Genesis 41
1 And it came to pass at the end of two full years, that Pharaoh dreamed. And, behold, he stood by the river.
| و واقع شد، چون دو سال سپری شد، که فرعون خوابی دید که اینک بر کنارنهر ایستاده است. | ۱ |
2 And, behold, there came up out of the river seven cows, well-favored and fat-fleshed, and they fed in the reed grass.
| که ناگاه از نهر، هفت گاوخوب صورت و فربه گوشت برآمده، بر مرغزارمی چریدند. | ۲ |
3 And, behold, seven other cows came up after them out of the river, ill-favored and lean-fleshed, and stood by the other cows upon the brink of the river.
| و اینک هفت گاو دیگر، بد صورت و لاغر گوشت، در عقب آنها از نهر برآمده، به پهلوی آن گاوان اول به کنار نهر ایستادند. | ۳ |
4 And the ill-favored and lean-fleshed cows ate up the seven well-favored and fat cows. So Pharaoh awoke.
| و این گاوان زشت صورت و لاغر گوشت، آن هفت گاوخوب صورت و فربه را فرو بردند. و فرعون بیدارشد. | ۴ |
5 And he slept and dreamed a second time. And, behold, seven ears of grain came up upon one stalk, fat and good.
| و باز بخسبید و دیگر باره خوابی دید، که اینک هفت سنبله پر و نیکو بر یک ساق برمی آید. | ۵ |
6 And, behold, seven ears, thin and blasted with the east wind, sprung up after them.
| و اینک هفت سنبله لاغر، از باد شرقی پژمرده، بعد از آنها می‌روید. | ۶ |
7 And the thin ears swallowed up the seven fat and full ears. And Pharaoh awoke, and, behold, it was a dream.
| و سنبله های لاغر، آن هفت سنبله فربه و پر را فرو بردند، و فرعون بیدار شده، دید که اینک خوابی است. | ۷ |
8 And it came to pass in the morning, that his spirit was troubled, and he sent and called for all the magicians of Egypt, and all the wise men of it. And Pharaoh told them his dream, but there was no man who could interpret them to Pharaoh.
| صبحگاهان دلش مضطرب شده، فرستاد و همه جادوگران و جمیع حکیمان مصر را خواند، و فرعون خوابهای خودرا بدیشان باز‌گفت. اما کسی نبود که آنها را برای فرعون تعبیر کند. | ۸ |
9 Then the chief butler spoke to Pharaoh, saying, I do remember my faults this day.
| آنگاه رئیس ساقیان به فرعون عرض کرده، گفت: «امروز خطایای من بخاطرم آمد. | ۹ |
10 Pharaoh was angry with his servants, and put me in ward in the house of the captain of the guard, me and the chief baker.
| فرعون بر غلامان خود غضب نموده، مرا با رئیس خبازان در زندان سردار افواج خاصه، حبس فرمود. | ۱۰ |
11 And we dreamed a dream in one night, I and he, we dreamed each man according to the interpretation of his dream.
| ومن و او در یک شب، خوابی دیدیم، هر یک موافق تعبیر خواب خود، خواب دیدیم. | ۱۱ |
12 And there was a young man with us there, a Hebrew, servant to the captain of the guard, and we told him. And he interpreted to us our dreams. He interpreted to each man according to his dream.
| و جوانی عبرانی در آنجا با ما بود، غلام سردار افواج خاصه. و خوابهای خود را نزد او بیان کردیم و اوخوابهای ما را برای ما تعبیر کرد، هر یک را موافق خوابش تعبیر کرد. | ۱۲ |
13 And it came to pass, as he interpreted to us, so it was; he restored me to my office, and he hanged him.
| و به عینه موافق تعبیری که برای ما کرد، واقع شد. مرا به منصبم بازآورد، و اورا به دار کشید.» | ۱۳ |
14 Then Pharaoh sent and called Joseph. And they brought him hastily out of the dungeon, and he shaved himself, and changed his raiment, and came in to Pharaoh.
| آنگاه فرعون فرستاده، یوسف را خواند، واو را به زودی از زندان بیرون آوردند. و صورت خود را تراشیده، رخت خود را عوض کرد، و به حضور فرعون آمد. | ۱۴ |
15 And Pharaoh said to Joseph, I have dreamed a dream, and there is no man who can interpret it. And I have heard say of thee, that when thou hear a dream thou can interpret it.
| فرعون به یوسف گفت: «خوابی دیده‌ام و کسی نیست که آن را تعبیر کند، و درباره تو شنیدم که خواب می‌شنوی تا تعبیرش کنی.» | ۱۵ |
16 And Joseph answered Pharaoh, saying, It is not in me. God will give Pharaoh an answer of peace.
| یوسف فرعون را به پاسخ گفت: «از من نیست، خدا فرعون را به سلامتی جواب خواهدداد.» | ۱۶ |
17 And Pharaoh spoke to Joseph, In my dream, behold, I stood upon the brink of the river.
| و فرعون به یوسف گفت: «در خواب خوددیدم که اینک به کنار نهر ایستاده‌ام، | ۱۷ |
18 And, behold, there came up out of the river seven cows, fat-fleshed and well-favored, and they fed in the reed grass.
| و ناگاه هفت گاو فربه گوشت و خوب صورت از نهر برآمده، بر مرغزار می‌چرند. | ۱۸ |
19 And, behold, seven other cows came up after them, poor and very ill-favored and lean-fleshed, such as I never saw in all the land of Egypt for badness.
| و اینک هفت گاودیگر زبون و بسیار زشت صورت و لاغر گوشت، که در تمامی زمین مصر بدان زشتی ندیده بودم، در عقب آنها برمی آیند. | ۱۹ |
20 And the lean and ill-favored cows ate up the first seven fat cows.
| و گاوان لاغر زشت، هفت گاو فربه اول را می‌خورند. | ۲۰ |
21 And when they had eaten them up, it could not be known that they had eaten them, but they were still ill-favored, as at the beginning. So I awoke.
| و چون به شکم آنها فرو رفتند معلوم نشد که بدرون آنهاشدند، زیرا که صورت آنها مثل اول زشت ماند. پس بیدار شدم. | ۲۱ |
22 And I saw in my dream, and, behold, seven ears came up upon one stalk, full and good.
| و باز خوابی دیدم که اینک هفت سنبله پر و نیکو بر یک ساق برمی آید. | ۲۲ |
23 And, behold, seven ears, withered, thin, and blasted with the east wind, sprung up after them,
| واینک هفت سنبله خشک باریک و از باد شرقی پژمرده، بعد از آنها می‌روید. | ۲۳ |
24 and the thin ears swallowed up the seven good ears. And I told it to the magicians, but there was no man who could declare it to me.
| و سنابل لاغر، آن هفت سنبله نیکو را فرو می‌برد. و جادوگران راگفتم، لیکن کسی نیست که برای من شرح کند.» | ۲۴ |
25 And Joseph said to Pharaoh, The dream of Pharaoh is one; what God is about to do he has declared to Pharaoh.
| یوسف به فرعون گفت: «خواب فرعون یکی است. خدا از آنچه خواهد کرد، فرعون راخبر داده است. | ۲۵ |
26 The seven good cows are seven years, and the seven good ears are seven years; the dream is one.
| هفت گاو نیکو هفت سال باشدو هفت سنبله نیکو هفت سال. همانا خواب یکی است. | ۲۶ |
27 And the seven lean and ill-favored cows that came up after them are seven years, and also the seven empty ears blasted with the east wind, they shall be seven years of famine.
| و هفت گاو لاغر زشت، که در عقب آنهابرآمدند، هفت سال باشد. و هفت سنبله خالی ازباد شرقی پژمرده، هفت سال قحط می‌باشد. | ۲۷ |
28 That is the thing which I spoke to Pharaoh. What God is about to do he has shown to Pharaoh.
| سخنی که به فرعون گفتم، این است: آنچه خدامی کند به فرعون ظاهر ساخته است. | ۲۸ |
29 Behold, there come seven years of great plenty throughout all the land of Egypt,
| هماناهفت سال فراوانی بسیار، در تمامی زمین مصرمی آید. | ۲۹ |
30 and there shall arise after them seven years of famine. And all the plenty shall be forgotten in the land of Egypt, and the famine shall consume the land.
| و بعد از آن، هفت سال قحط پدیدآید. و تمامی فراوانی در زمین مصر فراموش شود. و قحط، زمین را تباه خواهد ساخت. | ۳۰ |
31 And the plenty shall not be known in the land because of that famine which follows, for it shall be very grievous.
| وفراوانی در زمین معلوم نشود بسبب قحطی که بعداز آن آید، زیرا که به غایت سخت خواهد بود. | ۳۱ |
32 And because the dream was doubled to Pharaoh, it is because the thing is established by God, and God will shortly bring it to pass.
| و چون خواب به فرعون دو مرتبه مکرر شد، این است که این حادثه از جانب خدا مقرر شده، و خدا آن را به زودی پدید خواهد آورد. | ۳۲ |
33 Now therefore let Pharaoh look out for a man discreet and wise, and set him over the land of Egypt.
| پس اکنون فرعون می‌باید مردی بصیر و حکیم را پیدانموده، و او را بر زمین مصر بگمارد. | ۳۳ |
34 Let Pharaoh do this, and let him appoint overseers over the land, and take up the fifth part of the land of Egypt in the seven plentiful years.
| فرعون چنین بکند، و ناظران بر زمین برگمارد، و در هفت سال فراوانی، خمس از زمین مصر بگیرد. | ۳۴ |
35 And let them gather all the food of these good years that come, and lay up grain under the hand of Pharaoh for food in the cities, and let them keep it.
| وهمه ماکولات این سالهای نیکو را که می‌آیدجمع کنند، و غله را زیر دست فرعون ذخیره نمایند، و خوراک در شهرها نگاه دارند. | ۳۵ |
36 And the food shall be for a store to the land against the seven years of famine, which shall be in the land of Egypt, that the land not perish through the famine.
| تاخوراک برای زمین، به جهت هفت سال قحطی که در زمین مصر خواهد بود ذخیره شود، مبادا زمین از قحط تباه گردد.» | ۳۶ |
37 And the thing was good in the eyes of Pharaoh, and in the eyes of all his servants.
| پس این سخن بنظر فرعون و بنظر همه بندگانش پسند آمد. | ۳۷ |
38 And Pharaoh said to his servants, Can we find such a one as this, a man in whom is the spirit of God?
| و فرعون به بندگان خودگفت: «آیا کسی را مثل این توانیم یافت، مردی که روح خدا در وی است؟» | ۳۸ |
39 And Pharaoh said to Joseph, Inasmuch as God has shown thee all of this, there is none so discreet and wise as thou.
| و فرعون به یوسف گفت: «چونکه خدا کل این امور را بر تو کشف کرده است، کسی مانند تو بصیر و حکیم نیست. | ۳۹ |
40 Thou shall be over my house, and according to thy word all my people shall be ruled. Only in the throne I will be greater than thou.
| تو بر خانه من باش، و به فرمان تو، تمام قوم من منتظم شوند، جز اینکه بر تخت از تو بزرگترباشم.» | ۴۰ |
41 And Pharaoh said to Joseph, See, I have set thee over all the land of Egypt.
| و فرعون به یوسف گفت: «بدانکه تو را برتمامی زمین مصر گماشتم.» | ۴۱ |
42 And Pharaoh took his signet ring from off his hand, and put it upon Joseph's hand, and arrayed him in vestures of fine linen, and put a gold chain about his neck.
| و فرعون انگشترخود را از دست خویش بیرون کرده، آن را بردست یوسف گذاشت، و او را به کتان نازک آراسته کرد، و طوقی زرین بر گردنش انداخت. | ۴۲ |
43 And he made him to ride in the second chariot which he had, and they cried before him, Bow the knee. And he set him over all the land of Egypt.
| و او را بر عرابه دومین خود سوار کرد، و پیش رویش ندا می‌کردند که «زانو زنید!» پس او را برتمامی زمین مصر برگماشت. | ۴۳ |
44 And Pharaoh said to Joseph, I am Pharaoh, and without thee no man shall lift up his hand or his foot in all the land of Egypt.
| و فرعون به یوسف گفت: «من فرعون هستم، و بدون توهیچکس دست یا پای خود را در کل ارض مصربلند نکند.» | ۴۴ |
45 And Pharaoh called Joseph's name Zaphenath-paneah, and he gave him Asenath, the daughter of Poti-phera priest of On, for a wife. And Joseph went out over the land of Egypt.
| و فرعون یوسف را صفنات فعنیح نامید، و اسنات، دختر فوطی فارع، کاهن اون رابدو به زنی داد، و یوسف بر زمین مصر بیرون رفت. | ۴۵ |
46 And Joseph was thirty years old when he stood before Pharaoh king of Egypt. And Joseph went out from the presence of Pharaoh, and went throughout all the land of Egypt.
| و یوسف سی ساله بود وقتی که به حضورفرعون، پادشاه مصر بایستاد، و یوسف از حضورفرعون بیرون شده، در تمامی زمین مصر گشت. | ۴۶ |
47 And in the seven plenteous years the earth brought forth by handfuls.
| و در هفت سال فراوانی، زمین محصول خود رابه کثرت آورد. | ۴۷ |
48 And he gathered up all the food of the seven years which were in the land of Egypt, and laid up the food in the cities. The food of the field, which was round about every city, he laid up in the same.
| پس تمامی ماکولات آن هفت سال را که در زمین مصر بود، جمع کرد، و خوراک را در شهرها ذخیره نمود، و خوراک مزارع حوالی هر شهر را در آن گذاشت. | ۴۸ |
49 And Joseph laid up grain as the sand of the sea, very much, until he left off numbering, for it was without number.
| و یوسف غله بیکران بسیار، مثل ریگ دریا ذخیره کرد، تا آنکه ازحساب بازماند، زیرا که از حساب زیاده بود. | ۴۹ |
50 And two sons were born to Joseph before the year of famine came, whom Asenath, the daughter of Potiphera priest of On, bore to him.
| وقبل از وقوع سالهای قحط، دو پسر برای یوسف زاییده شد، که اسنات، دختر فوطی فارع، کاهن اون برایش بزاد. | ۵۰ |
51 And Joseph called the name of the firstborn Manasseh, for God has made me forget all my toil, and all my father's house.
| و یوسف نخست زاده خود رامنسی نام نهاد، زیرا گفت: «خدا مرا از تمامی مشقتم و تمامی خانه پدرم فراموشی داد.» | ۵۱ |
52 And the name of the second he called Ephraim, for God has made me fruitful in the land of my affliction.
| ودومین را افرایم نامید، زیرا گفت: «خدا مرا درزمین مذلتم بارآور گردانید.» | ۵۲ |
53 And the seven years of plenty, that was in the land of Egypt, came to an end.
| و هفت سال فراوانی که در زمین مصر بود، سپری شد. | ۵۳ |
54 And the seven years of famine began to come, according as Joseph had said. And there was famine in all lands, but in all the land of Egypt there was bread.
| و هفت سال قحط، آمدن گرفت، چنانکه یوسف گفته بود. و قحط در همه زمینهاپدید شد، لیکن در تمامی زمین مصر نان بود. | ۵۴ |
55 And when all the land of Egypt was famished, the people cried to Pharaoh for bread. And Pharaoh said to all the Egyptians, Go to Joseph; what he says to you, do.
| وچون تمامی زمین مصر مبتلای قحط شد، قوم برای نان نزد فرعون فریاد برآوردند. و فرعون به همه مصریان گفت: «نزد یوسف بروید و آنچه او به شما گوید، بکنید.» | ۵۵ |
56 And the famine was over all the face of the earth. And Joseph opened all the storehouses, and sold to the Egyptians. And the famine was severe in the land of Egypt.
| پس قحط، تمامی روی زمین را فروگرفت، و یوسف همه انبارها را بازکرده، به مصریان می‌فروخت، و قحط در زمین مصر سخت شد. | ۵۶ |
57 And all countries came into Egypt to Joseph to buy grain, because the famine was severe on all the earth.
| و همه زمینها به جهت خریدغله نزد یوسف به مصر آمدند، زیرا قحط برتمامی زمین سخت شد. | ۵۷ |
