Luke 12
1 During which time the myriads of the multitude having gathered together so as to trample each other, he began first to say to his disciples, Take heed to yourselves from the leaven of the Pharisees, which is hypocrisy.
Samantala, nang ang libu-libong mga tao ay nagkatipon-tipon, na halos ang bawat isa ay nagkakatapak-tapakan, sinimulan muna niyang sabihin sa kaniyang mga alagad, “Mag-ingat sa lebadura ng mga Pariseo, na ang pagkukunwari.
2 But there is nothing covered up that will not be revealed, and hidden that will not be known.
Ngunit walang nakatago ang hindi maisisiwalat, at walang lihim ang hindi malalaman.
3 Therefore, as many things as ye have said in the darkness will be heard in the light, and what ye have spoken in the ear in the inner chambers will be proclaimed upon the housetops.
Kaya kung anuman ang inyong nasabi sa kadiliman ay maririnig sa liwanag, at anuman ang inyong ibinulong sa pinakaloob ng mga silid ay maihahayag sa ibabaw ng mga bubong.
4 And I say to you my friends, Be not afraid of those who kill the body, and after these things not having anything more severe to do.
Sinasabi ko sa inyo aking mga kaibigan, huwag kayong matakot sa mga pumapatay ng katawan, at pagkatapos iyon, ay wala na silang magagawa.
5 But I will show you whom ye should fear. Fear him, who, after killing, has power to cast into hell. Yes, I say to you, fear ye him. (Geenna g1067)
Ngunit babalaan ko kayo tungkol sa dapat ninyong katakutan. Katakutan ang taong pagkatapos pumatay ay may kapangyarihang itapon kayo sa impiyerno. Oo, sinasabi ko sa inyo, katakutan siya. (Geenna g1067)
6 Are not five sparrows sold for two copper coins? And not one of them is forgotten in the sight of God.
Hindi ba ang limang mga maya ay ipinagbibili sa dalawang maliit na barya? Ganun pa man, wala ni isa sa kanila ang nalilimutan sa paningin ng Diyos.
7 But even the hairs of your head are all numbered. Fear not, therefore, ye are superior to many sparrows.
Ngunit kahit ang mga buhok ninyo sa ulo ay bilang na lahat. Huwag matakot. Higit kayong mas mahalaga kaysa sa maraming maya.
8 And I say to you, every man who will confess in me before men, the Son of man will also confess in him before the agents of God,
Sinasabi ko sa inyo, ang bawat taong kumikilala sa akin sa harap ng mga tao, kikilalanin din siya ng Anak ng Tao sa harap ng mga anghel ng Diyos,
9 but he who denies me in the presence of men will be denied in the presence of the agents of God.
ngunit ang magkaila sa akin sa harap ng mga tao ay ikakaila sa harap ng mga anghel ng Diyos.
10 And every man who will speak a word against the Son of man, it will be forgiven him, but to him who blasphemed against the Holy Spirit it will not be forgiven.
Ang bawat taong magsasabi ng salita laban sa Anak ng Tao, ito ay patatawarin, ngunit ang lumapastangan sa Banal na Espiritu, ay hindi patatawarin.
11 And when they bring you to the synagogues, and the principle positions, and the offices of authority, be not anxious how or what ye should answer in defense, or what ye should say,
Kung kayo ay dinala nila sa harap ng mga sinagoga, ng mga pinuno, at mga may kapangyarihan, huwag kayong matakot kung paano kayo magsasalita upang ipagtanggol ang inyong sarili, o kung ano ang inyong sasabihin,
12 for the Holy Spirit will teach you in the same hour what ye ought to say.
dahil ang Banal na Espiritu ang magtuturo sa inyo sa oras na iyon kung ano ang dapat ninyong sabihin.
13 And a certain man out of the crowd said to him, Teacher, speak to my brother to divide the inheritance with me.
At isang lalaki mula sa napakaraming tao ang nagsabi sa kaniya, “Guro, sabihin mo sa aking kapatid na paghatian na namin ang mana”,
14 But he said to him, Man, who appointed me a judge or an arbitrator over you?
Sinabi ni Jesus sa kaniya, “Ginoo, sino ang naglagay sa akin upang maging hukom o tagapamagitan ninyo?”
15 And he said to them, Watch, and keep away from greed, because to any man, life to him is not in the abundance of things possessed by him.
At sinabi niya sa kanila, “Mag-ingat na kayo ay hindi masakop ng lahat ng kasakimang pagnanasa, dahil ang buhay ng isang tao ay hindi batay sa kasaganaan ng kaniyang mga ari-arian.”
16 And he spoke a parable to them, saying, The land of a certain rich man brought forth well.
Pagkatapos, nagsabi sa kanila si Jesus ng isang talinghaga, na nagsasabi, “Ang bukid ng isang mayamang tao ay umani ng masagana,
17 And he pondered within himself, saying, What shall I do, because I have nowhere I will store my crops?
at nangatwiran sa kaniyang sarili, na nagsasabi, “Ano ang aking gagawin, dahil wala na akong paglagyan ng aking mga ani?'
18 And he said, I will do this. I will dismantle my barns, and I will build greater, and there I will store all my grain and my goods.
Sinabi niya, 'Ito ang aking gagawin. Gigibain ko ang aking mga kamalig at tatayuan ko ng mas malalaki at doon ko ilalagay ang lahat ng aking butil at iba pang mga ari-arian.
19 And I will say to my soul, Soul, thou have many goods laid up for many years. Take thine ease, eat, drink, be merry.
Sasabihin ko sa aking kaluluwa, “Kaluluwa, marami kang mga ari-arian na naitago sa maraming taon. Magpahinga ng mabuti, kumain, uminom, at magpakasaya.'”
20 But God said to him, Thou foolish man, they demand thy soul from thee this night, and the things that thou prepared, whose will they be?
Ngunit sinabi ng Diyos sa kaniya, 'Hangal na tao, ang iyong kaluluwa ay kukunin ngayong gabi, at ang mga bagay na iyong inihanda, kanino mapupunta ang mga ito?
21 So is he who stores up for himself, and is not being rich toward God.
Ganyan ang isang tao na nag-iipon ng kayamanan para sa kaniyang sarili at hindi mayaman para sa Diyos.”
22 And he said to his disciples, Because of this I say to you, be not anxious for your life, what ye may eat, nor for the body, what ye may wear.
Sinabi ni Jesus sa kaniyang mga alagad, “Kaya sinasabi ko sa inyo, huwag kayong mabahala tungkol sa inyong buhay—kung ano ang inyong kakainin, o tungkol sa inyong katawan—kung ano ang inyong susuotin.
23 For the life is more than the food, and the body, the clothing.
Sapagkat ang buhay ay mas higit kaysa sa pagkain at ang katawan ay mas higit kaysa sa mga damit.
24 Consider the ravens, because they do not sow, nor do they reap, for which there is no storehouse nor barn, and God feeds them. How much ye are worth more than the birds.
Isipin ninyo ang mga uwak, hindi sila naghahasik o umaani. Wala silang bodega o kamalig, ngunit sila ay pinapakain ng Diyos. Gaano na lamang kayo kahalaga kaysa sa mga ibon!
25 And which of you by being anxious can add one cubit to his age?
At sino sa inyo ang sa pag-aalala ay makapagdaragdag ng kahit isang kubit sa haba ng kaniyang buhay?
26 If then ye are not able to do even the least, why are ye anxious about the rest?
Kung gayon na hindi ninyo magawa ang kahit pinakamaliit na bagay, bakit kayo nababahala sa ibang mga bagay?
27 Consider the lilies, how they grow. They toil not, nor do they spin, and I say to you, not even Solomon in all his glory was arrayed like one of these.
Isipin ninyo ang mga liryo—kung paano sila lumalaki. Sila ay hindi nagtatrabaho o ni nagsusulid man lang. Gayon pa man, sinasabi ko sa inyo, kahit si Solomon sa lahat ng kaniyang kaluwalhatian ay hindi nakapagdamit na tulad ng isa sa mga ito.
28 And if God so clothes the grass in the field, which today is, and tomorrow being cast into the oven, how much more you, O ye of little faith?
Kung dinamitan nga ng Diyos ang damo sa bukid, na nananatili ngayon, at bukas ay itatapon sa pugon, gaano pa kayo na kaniyang dadamitan, O kayong mga maliit ang pananampalataya!
29 And do not seek what ye may eat, and what ye may drink, and do not be unsettled.
Huwag hanapin kung ano ang inyong kakainin, at kung ano ang inyong iinumin, at huwag kayong mabahala.
30 For the nations of the world seek all these things, and your Father knows that ye have need of these things.
Dahil ang mga bagay na ito ang hinahanap ng lahat ng mga bansa sa mundo, at alam ng inyong Ama na kailangan ninyo ang mga bagay na ito.
31 However, seek ye the kingdom of God, and all these things will be added to you.
Ngunit hanapin ang kaniyang kaharian, at ang lahat ng bagay na ito ay maidadagdag sa inyo.
32 Fear not, little flock, because your Father is well pleased to give you the kingdom.
Huwag matakot, maliit na kawan, dahil ang inyong Ama ay lubos na nalulugod na ibigay sa inyo ang kaharian.
33 Sell things possessed by you, and give charity. Make for yourselves purses not becoming old, a treasure unfailing in the heavens, where no thief approaches, nor moth corrupts.
Ipagbili ang inyong mga ari-arian at ibigay ito sa mahihirap. Gumawa kayo ng inyong mga sariling mga pitaka na hindi nasisira—mga kayamanan sa kalangitan na hindi nawawala, na hindi nilalapitan ng magnanakaw, at hindi sinisira ng tanga.
34 For where your treasure is, there your heart will be also.
Sapagkat kung nasaan ang inyong kayamanan ay naroon din ang inyong puso.
35 Let your loins be girded about, and the lights burning,
Isuksok ninyo ang inyong mahabang damit sa inyong sinturon, at panatilihing nag-aapoy ang inyong mga ilawan,
36 and be ye like men waiting for their lord, when he may return from the wedding festivities, so that when he comes and knocks, they may straightaway open to him.
at maging katulad kayo ng mga taong naghihintay sa kanilang amo na bumalik mula sa kasalan, upang kung siya ay bumalik at kumatok, agad nilang bubuksan ang pinto para sa kaniya.
37 Blessed are those bondmen whom the lord when he comes will find watching. Truly I say to you, that he will gird himself, and will cause them to sit down, and having come, will serve them.
Pinagpala ang mga lingkod na iyon, na masusumpungan ng amo na nagbabantay sa kaniyang pagbabalik. Totoo, sinasabi ko sa inyo na isusuksok niya ang mahaba niyang damit sa kaniyang sinturon, pauupuin sila para sa pagkain, at lalapit at pagsisilbihan sila.
38 And if he should come in the second watch, and should come in the third watch, and find so, blessed are those bondmen.
Kung ang amo ay dadating sa pangalawang pagbantay sa gabi o kahit sa pangatlong pagbantay at nakita silang handa, pinagpala ang mga lingkod na iyon.
39 But know this, that if the house-ruler had known in what hour the thief was coming, he would have watched, and would not have allowed his house to be broken into.
Dagdag pa nito alamin ninyo ito, na kung alam ng amo ang oras ng pagdating ng magnanakaw, hindi niya hahayaang mapasok ang kaniyang tahanan.
40 Therefore, ye also become ready, because the Son of man comes at that hour ye do not suppose.
Maging handa din, dahil hindi niyo alam ang oras ng pagdating ng Anak ng Tao.”
41 And Peter said to him, Lord, did thou speak this parable to us, or also to all?
Sinabi ni Pedro, “Panginoon, sa amin mo lamang ba sinasabi ang talinghagang ito o para rin sa lahat?”
42 And the Lord said, Who then is the faithful and wise manager whom his lord will appoint over his service to give the provision on time?
Sinabi ng Panginoon, “Sino ngayon ang tapat at matalinong tagapamahala na itatakda ng kaniyang panginoon para sa ibang lingkod upang ibigay sa kanila ang kanilang bahagi ng pagkain sa tamang panahon?
43 Blessed is that bondman whom his lord when he comes will find so doing.
Pinagpala ang lingkod na iyon, na masusumpungan ng kaniyang panginoon na gumagawa niyan sa kaniyang pagdating.
44 Truly I say to you, that he will appoint him over the things being possessed by him.
Totoong sinasabi ko sa inyo na siya ay gagawing tagapamahala sa lahat ng kaniyang ari-arian.
45 But if that bondman should say in his heart, My lord is late to come, and should begin to beat the servant boys and the servant girls, and to eat and drink, and to be drunken,
Ngunit kung sinasabi ng lingkod na iyon sa kaniyang puso, “Matatagalan pa ang pagbabalik ng aking panginoon,' at sinimulan niyang bugbugin ang mga lalaki at babaeng lingkod, at kakain at iinom, at malalasing,
46 the lord of that bondman will arrive in a day that he does not expect, and in an hour that he is not aware, and will cut him in two, and will place his portion with the unbelieving.
ang panginoon ng lingkod na iyon ay darating sa araw na hindi niya inaasahan, at sa oras na hindi niya nalalaman, at siya ay pagpipira-pirasuhin at magtatalaga siya ng lugar para sa kaniya kasama ang mga hindi tapat.
47 And that bondman who knew his lord's will, and who did not prepare, nor do according to his will, will be beaten much,
Ang lingkod na iyon, na alam ang kalooban ng kaniyang panginoon at hindi naging handa o ginawa ang ayon sa kaniyang kalooban, ay mabubugbog nang madami.
48 but he who did not know, and did things worthy of blows, will be beaten little. And to every man to whom much was given, much will be required from him. And to whom they entrust much, they will ask him more abundantly.
Ngunit ang hindi nakakaalam, at gumawa ng mga bagay na karapat-dapat sa pagbugbog, ay mabubugbog nang kaunti. Ang lahat ng binigyan ng marami, marami din ang hihingiin sa kaniya, at ang pinagkatiwalaan ng marami, marami ang hihingiin nila sa kaniya.
49 I came to cast fire upon the earth, and what I desire is if it were kindled already.
Pumarito ako upang magbaba ng apoy sa mundo, at ninanais ko na ito ay magningas.
50 But I have an immersion to be immersed, and how am I constrained until it will be accomplished.
Ngunit mayroon akong bautismo na kailangang danasin, at labis akong namimighati hanggang sa ito ay matapos!
51 Do ye suppose that I came to give peace on the earth? I tell you, no, but rather division.
Iniisip ba ninyo na ako ay naparito upang magdala ng kapayapaan sa mundo? Hindi, sinasabi ko sa inyo, sa halip ay pagkabaha-bahagi.
52 For henceforth there will be five in one house divided, three against two, and two against three.
Dahil mula ngayon may lima sa isang tahanan na magkakabaha-bahagi—tatlong tao laban sa dalawa at dalawang tao laban sa tatlo.
53 A father will be divided against a son, and a son against a father, a mother against a daughter, and a daughter against a mother, a mother-in-law against her daughter-in-law, and a daughter-in-law against her mother-in-law.
Sila ay magkakabaha-bahagi, ama laban sa anak na lalaki at anak na lalaki laban sa ama; ina laban sa anak na babae at anak na babae laban sa ina; ang biyenan na babae laban sa manugang na babae at manugang na babae laban sa biyenan na babae.
54 And he also said to the multitudes, When ye see a cloud rising from the west, straightaway ye say, A shower is coming, and so it happens.
Sinasabi din ni Jesus sa napakaraming tao, “Kung nakikita ninyong namumuo ang ulap sa kanluran, agad ninyong sinasabi, 'May ulan na paparating', at gayon ang nangyayari.
55 And when a south wind is blowing, ye say, There will be heat, and it happens.
At kung iihip ang hangin sa timog, sinasabi ninyo, 'Magkakaroon ng matinding init,' at ito ay nangyayari.
56 Ye hypocrites, ye know how to examine the face of the earth and the sky, but how can ye not examine this season?
Mga mapagkunwari, alam ninyo kung paano ipakahulugan ang anyo ng mundo at kalangitan, ngunit paanong hindi ninyo alam bigyang-kahulugan ang kasalukuyang panahon?
57 And also why do ye not judge yourselves what is right?
Bakit hindi ninyo hatulan kung ano ang tama para sa inyong mga sarili?
58 For when thou go with thine opponent to the magistrate on the way give effort to be delivered from him, lest he may drag thee to the judge, and the judge may deliver thee to the officer, and the officer would cast thee into prison.
Sapagkat kung ikaw ay pupunta sa harapan ng hukom kasama ang iyong kaaway, sa daan ay sikapin mong ayusin ang hindi pagkakaintindihan sa kaniya upang hindi ka niya kaladkarin sa hukom, upang hindi ka dalhin ng hukom sa opisyal at hindi ka ilagay ng opisyal sa bilangguan.
59 I say to thee, thou will, no, not come out from there, until thou have paid even the last mite.
Sinasabi ko sa iyo, hindi ka makakalaya mula doon hanggang mabayaran mo ang kahuli-hulihang salapi.”
