sa usa ka kagubot; Tungod niini ang usa ka mabangis nga sinugo igapadala batok kaniya.
12 Let a man meet a bear robbed of her cubs, rather than a fool in his folly.
Ipasugat sa usa ka oso nga nawad-an sa iyang mga anak ang usa ka tawo, Kay sa usa ka buang diha sa iyang binuang.
13 He who rewards evil for good, evil shall not depart from his house.
Bisan kinsa nga nagabalus ug dautan sa maayo, Ang dautan dili mopahawa gikan sa iyang balay.
14 The beginning of strife is like letting out water. Therefore leave off contention, before there is quarrelling.
Ang sinugdanan sa panagkabingkil maoy ingon sa usa nga magahuwad sa tubig: Busa biyai ang panaglalis sa dili pa ang panag-away.
15 He who justifies a wicked man, and he who condemns a righteous man, both of them alike are an abomination to Jehovah.
Kadtong magapamatarung sa dautan, ug kadtong magasilot sa matarung, Silang duruha managsama maoy dulumtanan kang Jehova.
16 Why is there a price in the hand of a fool to buy wisdom, since he has no understanding?
Busa aduna bay bili diha sa kamot sa usa ka buang aron sa pagpalit sa kaalam, Sanglit siya wala may salabutan?
17 A friend loves at all times, and a brother is born for adversity.
Ang usa ka higala mahagugma sa tanang panahon; Ug ang usa ka igsoon matawo nga alang sa pagkaalaut.
18 A man void of understanding strikes hands, and becomes surety in the presence of his neighbor.
Ang tawo nga walay salabutan magapanghampak sa kamot, Ug mahimong pasalig sa atubangan sa iyang isigkatawo.
19 He loves transgression who loves strife. He who raises high his gate seeks destruction.
Siya nga mahagugma sa pagkamalapason mahagugma sa pakigbingkil: Kadtong magaalsa sa itaas sa iyang ganghaan nagapangita sa kalumpagan.
20 He who has a wayward heart finds no good, and he who has a perverse tongue falls into mischief.
Kadtong may masalaagon nga kasingkasing dili makakaplag sa maayo; Ug kadtong may usa ka masukihon nga dila mahulog sa kadautan.
21 He who begets a fool it is to his sorrow, and the father of a fool has no joy.
Kadtong nanganak ug usa ka buang nakaangkon niini sa iyang kasub-anan; Ug ang amahan sa usa ka buang walay kalipay.
22 A cheerful heart is a good medicine, but a broken spirit dries up the bones.
Ang kasingkasing nga malipayon maoy usa ka maayong tambal; Apan ang usa kamasulob-on nga espiritu nagapauga sa mga bukog.
23 A wicked man receives a bribe out of the bosom, to pervert the ways of justice.
Ang tawong dautan magadawat ug usa ka hiphip gikan sa sabakan, Aron sa pagbalit-ad sa mga dalan sa justicia.
24 Wisdom is before the face of him who has understanding, but the eyes of a fool are in the ends of the earth.
Ang kaalam anaa sa atubangan sa nawong niadtong may salabutan; Apan ang mga mata sa usa ka buang anaa sa mga kinatumyan sa yuta.
25 A foolish son is a grief to his father, and bitterness to her who bore him.
Ang anak nga buangbuang maoy kasubo sa iyang amahan. Ug kapaitan niadtong nanganak kaniya.
26 Also to punish a righteous man is not good, nor to smite nobles for uprightness.
Ang pagsilot usab sa matarung dili maayo, Ni ang pagbunal sa harianon alang sa ilang pagkatul-id.
27 He who spares his words has knowledge, and he who is of a cool spirit is a man of understanding.
Kadtong nagapugong sa iyang mga pulong may kahibalo; Ug kadtong may usa ka mabugnawng espiritu maoy usa ka tawo sa salabutan.
28 Even a fool, when he holds his peace, is considered wise. When he shuts his lips, he is prudent.
Bisan ang usa ka buang, kong siya magahilum, pagaisipon nga manggialamon; Kong siya magatak-om sa iyang mga ngabil, siya pagatamdon nga ingon sa buotan.
