Acts 19
1 And it came to pass while Apollos was at Corinth, for Paul, having passed through the upper regions, to come to Ephesus. And having found some disciples,
At nang si Apolos ay nasa Corinto, dumaan si Pablo sa mga matataas na lupain at nakarating sa lungsod ng Efeso, at natagpuan niya ang ilang alagad doon.
2 he said to them, Did ye receive the Holy Spirit when ye believed? And they said to him, But we have not even heard if there is a Holy Spirit.
Sinabi ni Pablo sa kanila, “Tinanggap ba ninyo ang Banal na Espiritu nang kayo ay manampalataya?” Sinabi nila sa kaniya, “Hindi, hindi man lang namin narinig ang tungkol sa Banal na Espiritu.”
3 And he said to them, Into what then were ye immersed? And they said, Into John's immersion.
Sinabi ni Pablo, “Kung gayon saan kayo nabautismuhan?” Sinabi nila, “Sa bautismo ni Juan.”
4 And Paul said, John indeed immersed an immersion of repentance, saying to the people that they should believe in him who was coming after him, that is, in Jesus, the Christ.
Kaya sumagot si Pablo, “Nagbautismo si Juan kasama ang bautismo ng pagsisisi. Sinabi niya sa mga tao na dapat silang manampalataya sa darating na kasunod niya, kay Jesus.”
5 And when they heard this, they were immersed in the name of the Lord Jesus.
Nang narinig ito ng mga tao, nabautismuhan sila sa pangalan ng Panginoong Jesus.
6 And Paul having laid hands on them, the Holy Spirit came on them, and they spoke in tongues, and prophesied.
At nang ipatong ni Pablo ang kaniyang kamay sa kanila, ang Banal na Espiritu ay bumaba sa kanila at sila ay nagsalita ng iba't ibang mga wika at nagpahayag ng propesiya.
7 And all the men were about twelve.
mga labindalawang kalalakihan silang lahat.
8 And after entering into the synagogue, he spoke boldly for three months, discoursing and persuading the things about the kingdom of God.
Pumunta si Pablo sa sinagoga at matapang na nagsalita sa loob ng tatlong buwan. Pinangungunahan niya ang mga pagpapaliwanag at panghihikayat sa mga tao tungkol sa mga bagay patungkol sa Kaharian ng Diyos.
9 But when some were hardened and disobedient, speaking evil of the Way before the multitude, having withdrawn from them, he separated the disciples, discoursing daily in the school of a certain Tyrannus.
Ngunit nang ang ilan sa mga Judio ay nagmamatigas at hindi sumusunod, nagsimula silang magsalita ng masama sa daan ni Cristo sa harap ng maraming tao. Kaya iniwan sila ni Pablo at pinangunahan niya ang mga mananampalataya palayo sa kanila. Nagsimula siyang magsalita araw-araw sa loob ng bulwagan ng Tiranus.
10 And this happened for two years, so as for all those dwelling in Asia to hear the word of the Lord Jesus, both Jews and Greeks.
Nagpatuloy ito ng dalawang taon, lahat ng mga taong nakatira sa Asia ay nakarinig ng Salita ng Panginoon, maging Judio o Griego.
11 And God was doing extraordinary miracles by the hands of Paul,
Gumagawa ang Diyos ng mga kamangha-manghang gawa sa pamamagitan ng mga kamay ni Pablo,
12 so as to even bring handkerchiefs or aprons from his skin to those who were incapacitated and to free their infirmities from them, and the evil spirits to go out from them.
upang maging ang mga may sakit ay gumaling, at ang mga masasamang espiritu ay lumabas mula sa kanila, nang makakuha sila ng mga panyo at epron mula sa katawan ni Pablo.
13 But some of the wandering Jewish exorcists, attempted to name the name of the Lord Jesus over those who had the evil spirits, saying, We adjure you by Jesus whom Paul proclaims.
Ngunit may mga Judio na nagpapalayas ng mga masasamang espiritu ang naglalakbay sa lugar na ginagamit ang pangalan ni Jesus para sa kanilang pansariling nais. Sila ay nagsalita sa mga nasapian ng mga masasamang espiritu; sinabi nilang, Mula sa pagpapahayag ni Pablo inuutusan kita sa pamamagitan ni Jesus na ipinapangaral ni Pablo, lumayas ka.”
14 And there were some sons of Sceva, a Jewish chief priest, seven doing this.
Ang mga gumawa nito ay ang pitong anak ng punong pari ng mga Hudyo, na si Esceva.
15 And having answered, the evil spirit said, I know Jesus and I recognize Paul, but who are ye?
Sumagot ang masamang espiritu sa kanila, “Kilala ko si Jesus at kilala ko si Pablo; ngunit sino kayo?”
16 And the man in whom was the evil spirit, leaping on them, and having overpowered them, he prevailed against them, so as for them to flee out of that house naked and wounded.
Lumundag ang masamang espiritu sa mga nagpalayas ng masamang espiritu at tinalo sila at sinaktan. Pagkatapos tumakas sila palabas sa bahay na iyon na walang damit at sugatan.
17 And this became known to all, both Jews and Greeks, to those who dwell at Ephesus. And fear fell upon them all, and the name of the Lord Jesus was magnified.
Nalaman ito ng lahat, maging mga Judio at Griego na nanirahan sa Efeso. Natakot sila ng labis at naparangalan ang pangalan ng Panginoong Jesus.
18 And many of those who have believed came, confessing, and reporting their practices.
Gayon din, marami sa mga mananampalataya ang dumating na nagsabi at umamin ng kanilang mga kasamaang ginawa.
19 And a considerable number of those who practiced magical things, having brought their books together, burned them in the sight of all. And they counted the price of them, and found it fifty thousand pieces of silver.
Marami sa mga gumagawa ng salamangka ang nagdala ng kanilang mga libro at sinunog nila sa paningin ng lahat. Nang bilangin nila ang halaga nito, ito ay nagkakahalaga ng limampung libong piraso ng pilak.
20 Thus the word of the Lord was growing mightily and was prevailing.
Kaya't ang salita ng Panginoon ay lumaganap sa makapangyarihang paraan.
21 Now when these things were fulfilled, Paul decided in the spirit, after passing through Macedonia and Achaia, to go to Jerusalem, having said, After becoming there, I must also see Rome.
Ngayon nang natapos ni Pablo ang kaniyang ministeryo sa Efeso, nagpasya siya sa Espiritu na dumaan sa Macedonia at Acaya patungong Jerusalem; sinabi niya, “Pagkagaling ko roon, kailangan ko ring makita ang Roma.”
22 And having sent into Macedonia two of those who help him, Timothy and Erastus, he himself stayed in Asia for a while.
Pinadala ni Pablo ang dalawa sa kaniyang mga alagad sa Macedonia, si Timoteo at Erasto, na tumulong sa kaniya. Ngunit siya ay nanatili muna sa Asia ng kaunting panahon.
23 And about that time there developed no small stir about the Way.
At nagkaroon ng malaking kaguluhan sa panahong iyon Efeso patungkol sa Daan.
24 For a certain silversmith named Demetrius who makes silver shrines of Artemis, brought no little work to the craftsmen,
May isang magpapanday ng pilak na nagngangalang Demetrio, na gumagawa ng imahe ni Diana na pilak, na nagbibigay ng malaking negosyo sa mga nagpapanday.
25 to whom also (having assembled the workmen about such things) he said, Men, ye know that our prosperity is from this work.
Kaya tinipon niya ang mga manggagawa sa trabahong iyon, at sinabi, “Mga Ginoo, alam ninyo na sa negosyong ito tayo kumikita ng malaking halaga.
26 And ye see and hear, that not only at Ephesus, but almost in all Asia, this man Paul, having persuaded them, turned away a considerable multitude, saying that there are no gods made by hands.
Nakikita at naririnig ninyo iyon, hindi lang sa Efeso, ngunit halos sa buong Asia. Ang Pablong ito ay nanghikayat at nagpalayo ng maraming tao. Sinasabi niya na walang mga diyos-diyosan na gawa sa mga kamay.
27 And not only is this our part liable to come into disrepute, but also the temple of the great goddess Artemis is going to be regarded for nothing, and also her magnificence be destroyed, whom all Asia and the world worship.
At hindi lamang iyon ang panganib na ang mga kalakal natin ay hindi na kakailanganin, subalit pati narin ang templo ng dakilang diyosang si Diana ay maaring mawalan ng halaga. At mawawalan din siya ng kadakilaan, na siyang sinasamba ng buong Asia at ng buong mundo.”
28 And when they heard this, having become full of wrath, they cried out, saying, The great Artemis of Ephesians.
Nang marinig nila ito, napuno sila ng galit at sumigaw na nagsasabi, “Dakila si Diana ng mga taga- Efeso.”
29 And the whole city was filled with the confusion. And they rushed with one accord into the theatre, having seized Gaius and Aristarchus, Macedonians, traveling companions of Paul.
Napuno ng kaguluhan ang buong lungsod, at ang mga tao ay sama-samang nagmadali papunta sa tanghalan. At dinampot nila ang mga kasamahan ni Pablo sa paglalakbay na sina Gaius at Aristarco, na taga-Macedonia.
30 And when Paul wanted to enter in to the crowd, the disciples did not let him.
Nais ni Pablo na pumasok sa gitna ng napakaraming tao, ngunit pinigilan siya ng mga alagad.
31 And also some of the Asian officers, being their friends, having sent to him, implored him not to give himself into the theatre.
Maging ang ilan sa mga opisyal ng probinsiya ng Asia na kaniyang mga kaibigan ay nagpadala ng mensahe na nakikiusap na huwag siyang tumuloy sa tanghalan.
32 Indeed therefore some cried out one thing, some another, for the assembly was confused, and most had not seen why they had come together.
Ang ibang mga tao ay sumisigaw ng isang bagay, at ang ilan ay naman, sapagkat nalito ang mga tao. Karamihan sa kanila ay hindi alam kung bakit sila nagkatipon-tipon doon.
33 And they urged forward Alexander out of the multitude, having put him forward from the Jews. And Alexander having waved his hand, wanted to make a defense to the crowd.
Dinala ng mga Judio si Alejandro palabas sa maraming tao, ihinarap siya sa mga tao. Si Alejandro ay nagsenyas ng kaniyang kamay upang magbigay ng paliwanag sa mga tao.
34 But after recognizing that he was a Jew, one voice developed from them all, crying out for about two hours, The great Artemis of Ephesians.
Ngunit nang malaman nila na siya ay isang Judio, sumigaw silang lahat ng may iisang tinig sa loob ng dalawang oras, “Dakila si Diana ng mga taga Efeso.”
35 And when the town clerk calmed the multitude, he says, Ephesian men, now who is the man who does not know the city of the Ephesians being temple-guardian of the great goddess Artemis, and of what fell from Zeus?
Nang patahimikin ng kalihim ng bayan ang mga tao, sinabi niya, “Kayong mga taga-Efeso, sino ba naman ang hindi nakakaalam na ang lungsod ng mga taga Efeso ay tagapag-ingat ng templo ng dakilang Diana at ng kaniyang imahe na nahulog mula sa langit?
36 Therefore these things being undeniable, ye ought to be restrained, and do nothing rash.
Nakikita naman natin na ang mga bagay na ito ay hindi maitatanggi, kinakailangan na kayo ay manahimik at huwag maging pabigla-bigla.
37 For ye brought these men, who are neither sacrilegious nor blaspheming your goddess.
Sapagkat dinala ninyo ang mga lalaking ito sa hukumang ito na hindi magnanakaw sa templo o nagsasalita ng masama sa ating diyosa.
38 Indeed therefore if Demetrius, and the craftsmen with him, have a matter against any man, forums are brought, and there are proconsuls. Let them accuse each other.
Kaya, kung si Demetrio at ang mga manggagawa na kasama niya ay may reklamo laban sa sinuman, bukas ang hukuman at nandiyan ang mga gobernador. Hayaan ninyo na akusahan nila ang isat isa.
39 And if ye seek anything about other things, it will be decided in the assembly within law.
Ngunit kung naghahanap kayo ng kasagutan sa anumang bagay, ito ay maaring maayos sa pagpupulong.
40 For we are also in danger to be accused about the uproar today, there being no cause about which we can give account of this commotion.
Kung gayon tayo ay nanganganib na maakusahan sa nangyaring kaguluhan sa araw na ito. Walang dahilan para sa kaguluhang ito, at hindi natin kayang ipaliwanag ito.”
41 And having said these things, he dismissed the assembly.
Nang sabihin niya ito, tinapos na niya ang pagpupulong.
