Luke 2
1 Now it came to pass in those days, a decree went out from Caesar Augustus to enroll all the world.
Thời đó, Hoàng đế La Mã Âu-gút-tơ ra lệnh kiểm kê dân số khắp Đế quốc La Mã.
2 This enrollment first occurred when Quirinius was governor of Syria.
(Đây là cuộc kiểm kê dân số đầu tiên, được thực hiện thời Qui-ri-ni làm tổng trấn xứ Sy-ri.)
3 And all went to be enrolled, each into his personal city.
Mọi người đều phải về quê đăng ký.
4 And Joseph also went up from Galilee, out of the city of Nazareth, into Judea to the city of David, which is called Bethlehem, because he was of the house and patriarchy of David,
Vì Giô-sép thuộc dòng họ Đa-vít, nên phải từ thành Na-xa-rét xứ Ga-li-lê, về làng Bết-lê-hem, xứ Giu-đê, quê hương Vua Đa-vít,
5 to enroll himself with Mary, the woman who was betrothed to him, being pregnant.
đăng ký cho mình và cô Ma-ri, vị hôn thê đang có thai.
6 And it came to pass while they were there, the days were fulfilled for her to bring forth.
Về đến Bết-lê-hem, Ma-ri tới ngày sinh nở.
7 And she brought forth her son, the firstborn, and wrapped him in swaddling clothes, and laid him in the feed trough, because there was no place for them in the inn.
Cô sinh con trai đầu lòng, lấy khăn bọc lại, đặt trong máng cỏ, vì nhà quán không còn chỗ trọ.
8 And there were shepherds in the same region living in the fields, and keeping watch by night over their flock.
Tại miền đó, có mấy người chăn chiên đang ở ngoài đồng, thức đêm canh giữ bầy chiên.
9 And behold, an agent of the Lord stood near them, and the glory of the Lord shone around them. And they feared a great fear.
Thình lình, một thiên sứ của Chúa hiện ra, hào quang Chúa chói lòa khắp nơi. Họ vô cùng kinh hãi,
10 And the agent said to them, Fear not, for behold, I bring you good news of great joy that will be to all the people,
nhưng thiên sứ liền trấn an: “Đừng sợ, tôi đến báo cho các anh một tin mừng. Tin này sẽ đem lại niềm vui lớn cho mọi người.
11 because to you was born today in the city of David a Savior, who is Christ Lord.
Đêm nay, Đấng Cứu Rỗi—phải, Đấng Mết-si-a, là Chúa—đã ra đời tại Bết-lê-hem, thành Đa-vít!
12 And this is the sign to you: Ye will find a babe wrapped in swaddling clothes, and lying in a feed trough.
Các anh sẽ nhận ra Ngài bởi dấu hiệu: Các anh gặp một em bé quấn khăn nằm trong máng cỏ.”
13 And suddenly there came to be with the agent a multitude of the heavenly host praising God, and saying,
Thình lình, vô số các thiên sứ hiện ra, hợp với thiên sứ ấy ca ngợi Đức Chúa Trời:
14 Glory to God in the highest, and on earth peace, goodwill among men.
“Vinh quang Đức Chúa Trời nơi chí cao, bình an dưới đất cho người được ơn!”
15 And it came to pass, as the agents went away from them into heaven, that the men (the shepherds) said to each other, Let us indeed go through as far as Bethlehem, and see this declaration that has come to pass, which the Lord made known to us.
Khi các thiên sứ lên trời, các người chăn chiên bảo nhau: “Chúng ta hãy tới làng Bết-lê-hem xem chuyện lạ Chúa vừa cho biết!”
16 And having hastened, they came and found both Mary and Joseph, and the babe lying in the feed trough.
Họ vội vã đến nơi, gặp Ma-ri, Giô-sép, và thấy Con Trẻ đang nằm trong máng cỏ.
17 And when they saw it, they informed about the declaration that was told them about this child.
Họ liền thuật lại việc vừa xảy ra và những lời thiên sứ nói về Con Trẻ.
18 And all who heard it wondered about the things that were spoken to them by the shepherds.
Mọi người nghe đều ngạc nhiên,
19 But Mary kept all these proclamations, pondering in her heart.
riêng Ma-ri ghi nhớ từng chi tiết và suy nghiệm trong lòng.
20 And the shepherds returned, glorifying and praising God for all that they heard and saw, as it was told to them.
Các người chăn chiên trở về, ca tụng Đức Chúa Trời về những điều nghe thấy, đúng như lời thiên sứ nói.
21 And when eight days were fulfilled to circumcise him, that his name was called JESUS, the one called by the agent before he was conceived in the belly.
Tám ngày sau, Con Trẻ chịu lễ cắt bì và được đặt tên là Giê-xu, như thiên sứ đã dặn trước khi Ngài giáng sinh.
22 And when the days of their purification according to the law of Moses were fulfilled, they brought him up to Jerusalem, to present him to the Lord,
Khi những ngày thanh tẩy theo luật Môi-se đã mãn sau khi sinh con, Ma-ri và Giô-sép đem Con Trẻ lên Giê-ru-sa-lem dâng lên Chúa.
23 (just as it is written in a law of the Lord that every male that opens a womb will be called holy to the Lord),
Vì luật Chúa dạy: “Mọi con trai đầu lòng phải dâng lên Chúa Hằng Hữu,”
24 and to offer a sacrifice according to that which is said in a law of the Lord, a pair of turtledoves, or two young pigeons.
và “dâng một cặp chim cu hay bồ câu tơ” theo luật định của Chúa.
25 And behold, there was a man in Jerusalem whose name was Simeon. And this man was righteous and devout, waiting for the encouragement of Israel, and the Holy Spirit was upon him.
Lúc đó, tại Giê-ru-sa-lem có một người tên là Si-mê-ôn. Ông là người công chính, mộ đạo, và ngày đêm trông đợi Đấng Mết-si-a đến để giải cứu Ít-ra-ên. Chúa Thánh Linh ngự trong lòng ông,
26 And it was divinely revealed to him by the Holy Spirit, that he would not see death before he would see the Christ of the Lord.
và cho biết ông sẽ được thấy Đấng Mết-si-a của Chúa trước khi qua đời.
27 And he came by the Spirit into the temple. And when the parents brought in the child Jesus, for them to do according to the custom of the law about him,
Hôm đó, Chúa Thánh Linh thúc giục ông vào Đền Thờ, nhằm lúc Ma-ri và Giô-sép đem Con Trẻ đến dâng lên Chúa đúng theo luật lệ.
28 he also received it into his arms, and praised God, and said,
Si-mê-ôn bồng Con Trẻ và tôn ngợi Đức Chúa Trời:
29 Now dismiss thy bondman in peace, Master, according to thy word,
“Lạy Chúa Chí Cao, bây giờ con có thể an vui qua đời, theo lời hứa của Ngài.
30 because my eyes have seen thy salvation,
Vì chính mắt con đã thấy Đấng Cứu Chuộc
31 which thou prepared toward the face of all the peoples:
mà Ngài chuẩn bị cho nhân loại.
32 a light for enlightenment of Gentiles, and glory of thy people Israel.
Ngài là ánh sáng rọi đường cho các dân tộc, là vinh quang cho người Ít-ra-ên, dân Ngài!”
33 And Joseph and his mother were marveling at the things being spoken about him.
Giô-sép và Ma-ri kinh ngạc về những lời Si-mê-ôn nói về Con Trẻ.
34 And Simeon blessed them, and said to Mary his mother, Behold, this man is set for the falling and the rising of many in Israel, and for a sign being repudiated
Sau khi cầu phước lành cho hai người, Si-mê-ôn nói riêng với Ma-ri: “Con Trẻ này sẽ làm cho nhiều người Ít-ra-ên vấp ngã trong khi nhiều người được giải cứu. Con Trẻ sẽ bị người ta chống đối.
35 (and also of thee, a sword will pierce through thine own soul), so that thoughts out of many hearts may be revealed.
Kết quả là những tư tưởng thầm kín của họ bị phơi ra ánh sáng. Còn bà sẽ bị đau đớn như gươm đâm thấu vào tâm hồn bà!”
36 And there was Anna, a prophetess, a daughter of Phanuel, of the tribe of Asher (being advanced in many days, having lived with a husband seven years from her virginity,
Hôm đó, nữ Tiên tri An-ne cũng có mặt trong Đền Thờ. Bà là con gái của Pha-nu-ên, thuộc đại tộc A-se, trước kia đã sống với chồng được bảy năm,
37 and this woman was a widow to eighty-four years), who did not depart from the temple, serving with fastings and supplications night and day.
rồi ở góa cho đến năm tám mươi bốn tuổi. Bà cứ ở luôn trong Đền Thờ, ngày đêm thờ phượng Đức Chúa Trời, kiêng ăn và cầu nguyện.
38 And having stood near at that same hour, she acknowledged the Lord, and spoke about him to all those who were awaiting redemption in Jerusalem.
Lúc Si-mê-ôn nói chuyện với Ma-ri và Giô-sép, bà cũng vừa tới đó, cảm tạ Đức Chúa Trời và báo cho mọi người biết Đấng Cứu Chuộc họ trông đợi đã đến rồi.
39 And when they completed all things according to the law of the Lord, they returned into Galilee to their own city Nazareth.
Sau khi làm xong mọi việc theo luật pháp của Chúa, Giô-sép và Ma-ri trở về Na-xa-rét, xứ Ga-li-lê.
40 And the child grew, and became strong in spirit, filled with wisdom. And the grace of God was upon it.
Tại đó, Con Trẻ lớn lên, khỏe mạnh, đầy khôn ngoan, và ơn phước của Đức Chúa Trời.
41 And his parents went to Jerusalem every year at the feast of the Passover.
Hằng năm, Giô-sép và Ma-ri đều lên Giê-ru-sa-lem dự lễ Vượt Qua.
42 And when he became twelve years old, them having gone up according to the custom of the feast,
Khi Chúa Giê-xu được mười hai tuổi, Ngài theo cha mẹ đi dự lễ.
43 and having fulfilled the days, during their return the boy Jesus remained behind in Jerusalem. And Joseph and his mother did not know it,
Sau đó, cha mẹ trở về nhà. Chúa Giê-xu vẫn ở tại Giê-ru-sa-lem mà ông bà không biết.
44 but, having supposed him to be in the caravan, they went a day's journey. And they sought him among their kinfolk and acquaintances.
Họ đinh ninh Ngài cùng đi với đám đông, nên cứ đi suốt một ngày, đến tối mới tìm trong nhóm bà con bạn hữu.
45 And not having found him, they turned back to Jerusalem, seeking him.
Tìm không được, họ trở lại Giê-ru-sa-lem.
46 And it came to pass after three days they found him in the temple, sitting in the midst of the teachers, both hearing them, and questioning them.
Ba ngày sau, ông bà tìm gặp Ngài đang ngồi trong Đền Thờ, giữa các thầy dạy luật, chất vấn và bàn cãi nhiều vấn đề quan trọng.
47 And all who heard him were astonished at his understanding and answers.
Mọi người đều ngạc nhiên về kiến thức và lời đối đáp của Ngài.
48 And when they saw him they were amazed. And his mother said to him, Child, why did thou this way to us? Behold, thy father and I were seeking thee sorrowing.
Thấy thế cha mẹ Ngài vô cùng sửng sốt. Mẹ Ngài trách: “Con ơi, sao con để cha mẹ như thế này? Cha mẹ phải vất vả lo lắng tìm con!”
49 And he said to them, Why is it that ye were seeking me? Had ye not known that I must be among the things of my Father?
Ngài hỏi: “Cha mẹ tìm con làm chi? Cha mẹ không biết con phải lo việc Cha con sao?”
50 And they did not understand the saying that he spoke to them.
Nhưng ông bà chẳng hiểu Ngài nói gì.
51 And he went down with them, and came to Nazareth, and was being subordinate to them. And his mother kept all these sayings in her heart.
Sau đó, Ngài trở về Na-xa-rét, phục tùng cha mẹ. Mẹ Ngài ghi nhớ mọi việc trong lòng.
52 And Jesus increased in wisdom and in stature, and in favor with God and men.
Chúa Giê-xu càng thêm khôn lớn, càng đẹp lòng Đức Chúa Trời và mọi người.
