Luke 12
1 During which time the myriads of the multitude having gathered together so as to trample each other, he began first to say to his disciples, Take heed to yourselves from the leaven of the Pharisees, which is hypocrisy.
Екхвар стидэняпэ бут пхангля манушэн, кади бут, со ачиле тэ тасавэ екх екхэ. Исусо ачиля тэ дэдумэ англэдэр Пэхкэрэ сиклярнэнди: — Рицарэнпэ дурэдэр фарисеенгэрэ закваскатар, соб тэ на авэн тумэ домуенгэрэ мануша, сар вонэ.
2 But there is nothing covered up that will not be revealed, and hidden that will not be known.
Нэнай нисо гаравдо, со б тэ на оттерэлпэ, и нэнай чёрахано, со б тэ на авэл уджянгло.
3 Therefore, as many things as ye have said in the darkness will be heard in the light, and what ye have spoken in the ear in the inner chambers will be proclaimed upon the housetops.
Кода, со тумэ пхэндэ рятяґа, шунэна дивэсэ, и со тумэ чёраханэ пхэндэ дэ цэр, пхэнэна зоралэ ґласоґа пэ ушарди.
4 And I say to you my friends, Be not afraid of those who kill the body, and after these things not having anything more severe to do.
Пхэнав жэ тумэнди, Мурэ амалэнди: на даран кодэлэндар, савэ умарэн трупо, а будэр нисо на терэна.
5 But I will show you whom ye should fear. Fear him, who, after killing, has power to cast into hell. Yes, I say to you, fear ye him. (Geenna g1067)
Нэ сикавава тумэнди, кастар трэбуни тэ дара: даран Кодэлэстар, Кастэ исин зор на кици тэ мулярэ, нэ тэ чувэ дэ геенна. Кади, пхэнав тумэнди, Кодэлэстар даран. (Geenna g1067)
6 Are not five sparrows sold for two copper coins? And not one of them is forgotten in the sight of God.
Пала дуй харумэ мардэ тинэн панч чириклен. Нэ ника лэндар Дэвэл на бистарда.
7 But even the hairs of your head are all numbered. Fear not, therefore, ye are superior to many sparrows.
А тумэндэ Вов джянэл, и скици бала исин пэ тумаро шэро. На даран! Тумэ пэ бутэ кучэдэр цыкнэн чириклен!
8 And I say to you, every man who will confess in me before men, the Son of man will also confess in him before the agents of God,
Пхэнав жэ тумэнди: кодэлэ, ко прыджянэла Ман англа манушэн, прыджянэла и Чяво Манушыкано англа Дэвлэхкэрэн ангелонэн.
9 but he who denies me in the presence of men will be denied in the presence of the agents of God.
А ко отпхэнэлапэ Мандар англа манушэн, кодэлэстар и Чяво Манушыкано отпхэнэлапэ англа Дэвлэхкэрэн ангелонэн.
10 And every man who will speak a word against the Son of man, it will be forgiven him, but to him who blasphemed against the Holy Spirit it will not be forgiven.
Манушэсти, саво пхэнэла налачё лав пэ Чявэ Манушыканэ, эртисарэлапэ бэзимо, а кодэлэсти, ко кошэла Свэнто Фано, бэзимо на эртисарэлапэ.
11 And when they bring you to the synagogues, and the principle positions, and the offices of authority, be not anxious how or what ye should answer in defense, or what ye should say,
Кала ж лиджяна тумэн дэ синагоги, пхурэдэрэндэ и раендэ, на пэрэджювэн пала кода, сар и со тэ пхэнэ лэнди дэ отпхэнима.
12 for the Holy Spirit will teach you in the same hour what ye ought to say.
Дэ кодыя вряма Свэнто Фано сиклярэла тумэн, со трэбуни тэ пхэнэ.
13 And a certain man out of the crowd said to him, Teacher, speak to my brother to divide the inheritance with me.
Екх мануш, саво ачиля машкар лэн, пхэнда Исусости: — Сиклимари! Пхэн мурэ пхралэсти, соб тэ дэл манди кодэлэ хулаимастар, саво ачиляпэ амарэ дадэстар!
14 But he said to him, Man, who appointed me a judge or an arbitrator over you?
Нэ Исусо пхэнда лэсти: — Ко тховда Ман тэ сундисарэ тумэн и тэ розлэ тумаро рындо?
15 And he said to them, Watch, and keep away from greed, because to any man, life to him is not in the abundance of things possessed by him.
Тунчи пхэнда лэнди: — Дыкхэн, соб тэ на авэн тумэ ханджьвалэ. Саво б тэ на авэл мануш барвало, лэхкэрэ джювимастэ када бэрша на додэла.
16 And he spoke a parable to them, saying, The land of a certain rich man brought forth well.
Тунчи Вов розпхэнда лэнди кацави дума: — Екхэ барвалэ манушэстэ выбариля бут ворзо пэ маля.
17 And he pondered within himself, saying, What shall I do, because I have nowhere I will store my crops?
Тай дэдумэлас еджино пэсти: «Со манди тэ терэ? Нэнай мандэ, тев тэ стидэ див».
18 And he said, I will do this. I will dismantle my barns, and I will build greater, and there I will store all my grain and my goods.
Тай пхэнда: «Пхагава мурэ граждуря и терава инте барэдэр. Стидава дэ лэн див и всаворо муро барвалимо.
19 And I will say to my soul, Soul, thou have many goods laid up for many years. Take thine ease, eat, drink, be merry.
Тай пхэнава пэхкэрэ водести: "Води муро! Бут исин тутэ барвалимо, саво ту стидэнян, хутилэла тути пэ бут бэрша. Отцинюв, ха, пи и ав лошало!"»
20 But God said to him, Thou foolish man, they demand thy soul from thee this night, and the things that thou prepared, whose will they be?
Нэ Дэвэл пхэнда кадэлэ манушэсти: «Бигодякоро! Кадэла рятяґа тиро води залэна тутар. Тунчи касти доросэлапэ кода, со ту стидэнян?»
21 So is he who stores up for himself, and is not being rich toward God.
Кади авэла кодэлэґа, ко стидэл барвалимо важ пэ, а англа Дэвлэ ачелпэ чёро.
22 And he said to his disciples, Because of this I say to you, be not anxious for your life, what ye may eat, nor for the body, what ye may wear.
И пхэнда Пэхкэрэ сиклярнэнди: — Пхэнав тумэнди, на пэрэджювэн пала джювима, ни пала кода, со тумэнди тэ ха, ни пала трупо, дэ со тумэнди тэ урявэпэ.
23 For the life is more than the food, and the body, the clothing.
Джювимо будэр хамастар, и трупо будэр їдатар.
24 Consider the ravens, because they do not sow, nor do they reap, for which there is no storehouse nor barn, and God feeds them. How much ye are worth more than the birds.
Подыкхэнтэ пэ воронэн: вонэ на чувэн ворзо дэ пхув, на стидэн мандро малендар. Лэндэ нэнай ни цэра, ни граждо, нэ Дэвэл парварэл лэн. Тумэ ж пэ бутэ кучэдэр чириклендар!
25 And which of you by being anxious can add one cubit to his age?
Ко тумэндар, кала пэрэджювэл, додэла джювимастэ пэ екх чясо вряма?
26 If then ye are not able to do even the least, why are ye anxious about the rest?
И кала тумэ кадэва цыкно рындо на стерэна, сости пала аврэ пэрэджювэн?
27 Consider the lilies, how they grow. They toil not, nor do they spin, and I say to you, not even Solomon in all his glory was arrayed like one of these.
Подыкхэн пэ маленгэрэн лулуден, сар вонэ барён. Вонэ на терэн бути и на сювэн пэсти їда. Нэ пхэнав тумэнди, со и тхагари Соломоно дэ пэхкири слава на урявэласпэ кади, сар кадэла лулудя.
28 And if God so clothes the grass in the field, which today is, and tomorrow being cast into the oven, how much more you, O ye of little faith?
Кала чяр малякири, сави авдивэ барёл, а атася чувэна ла дэ бов, Дэвэл кади урявэл, пэ скици будэр Вов тумэн урявэла, мануша набарэ патявимаґа?
29 And do not seek what ye may eat, and what ye may drink, and do not be unsettled.
И тумэ на родэн, со тэ ха чи со тэ пэ, и на пэрэджювэн пала кода.
30 For the nations of the world seek all these things, and your Father knows that ye have need of these things.
Вса откада родэн народуря кадэла люмлякэрэ, нэ тумаро Дад джянэл, со тумэнди када трэбуни.
31 However, seek ye the kingdom of God, and all these things will be added to you.
Нэ родэн Лэхкоро Тхагаримо, и вса откада тумэнди дэлапэ прэдэбэ.
32 Fear not, little flock, because your Father is well pleased to give you the kingdom.
На даран, цыкнэ бакрора! Тумаро Дад закамля тэ дэ тумэнди Тхагаримо.
33 Sell things possessed by you, and give charity. Make for yourselves purses not becoming old, a treasure unfailing in the heavens, where no thief approaches, nor moth corrupts.
Битинэн тумаро хулаимо и дэн чёрорэнди! Лачярэн тышыла, савэ никала на чинэнапэ! Стидэн барвалимо, саво никала на хасявэла, пэ упралима, курик чёр на пашола и тев цэрмо на схала.
34 For where your treasure is, there your heart will be also.
Тев тумаро барвалимо, котэ и тумаро їло авэла.
35 Let your loins be girded about, and the lights burning,
Мэк всавири вряма тумарэ кущика тэ авэн зацырдэнэ, и мэк всавири вряма пхабон тумарэ лампы.
36 and be ye like men waiting for their lord, when he may return from the wedding festivities, so that when he comes and knocks, they may straightaway open to him.
Авэн, сар бутярнэ, савэ дожутярэн пэхкэрэ хулае бьявэстар. Вонэ екхатар лэсти оттерэна вудара, кала шунэна, со вов марэл дэ лэн.
37 Blessed are those bondmen whom the lord when he comes will find watching. Truly I say to you, that he will gird himself, and will cause them to sit down, and having come, will serve them.
Бахталэ кодэла бутярнэ, савэ на совэна, кала авэла лэнгоро хулай. Чячимаґа пхэнав тумэнди: вов еджино зацырдэла кущик, акхарэла лэн пала скаминд и терэла важ лэн бути.
38 And if he should come in the second watch, and should come in the third watch, and find so, blessed are those bondmen.
Бахталэ кодэла, савэ дожутярэн хулае и дэ епашрят, и дэнзор.
39 But know this, that if the house-ruler had known in what hour the thief was coming, he would have watched, and would not have allowed his house to be broken into.
Полэн, тэ джянэл хулай, кала авэла чёр, вов бы на домукэлас лэсти тэ заґуле дэ цэр.
40 Therefore, ye also become ready, because the Son of man comes at that hour ye do not suppose.
А тумэ дожутярэн и авэн гата, колэсти со Чяво Манушыкано авэла тунчи, кала тумэ на думисарэн.
41 And Peter said to him, Lord, did thou speak this parable to us, or also to all?
Тунчи Пётро пхэнда Лэсти: — Рае! Ту кици амэнди пхэнэх кадэла лава чи важ всавэрэн?
42 And the Lord said, Who then is the faithful and wise manager whom his lord will appoint over his service to give the provision on time?
Рай пхэнда: — Со терэла пативало и годявэр бутярно, савэ хулай ачявда тэ дыкхэ пала цэрэ и аврэн бутярнэн, соб тэ роздэл лэнди хамо дэ пэхкири вряма?
43 Blessed is that bondman whom his lord when he comes will find so doing.
Кала рисявэла хулай и дыкхэла, со бутярно терэл пэхкири бути, тунчи кадэва бутярно авэла бахтало.
44 Truly I say to you, that he will appoint him over the things being possessed by him.
Чячимаґа пхэнав тумэнди, со хулай терэла кадэлэ бутярнэ пхурэдэрэґа пав всавэрэ пэхкэрэ хулаима.
45 But if that bondman should say in his heart, My lord is late to come, and should begin to beat the servant boys and the servant girls, and to eat and drink, and to be drunken,
Нэ кала кодэва бутярно пхэнэла еджино пэсти: «Муро хулай на сиго авэла», — и ачела тэ марэ аврэн бутярнэн и бутярнен, обхалапэ тай матёла,
46 the lord of that bondman will arrive in a day that he does not expect, and in an hour that he is not aware, and will cut him in two, and will place his portion with the unbelieving.
тунчи авэла хулай дэ дивэ, кала бутярно лэ на дожутярэл, и дэ вряма, пала савя бутярно на джянэл. И мулярэла лэ, и авэла лэсти бида їтханэ бидэвлэхкэрэ манушэнца.
47 And that bondman who knew his lord's will, and who did not prepare, nor do according to his will, will be beaten much,
Бутярно, саво джянгля, со камэл лэстар хулай, нэ на сля гата, и на стерда кади, авэла фартэ мардо.
48 but he who did not know, and did things worthy of blows, will be beaten little. And to every man to whom much was given, much will be required from him. And to whom they entrust much, they will ask him more abundantly.
А бутярно, саво на джянгля и стерда кода, пала со марэна, авэла мардо набут. Касти Дэвэл дэня бут, кодэлэстар бут и лэлапэ. И касти бут допатиня, кодэлэстар будэр пхучелапэ.
49 I came to cast fire upon the earth, and what I desire is if it were kindled already.
Мэ авилём, соб тэ запхабарэ яг пэ пхуя, и сар Мэ камав, соб вой сигэдэр тэ розпхаболпэ!
50 But I have an immersion to be immersed, and how am I constrained until it will be accomplished.
Манди трэбуни тэ болдэпэ, и стасавэл грыжа Муро їло, кала кода вса дожутярав!
51 Do ye suppose that I came to give peace on the earth? I tell you, no, but rather division.
Тумэ гинисарэн, Мэ авилём, соб тэ анэ пэ пхув пачя? Нат, пхэнав тумэнди: Мэ авилём тэ анэ врыжымо.
52 For henceforth there will be five in one house divided, three against two, and two against three.
Акана їри панче манушэндар розджялапэ машкар пэстэ, трин ваздэнапэ пэ дон и дуй ваздэнапэ пэ тринэн.
53 A father will be divided against a son, and a son against a father, a mother against a daughter, and a daughter against a mother, a mother-in-law against her daughter-in-law, and a daughter-in-law against her mother-in-law.
Дад ваздэлапэ пэ чявэ, и чяво ваздэлапэ пэ дадэ. Дэй ваздэлапэ пэ чя, и чей ваздэлапэ пэ да. Сасуни ваздэлапэ пэ боря, а бори ваздэлапэ пэ сасуня.
54 And he also said to the multitudes, When ye see a cloud rising from the west, straightaway ye say, A shower is coming, and so it happens.
Тунчи Исусо пхэнда манушэнди: — Кала тумэ дыкхэн, сар пэ западо ваздэлпэ хмара, тумэ пхэнэн: «Дэла брышынд». И кади исин, брышынд дэл.
55 And when a south wind is blowing, ye say, There will be heat, and it happens.
И кала пхурдэл барвал южнона ригатар, тумэ пхэнэн: «Кхам пэкэла», — и кади выджял.
56 Ye hypocrites, ye know how to examine the face of the earth and the sky, but how can ye not examine this season?
Домуенгэрэ! Тумэ дыкхэн пэ упралима и пэ пхуя и джянэн, со авэла аври, ай сави вряма авиля акана, тумэ на полэн?
57 And also why do ye not judge yourselves what is right?
И сости тумэ еджинэ на розлэнпэ, со исин чячимо?
58 For when thou go with thine opponent to the magistrate on the way give effort to be delivered from him, lest he may drag thee to the judge, and the judge may deliver thee to the officer, and the officer would cast thee into prison.
Кала ту джях пэхкэрэ врыжымашэґа дэ сындо, стер вса, соб тэ допхэнэпэ лэґа инте пав дром. А кала на допхэнэґапэ, вов цырдэла тут сындимарестэ, а сындимари отдэла тут халавдэсти, и халавдо чувэла тут дэ барунэ.
59 I say to thee, thou will, no, not come out from there, until thou have paid even the last mite.
Пхэнав тути: на выджяґа котарь ды колэ, сар на отдэґа ды екхэ мардэ.
