Acts 19
1 And it came to pass while Apollos was at Corinth, for Paul, having passed through the upper regions, to come to Ephesus. And having found some disciples,
Trong khi A-bô-lô ở thành Cô-rinh-tô, Phao-lô đã đi khắp những miền trên, rồi xuống thành Ê-phê-sô, gặp một vài môn đồ ở đó.
2 he said to them, Did ye receive the Holy Spirit when ye believed? And they said to him, But we have not even heard if there is a Holy Spirit.
Người hỏi rằng: Từ khi anh em tin, có lãnh được Ðức Thánh Linh chăng! Trả lời rằng: Chúng ta cũng chưa nghe có Ðức Thánh Linh nào. Người lại hỏi: Vậy thì anh em đã chịu phép báp-tem nào?
3 And he said to them, Into what then were ye immersed? And they said, Into John's immersion.
Trả lời rằng: Phép báp-tem của Giăng.
4 And Paul said, John indeed immersed an immersion of repentance, saying to the people that they should believe in him who was coming after him, that is, in Jesus, the Christ.
Phao-lô bèn nói rằng: Giăng đã làm phép báp-tem về sự ăn năn tội, mà truyền dân phải tin Ðấng sẽ đến sau mình, nghĩa là tin Ðức Chúa Jêsus.
5 And when they heard this, they were immersed in the name of the Lord Jesus.
Chúng nghe bấy nhiêu lời, bèn chịu phép báp-tem nhơn danh Ðức Chúa Jêsus.
6 And Paul having laid hands on them, the Holy Spirit came on them, and they spoke in tongues, and prophesied.
Sau khi Phao-lô đã đặt tay lên, thì có Ðức Thánh Linh giáng trên chúng, cho nói tiếng ngoại quốc và lời tiên tri.
7 And all the men were about twelve.
Cọng hết thảy độ mười hai người.
8 And after entering into the synagogue, he spoke boldly for three months, discoursing and persuading the things about the kingdom of God.
Phao-lô vào nhà hội, và trong ba tháng giảng luận một cách dạn dĩ ở đó; giải bày những điều về nước Ðức Chúa Trời mà khuyên dỗ các kẻ nghe mình.
9 But when some were hardened and disobedient, speaking evil of the Way before the multitude, having withdrawn from them, he separated the disciples, discoursing daily in the school of a certain Tyrannus.
Song vì có mấy người cứng lòng, từ chối không tin, gièm chê đạo Chúa trước mặt dân chúng, thì người phân rẽ họ mà nhóm các môn đồ riêng ra, và dạy dỗ hằng ngày trong trường học Ti-ra-nu.
10 And this happened for two years, so as for all those dwelling in Asia to hear the word of the Lord Jesus, both Jews and Greeks.
Việc đó cứ luôn hai năm, đến nỗi mọi người ở trong cõi A-si, hoặc người Giu-đa hay là người Gờ-réc, đều nghe đạo Chúa.
11 And God was doing extraordinary miracles by the hands of Paul,
Ðức Chúa Trời lại dùng tay Phao-lô làm các phép lạ khác thường,
12 so as to even bring handkerchiefs or aprons from his skin to those who were incapacitated and to free their infirmities from them, and the evil spirits to go out from them.
đến nỗi người ta lấy khăn và áo đã bận vào mình người mà để trên các kẻ đau yếu; thì họ được lành bịnh, và được cứu khỏi quỉ dữ.
13 But some of the wandering Jewish exorcists, attempted to name the name of the Lord Jesus over those who had the evil spirits, saying, We adjure you by Jesus whom Paul proclaims.
Bấy giờ có mấy thầy trừ quỉ là người Giu-đa đi từ nơi này sang chỗ kia, mạo kêu danh Ðức Chúa Jêsus trên những kẻ bị quỉ ám, rằng: Ta nhơn Ðức Chúa Jêsus nầy, là Ðấng mà Phao-lô giảng, để truyền khiến chúng bay.
14 And there were some sons of Sceva, a Jewish chief priest, seven doing this.
Các kẻ làm việc đó là bảy con trai của Sê-va, tức là một người trong bọn thầy tế lễ cả Giu-đa.
15 And having answered, the evil spirit said, I know Jesus and I recognize Paul, but who are ye?
Song quỉ dữ đáp lại rằng: Ta biết Ðức Chúa Jêsus, và rõ Phao-lô là ai; nhưng các ngươi là kẻ nào?
16 And the man in whom was the evil spirit, leaping on them, and having overpowered them, he prevailed against them, so as for them to flee out of that house naked and wounded.
Người bị quỉ dữ ám bèn xấn vào chúng, thắng được hai người trong bọn và hành hạ dữ lắm, đến nỗi phải trần truồng và bị thương, trốn ra khỏi nhà.
17 And this became known to all, both Jews and Greeks, to those who dwell at Ephesus. And fear fell upon them all, and the name of the Lord Jesus was magnified.
Phàm người Giu-đa và người Gờ-réc nào ở thành Ê-phê-sô đều biết việc đó, thì sợ hãi, và danh Ðức Chúa Jêsus được tôn trọng.
18 And many of those who have believed came, confessing, and reporting their practices.
Phần nhiều kẻ đã tin, đến xưng tội và tỏ ra việc mình đã làm.
19 And a considerable number of those who practiced magical things, having brought their books together, burned them in the sight of all. And they counted the price of them, and found it fifty thousand pieces of silver.
Có lắm người trước theo nghề phù pháp đem sách vỡ mình đốt trước mặt thiên hạ; người ta tính giá sách đó, cọng là năm muôn đồng bạc.
20 Thus the word of the Lord was growing mightily and was prevailing.
Ấy vậy, nhờ quyền phép của Chúa, đạo bèn đồn ra, càng ngày càng được thắng,
21 Now when these things were fulfilled, Paul decided in the spirit, after passing through Macedonia and Achaia, to go to Jerusalem, having said, After becoming there, I must also see Rome.
các việc đó rồi, Phao-lô toan đi ngang qua xứ Ma-xê-đoan và xứ A-chai, đặng đến thành Giê-ru-sa-lem. Người nói rằng: Khi ta đã thăm thành đó rồi, cũng phải thăm thành Rô-ma nữa.
22 And having sent into Macedonia two of those who help him, Timothy and Erastus, he himself stayed in Asia for a while.
Người bèn sai hai người giúp đỡ mình là Ti-mô-thê và Ê-rát sang xứ Ma-xê-đoan, song chính người còn ở lại trong cõi A-si ít lâu nữa.
23 And about that time there developed no small stir about the Way.
Lúc đó, có sự loạn lớn sanh ra vì cớ đạo Tin Lành.
24 For a certain silversmith named Demetrius who makes silver shrines of Artemis, brought no little work to the craftsmen,
Một người thợ bạc kia, tên là Ðê-mê-triu, vốn dùng bạc làm khám nữ thần Ði-anh, sinh nhiều lợi cho thợ làm công,
25 to whom also (having assembled the workmen about such things) he said, Men, ye know that our prosperity is from this work.
bèn nhóm những thợ đó và những kẻ đồng nghiệp lại, mà nói rằng: Hỡi bạn ta, các ngươi biết sự thạnh lợi chúng ta sanh bởi nghề này:
26 And ye see and hear, that not only at Ephesus, but almost in all Asia, this man Paul, having persuaded them, turned away a considerable multitude, saying that there are no gods made by hands.
các ngươi lại thấy và nghe nói, không những tại thành Ê-phê-sô thôi, gần suốt hết cõi A-si nữa, rằng tên Phao-lô này đã khuyên dỗ và trở lòng nhiều người, mà nói rằng các thần bởi tay người ta làm ra chẳng phải là Chúa.
27 And not only is this our part liable to come into disrepute, but also the temple of the great goddess Artemis is going to be regarded for nothing, and also her magnificence be destroyed, whom all Asia and the world worship.
Chúng ta chẳng những sợ nghề nghiệp phải bị gièm chê, lại cũng e rằng đền thờ của đại nữ thần Ði-anh bị khinh dể nữa, và nữ thần ta bị tiêu diệt về sự vinh hiển mà cõi A-si và cả thế giới đều tôn kính chăng.
28 And when they heard this, having become full of wrath, they cried out, saying, The great Artemis of Ephesians.
Chúng nghe bấy nhiêu lời, bèn nỗi giận lắm, cất tiếng kêu rằng: Lớn thay là nữ thần Ði-anh của người Ê-phê-sô!
29 And the whole city was filled with the confusion. And they rushed with one accord into the theatre, having seized Gaius and Aristarchus, Macedonians, traveling companions of Paul.
Cả thành thảy đều rối loạn; chúng đồng lòng đến rạp hát, kéo theo mình Gai-út, A-ri-tạt, là người Ma-xê-đoan, bạn đồng đi với Phao-lô.
30 And when Paul wanted to enter in to the crowd, the disciples did not let him.
Phao-lô muốn chính mình ra mặt trước dân chúng, nhưng môn đồ chẳng cho.
31 And also some of the Asian officers, being their friends, having sent to him, implored him not to give himself into the theatre.
Cũng có mấy quan lớn ở xứ A-si, là bạn hữu người sai đến xin người chớ đi đến rạp hát.
32 Indeed therefore some cried out one thing, some another, for the assembly was confused, and most had not seen why they had come together.
Người thì reo lên thể nầy, kẻ thì la lên thể khác; vì trong hội om sòm, phần nhiều người cũng không biết vì cớ nào mình nhóm lại.
33 And they urged forward Alexander out of the multitude, having put him forward from the Jews. And Alexander having waved his hand, wanted to make a defense to the crowd.
Chúng bèn kéo A-léc-xan-đơ từ trong đám đông ra, và người Giu-đa xô người ra đứng trước; người bèn lấy tay ra dấu, muốn nói cùng dân chúng để binh vực bọn mình.
34 But after recognizing that he was a Jew, one voice developed from them all, crying out for about two hours, The great Artemis of Ephesians.
Nhưng vừa khi đoàn dân nhận người là người Giu-đa, thì kêu rập lên ước trong hai giờ, rằng: Lớn thay là nữ thần Ði-anh của người Ê-phê-sô.
35 And when the town clerk calmed the multitude, he says, Ephesian men, now who is the man who does not know the city of the Ephesians being temple-guardian of the great goddess Artemis, and of what fell from Zeus?
Bấy giờ, có người thơ ký thành phố dẹp yên đoàn dân, nói rằng: Hỡi người Ê-phê-sô, há có ai chẳng biết thành Ê-phê-sô là canh giữ đền thờ nữ thần lớn Ði-anh và tượng thần ấy đã từ trên trời giáng xuống sao?
36 Therefore these things being undeniable, ye ought to be restrained, and do nothing rash.
Bởi điều đó thật chối cãi chẳng nỗi, nên các ngươi khá ở yên, đừng làm sự gì vội vả.
37 For ye brought these men, who are neither sacrilegious nor blaspheming your goddess.
Vì những tên mà các ngươi đã kéo đến đây, chẳng phải mắc tội hoặc phạm đến của thánh, hay làm lộng ngôn với nữ thần chúng ta đâu.
38 Indeed therefore if Demetrius, and the craftsmen with him, have a matter against any man, forums are brought, and there are proconsuls. Let them accuse each other.
Vậy, nếu Ðê-mê-triu và các thợ làm công ở với người có cần kiện cáo ai, thì đã có ngày xử đoán và quan trấn thủ; mặc họ kiện cáo nhau.
39 And if ye seek anything about other things, it will be decided in the assembly within law.
Ví bằng các ngươi có nài việc khác nữa, thì khác quyết định việc đó ở trong hội đồng theo phép.
40 For we are also in danger to be accused about the uproar today, there being no cause about which we can give account of this commotion.
Vì e cho chúng ta bị hạch về sự dấy loạn xảy ra ngày hôm nay, không thể tìm lẽ nào để binh vực sự nhóm họp này.
41 And having said these things, he dismissed the assembly.
Người nói bấy nhiêu lời, bèn cho chúng về.
