Proverbs 15
1 A soft answer turns away wrath, but a grievous word stirs up anger.
Łagodna odpowiedź uśmierza zapalczywość, a przykre słowa wzniecają gniew.
2 The tongue of the wise utters knowledge rightly, but the mouth of fools pours out folly.
Język mądrych zdobi wiedzę, ale usta głupich tryskają głupotą.
3 The eyes of Jehovah are in every place, keeping watch upon the evil and the good.
Oczy PANA są na każdym miejscu, upatrują złych i dobrych.
4 A gentle tongue is a tree of life, but perverseness in it is a breaking of the spirit.
Zdrowy język [jest] drzewem życia, a jego przewrotność [jest] zniszczeniem dla ducha.
5 A fool despises his father's correction, but he who regards reproof gets prudence.
Głupi gardzi pouczeniem swego ojca, a kto przyjmuje upomnienia, jest roztropny.
6 In the house of a righteous man is much treasure, but in the revenues of a wicked man is trouble.
W domu sprawiedliwego [jest] wielki dostatek, a w dochodach niegodziwego jest zamieszanie.
7 The lips of the wise disperse knowledge, but the heart of the foolish, not so.
Wargi mądrych szerzą wiedzę, a serce głupich nie.
8 The sacrifice of the wicked is an abomination to Jehovah, but the prayer of the upright is his delight.
Ofiara niegodziwych budzi odrazę w PANU, [a] modlitwa prawych mu się podoba.
9 The way of a wicked man is an abomination to Jehovah, but he loves him who follows after righteousness.
Droga niegodziwego wzbudza odrazę w PANU, a miłuje on tego, kto podąża za sprawiedliwością.
10 There is grievous correction for him who forsakes the way. He who hates reproof shall die.
Sroga kara [należy się] temu, kto zbacza z drogi, a kto nienawidzi upomnień, umrze.
11 Sheol and Abaddon are before Jehovah. How much more then the hearts of the sons of men! (Sheol h7585)
Piekło i zatracenie [są] przed PANEM; o ileż bardziej serca synów ludzkich. (Sheol h7585)
12 A scoffer does not like to be reproved. He will not go to the wise.
Szyderca nie miłuje tego, który go strofuje, ani nie pójdzie do mądrych.
13 A glad heart makes a cheerful countenance, but by sorrow of heart the spirit is broken.
Radosne serce rozwesela twarz, [ale] gdy smutek w sercu, duch jest przygnębiony.
14 The heart of him who has understanding seeks knowledge, but the mouth of fools feeds on folly.
Serce rozumne szuka wiedzy, a usta głupich karmią się głupotą.
15 All the days of the afflicted are evil, but he who is of a cheerful heart has a continual feast.
Wszystkie dni strapionego [są] złe, ale kto jest wesołego serca, ma nieustanną ucztę.
16 Better is little with the fear of Jehovah, than great treasure and trouble with it.
Lepiej [mieć] mało z bojaźnią PANA niż wielki skarb z kłopotem.
17 Better is a dinner of herbs where love is, than a fatted ox and hatred with it.
Lepsza jest potrawa z jarzyn, gdzie miłość, niż tuczny wół, gdzie panuje nienawiść.
18 A wrathful man stirs up contention, but he who is slow to anger appeases strife.
Człowiek gniewny wszczyna kłótnie, a nieskory do gniewu łagodzi spory.
19 The way of the sluggard is as a hedge of thorns, but the path of the upright is made a highway.
Droga leniwego jest jak płot cierniowy, a ścieżka prawych jest wyrównana.
20 A wise son makes a glad father, but a foolish man despises his mother.
Mądry syn jest radością ojca, a człowiek głupi gardzi własną matką.
21 Folly is joy to him who is void of wisdom, but a man of understanding makes his going straight.
Głupota [jest] radością dla nierozumnego, a człowiek roztropny postępuje uczciwie.
22 Where there is no counsel, plans are disappointed, but in the multitude of counselors they are established.
Gdzie nie ma rady, nie udają się zamysły; powiodą się zaś przy mnóstwie doradców.
23 A man has joy in the answer of his mouth, and a word in due season, how good it is!
Człowiek cieszy się z odpowiedzi swoich ust, a słowo powiedziane we właściwym czasie jakże jest dobre!
Droga życia dla mądrego [jest] w górze, aby uniknął głębokiego piekła. (Sheol h7585)
25 Jehovah will root up the house of the proud, but he will establish the border of the widow.
PAN zniszczy dom pysznych, a utwierdzi granicę wdowy.
26 Evil devices are an abomination to Jehovah, but pleasant words are pure.
Myśli złego budzą odrazę w PANU, a słowa czystych [są] przyjemne.
27 He who is greedy of gain troubles his own house, but he who hates bribes shall live.
Kto jest chciwy zysku, ściąga kłopoty na własny dom, a kto nienawidzi darów, będzie żył.
28 The heart of a righteous man meditates to answer, but the mouth of the wicked pours out evil things.
Serce sprawiedliwego rozmyśla nad odpowiedzią, a usta niegodziwych tryskają złymi rzeczami.
29 Jehovah is far from the wicked, but he hears the prayer of the righteous.
PAN jest daleko od niegodziwych, ale wysłuchuje modlitwy sprawiedliwych.
30 The light of the eyes rejoices the heart. Good news make the bones fat.
Światło oczu rozwesela serce, a dobra wieść tuczy kości.
31 The ear that hearkens to the reproof of life shall abide among the wise.
Ucho, które słucha upomnienia życia, będzie mieszkać pośród mądrych.
32 He who refuses correction despises his own soul, but he who hearkens to reproof gets understanding.
Kto odrzuca karność, gardzi własną duszą, a kto przyjmuje upomnienie, nabiera rozumu.
33 The fear of Jehovah is the instruction of wisdom, and before honor is humility.
Bojaźń PANA [jest] pouczeniem w mądrości, a pokora poprzedza chwałę.
