Luke 1
1 Inasmuch as many have taken in hand to arrange in order a narration about the deeds that have been brought to fullness among us,
Ponieważ wiele się ich podjęło sporządzić historyję o tych sprawach, o których my pewną wiadomość mamy;
2 just as they delivered them to us, who became from the beginning eyewitnesses and servants of the word,
Tak jako nam podali ci, którzy od początku sami widzieli, i sługami tego słowa byli;
3 it occurred to me also, having followed closely from the beginning all things accurately, to write to thee in order, eminent Theophilus,
Zdało się też i mnie, którym tego wszystkiego z początku pilnie doszedł, tobie to porządnie wypisać, zacny Teofilu!
4 so that thou might know the certainty of the declarations about which thou were instructed.
Abyś poznał pewność tych rzeczy, których cię nauczono.
5 It came to pass in the days of Herod, king of Judea, there was a certain priest, named Zacharias, from the division of Abijah, and his wife was from the daughters of Aaron, and her name was Elizabeth.
Był za dni Heroda, króla Judzkiego, kapłan niektóry, imieniem Zacharyjasz, z przemiany Abijaszowej, a żona jego była z córek Aaronowych, której imię było Elżbieta.
6 And they were both righteous before God, going in all the commandments and righteous things of the Lord blameless.
A byli oboje sprawiedliwymi przed obliczem Bożem, chodząc we wszystkich przykazaniach i usprawiedliwieniach Pańskich bez nagany.
7 And there was no child to them because Elizabeth was barren, and they were both advanced in their days.
I nie mieli potomstwa, przeto iż Elżbieta była niepłodna, a byli oboje podeszłymi w latach swoich.
8 But it came to pass during his service as a priest in the course of his division in the presence of God,
Stało się tedy, gdy odprawiał urząd kapłański w porządku przemiany swojej przed Bogiem.
9 that, according to the custom of the priesthood, he was chosen by lot to burn incense after entering into the temple of the Lord.
Że według zwyczaju urzędu kapłańskiego przypadł nań los, aby kadził, wszedłszy do kościoła Pańskiego.
10 And the whole multitude of the people were praying outside at the hour of incense.
A wszystko mnóstwo ludu było na dworze, modląc się w godzinę kadzenia.
11 And an agent of the Lord became visible to him, standing on the right side of the altar of incense.
Tedy mu się pokazał Anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza, na którym kadzono.
12 And Zacharias having seen, was shaken, and fear fell upon him.
I zatrwożył się Zacharyjasz ujrzawszy go, a bojaźń przypadła nań.
13 But the agent said to him, Fear not, Zacharias, because thy plea was heard, and thy wife Elizabeth will bear a son for thee. And thou shall call his name John.
I rzekł do niego Anioł: Nie bój się, Zacharyjaszu! boć jest wysłuchana modlitwa twoja, a Elżbieta, żona twoja, urodzi ci syna, i nazwiesz imię jego Jan,
14 And there will be joy and exultation for thee, and many will rejoice at his birth.
Z którego będziesz miał radość i wesele, i wiele ich radować się będą z narodzenia jego.
15 For he will be great in the sight of the Lord, and he should, no, not drink wine and strong drink. And he will be filled of the Holy Spirit, even from his mother's belly.
Albowiem będzie wielkim przed obliczem Pańskiem; wina i napoju mocnego nie będzie pił, a Duchem Świętym będzie napełniony zaraz z żywota matki swojej.
16 And he will turn back many of the sons of Israel to the Lord their God.
A wielu z synów Izraelskich obróci ku Panu, Bogu ich.
17 And he will go ahead, in front of him, in the spirit and power of Elijah, to turn back the hearts of fathers toward children, and the disobedient in a mentality of the righteous, to make ready for the Lord a people prepared.
Bo on pójdzie wprzód przed obliczem jego w duchu i w mocy Elijaszowej, aby obrócił serca ojców ku dzieciom, a odporne ku roztropności sprawiedliwych, aby sporządził Panu lud gotowy.
18 And Zacharias said to the agent, How will I know this? For I am aged, and my wife is advanced in her days.
I rzekł Zacharyjasz do Anioła: Po czemże to poznam? bom ja jest stary, a żona moja podeszła w dniach swych.
19 And having answered, the agent said to him, I am Gabriel who stand in the presence of God. And I was sent to speak to thee, and to announce these good news to thee.
A odpowiadając Anioł, rzekł mu: Jam jest Gabryjel, który stoję przed obliczem Bożem, a posłanym jest, abym mówił do ciebie, a iżbym ci to wesołe poselstwo odniósł.
20 And behold, thou will be mute, and not able to speak until that day these things will come to pass, because thou did not believe my words, which will be fulfilled in their time.
A oto oniemiejesz, i nie będziesz mógł mówić aż do onego dnia, którego się to stanie, dlatego, żeś nie uwierzył słowom moim, które się wypełnią czasu swego.
21 And the people were waiting for Zacharias, and they wondered during his delay in the temple.
A lud oczekiwał Zacharyjasza; i dziwowali się, że tak długo bawił w kościele.
22 And when he came out, he could not speak to them, and they recognized that he had seen a vision in the temple. And he was beckoning to them, and remained speechless.
A wyszedłszy nie mógł do nich mówić; i poznali, że widzenie widział w kościele; bo im przez znaki ukazywał, i został niemym.
23 And it came to pass, when the days of his service were fulfilled, he departed to his house.
I stało się, gdy się wypełniły dni posługiwania jego, odszedł do domu swego.
24 And after these days his wife Elizabeth conceived, and she concealed herself five months, saying,
A po onych dniach poczęła Elżbieta, żona jego, i kryła się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 Thus the Lord has done to me during the days in which he looked, to take away my shame among men.
Iż mi tak Pan uczynił we dni, w które na mię wejrzał, aby odjął hańbę moję między ludźmi.
26 Now in the sixth month the agent Gabriel was sent by God to a city of Galilee, named Nazareth,
A w miesiącu szóstym posłany jest Anioł Gabryjel od Boga do miasta Galilejskiego, które zwano Nazaret,
27 to a virgin betrothed to a man whose name was Joseph, of the house of David. And the virgin's name was Mary.
Do Panny poślubionej mężowi, któremu imię było Józef, z domu Dawidowego, a imię Panny Maryja.
28 And the agent having come in near her, he said, Hail, thou who are highly favored. The Lord is with thee, thou who are blessed among women.
A wszedłszy Anioł do niej, rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.
29 But having seen, she was perplexed at his saying, and was pondering what kind of greeting this might be.
Ale ona ujrzawszy go, zatrwożyła się na słowa jego, i myślała, jakie by to było pozdrowienie.
30 And the agent said to her, Fear not, Mary, for thou have found favor with God.
I rzekł jej Anioł: Nie bój się, Maryjo! albowiem znalazłaś łaskę u Boga.
31 And behold, thou will conceive in thy womb, and bring forth a son. And thou shall call his name JESUS.
A oto poczniesz w żywocie i porodzisz syna, i nazwiesz imię jego Jezus.
32 This man will be great, and will be called the Son of the Most High. And the Lord God will give to him the throne of his father David.
Ten będzie wielki, a Synem Najwyższego będzie nazwany, i da mu Pan Bóg stolicę Dawida, ojca jego;
33 And he will reign over the house of Jacob into the ages. And of his kingdom there will be no end. (aiōn g165)
I będzie królował nad domem Jakóbowym na wieki, a królestwu jego nie będzie końca. (aiōn g165)
34 And Mary said to the agent, How will this be, since I know not a man?
Zatem Maryja rzekła do Anioła: Jakoż to będzie, gdyż ja męża nie znam?
35 And having answered, the agent said to her, The Holy Spirit will come upon thee, and the power of the Most High will overshadow thee. Therefore also the holy thing that is begotten will be called the Son of God.
A odpowiadając Anioł, rzekł jej: Duch Święty zstąpi na cię, a moc Najwyższego zacieni cię; przetoż i to, co się z ciebie święte narodzi, nazwane będzie Synem Bożym.
36 And behold, Elizabeth thy kinswoman, she also has conceived a son in her old age, and this is the sixth month with her who was called barren.
A oto Elżbieta, pokrewna twoja, i ona poczęła syna w starości swojej, a ten miesiąc jest szósty onej, którą nazywano niepłodną.
37 For no word from God will be impossible.
Bo nie będzie niemożne u Boga żadne słowo.
38 And Mary said, Behold the maid-servant of the Lord. May it happen to me according to thy word. And the agent departed from her.
I rzekła Maryja: Oto służebnica Pańska; niechże mi się stanie według słowa twego. I odszedł od niej Anioł.
39 And having risen in these days, Mary went with haste into the hill country, into a city of Judah,
Tedy wstawszy Maryja w onych dniach, poszła w górną krainę z kwapieniem do miasta Judzkiego.
40 and entered into the house of Zacharias and greeted Elizabeth.
A wszedłszy w dom Zacharyjaszowy, pozdrowiła Elżbietę.
41 And it came to pass, when Elizabeth heard the greeting of Mary, the babe leaped in her belly. And Elizabeth was filled of the Holy Spirit,
I stało się, skoro usłyszała Elżbieta pozdrowienie Maryi, skoczyło niemowlątko w żywocie jej, i napełniona jest Elżbieta Duchem Świętym.
42 and she exclaimed in a great voice, and said, Blessed are thou among women, and blessed is the fruit of thy belly.
I zawołała głosem wielkim, i rzekła: Błogosławionaś ty między niewiastami, i błogosławiony owoc żywota twego!
43 And why is this to me, that the mother of my Lord would come to me?
A skądże mi to, iż przyszła matka Pana mego do mnie?
44 For lo, when the voice of thy greeting happened in my ears, the babe leaped with joy in my belly.
Albowiem jako doszedł głos pozdrowienia twego do uszów moich, podskoczyło od radości niemowlątko w żywocie moim.
45 And blessed is she who believed, because there will be a fulfillment of the things that were spoken to her from the Lord.
A błogosławiona, która uwierzyła: Gdyż się wykonają te rzeczy, które jej są opowiedziane od Pana.
46 And Mary said, My soul magnifies the Lord,
Tedy rzekła Maryja: Wielbi dusza moja Pana;
47 and my spirit rejoices in God my Savior,
I rozradował się duch mój w Bogu, zbawicielu moim,
48 because he has looked upon the lowliness of his bondmaid. For behold, from henceforth all generations will regard me blessed,
Iż wejrzał na uniżenie służebnicy swojej; albowiem oto odtąd błogosławioną mię zwać będą wszystkie narody.
49 because the Mighty has done great things to me. And his name is holy.
Bo mi uczynił wielkie rzeczy ten, który mocny jest, i święte imię jego;
50 And his mercy is for generations of generations to those who fear him.
I którego miłosierdzie zostaje od narodu do narodu nad tymi, co się go boją.
51 He did a mighty work by his arm. He scattered the proud in the mentality of their heart.
Dokazał mocy ramieniem swojem, i rozproszył pyszne w myślach serca ich.
52 He brought down potentates from thrones, and raised up lowly men.
Ściągnął mocarze z stolic ich, a wywyższył uniżone.
53 He filled those who are hungry with good things, and those who are rich he sent away empty.
Łaknące napełnił dobremi rzeczami, a bogacze rozpuścił próżne.
54 He helped his boy Israel to be reminded of mercy,
Przyjął Izraela, sługę swego, pamiętając na miłosierdzie swoje.
Jako mówił do ojców naszych, do Abrahama i nasienia jego na wieki. (aiōn g165)
56 And Mary dwelt with her about three months, and returned to her house.
I została z nią Maryja jakoby trzy miesiące; potem się wróciła do domu swego.
57 Now the time for Elizabeth was fulfilled for her to give birth, and she brought forth a son.
A Elżbiecie wypełnił się czas, aby porodziła, i porodziła syna.
58 And her neighbors and her kinfolk heard that the Lord magnified his mercy toward her, and they rejoiced with her.
A usłyszawszy sąsiedzi i pokrewni jej, iż Pan z nią uczynił wielkie miłosierdzie swoje, radowali się pospołu z nią.
59 And it came to pass on the eighth day, that they came to circumcise the child, and they were calling it by the name of his father Zacharias.
I stało się, że ósmego dnia przyszli, aby obrzezali dzieciątko; i nazwali je imieniem ojca jego, Zacharyjaszem.
60 And his mother having answered, said, No, but he will be called John.
Ale odpowiadając matka jego rzekła: Nie tak; lecz nazwany będzie Janem.
61 And they said to her, There is no man among thy relatives who is called by this name.
I rzekli do niej: Żadnego nie masz w rodzinie twojej, co by go zwano tem imieniem.
62 And they made signs to his father, whatever he wanted to call him.
I skinęli na ojca jego, jako by go chciał nazwać.
63 And having asked for a writing tablet, he wrote, saying, His name is John. And they all marveled.
A on kazawszy sobie podać tabliczkę, napisał mówiąc: Jan jest imię jego. I dziwowali się wszyscy.
64 And immediately his mouth was opened, and his tongue, and he spoke, praising God.
A zarazem otworzyły się usta jego, i język jego, i mówił, wielbiąc Boga.
65 And fear developed in all who dwell around them. And all these sayings were talked about in the entire hill country of Judea.
I przyszedł strach na wszystkie sąsiady ich, i po wszystkiej górnej krainie Judzkiej rozgłoszone są wszystkie te słowa.
66 And all who heard stored up in their heart, saying, What then will this child be? For the hand of the Lord was with him.
Tedy wszyscy, którzy o tem słyszeli, składali to do serca swego, mówiąc: Cóż to wżdy za dziecię będzie? I była z nim ręka Pańska.
67 And his father Zacharias was filled of the Holy Spirit, and prophesied, saying,
A Zacharyjasz, ojciec jego, napełniony będąc Duchem Świętym, prorokował mówiąc:
68 Blessed is the Lord, the God of Israel, because he came to help, and made ransom for his people.
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraelski, iż nawiedził i sprawił odkupienie ludowi swojemu;
69 And he raised up a horn of salvation for us in the house of his boy David,
I wystawił nam róg zbawienia w domu Dawida, sługi swego,
Tak jako mówił przez usta świętych proroków swoich, którzy byli od wieku: (aiōn g165)
71 salvation from our enemies, and from the hand of all who hate us,
Iż im miał dać wybawienie od nieprzyjaciół naszych i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzili;
72 to do mercy with our fathers, and his holy covenant to be remembered,
Aby uczynił miłosierdzie z ojcami naszymi, i wspomniał na przymierze swoje święte,
73 the oath that he swore to Abraham our father, to give to us,
I na przysięgę, którą przysiągł Abrahamowi, ojcu naszemu, że nam to dać miał,
74 without fear from the hand of our enemies, having been saved to serve him
Iżbyśmy mu bez bojaźni, z ręki nieprzyjaciół naszych będąc wybawieni, służyli;
75 in piety and righteousness before him all the days of our life.
W świętobliwości i w sprawiedliwości przed obliczem jego, po wszystkie dni żywota naszego.
76 And thou, child, will be called a prophet of the Most High. For thou will go ahead, before the face of the Lord, to prepare his ways,
A ty dzieciątko! Prorokiem Najwyższego nazwane będziesz; bo pójdziesz wprzód przed obliczem Pańskiem, abyś gotował drogi jego,
77 to give knowledge of salvation to his people in the remission of their sins,
A iżbyś dał znajomość zbawienia ludowi jego przez odpuszczenie grzechów ich.
78 because of the bowels of mercy of our God, by which the dayspring from on high came to help us,
Przez wnętrzności miłosierdzia Boga naszego, w których nawiedził nas Wschód z wysokości.
79 to give light to those who dwell in darkness and the shadow of death, to guide our feet into a way of peace.
Aby się ukazał siedzącym w ciemności i w cieniu śmierci ku wyprostowaniu nóg naszych na drogę pokoju.
80 And the child grew, and became strong in spirit. And he was in the desolate regions until the day of his manifestation to Israel.
A ono dzieciątko rosło, i umacniało się w duchu, i było na pustyniach aż do onego dnia, którego się okazało przed Izraelem.
