2 Chronicles 9
1 And when the queen of Sheba heard of the fame of Solomon, she came to test Solomon with hard questions at Jerusalem, with a very great caravan, and camels that bore spices, and gold in abundance, and precious stones. And when she came to Solomon, she conversed with him of all that was in her heart.
Khi Nữ vương Sê-ba nghe danh tiếng của Sa-lô-môn, bà bèn đến Giê-ru-sa-lem; đặt nhiều câu hỏi khó để thử tài Sa-lô-môn. Bà đến với một đoàn tùy tùng đông đảo, cùng đoàn lạc đà chở rất nhiều hương liệu, vàng, và ngọc. Khi gặp Sa-lô-môn, bà nói với vua tất cả những nghi vấn trong lòng.
2 And Solomon answered to her all her questions. And there was not anything hid from Solomon that he did not answer her.
Sa-lô-môn giải đáp các thắc mắc, không có điều gì là khó khăn cho vua.
3 And when the queen of Sheba had seen the wisdom of Solomon, and the house that he had built,
Nữ vương Sê-ba thấy sự khôn ngoan của Sa-lô-môn và cung điện ông xây cất,
4 and the food of his table, and the seating of his servants, and the attendance of his ministers, and their apparel, also his cupbearers, and their apparel, and his ascent by which he went up to the house of Jehovah, there was no more spirit in her.
bà vô cùng thán phục. Bà cũng rất ngạc nhiên về những thức ăn trên bàn vua, thứ tự uy nghi của các đại thần và áo quần lộng lẫy của họ, các quan tửu chánh cùng áo choàng của họ, và những tế lễ thiêu mà Sa-lô-môn dâng tại đền thờ của Chúa Hằng Hữu.
5 And she said to the king, It was a true report that I heard in my own land of thine acts, and of thy wisdom.
Nữ vương nói với vua: “Thật đúng như lời người ta đồn đại trong nước tôi về thành tựu và sự khôn ngoan của vua!
6 However I did not believe their words until I came, and my eyes had seen it. And, behold, the half of the greatness of thy wisdom was not told me. Thou exceed the fame that I heard.
Tuy nhiên, trước kia tôi không tin, mà nay thấy tận mắt rồi, tôi phải nhìn nhận người ta chỉ kể cho tôi một nửa sự thật thôi! Vua thật khôn ngoan bội phần!
7 Happy are thy men, and happy are these thy servants, who stand continually before thee, and hear thy wisdom.
Con dân của vua thật có phước! Các cận thần ngày ngày chầu chực và nghe các lời châu ngọc của vua thật có phước!
8 Blessed be Jehovah thy God, who delighted in thee, to set thee on his throne to be king for Jehovah thy God. Because thy God loved Israel, to establish them forever, therefore he made thee king over them, to do justice and righteousness.
Đáng chúc tụng Chúa Hằng Hữu, Đức Chúa Trời vua, vì Ngài vui lòng đặt vua trên ngôi báu để thay Ngài cai trị. Vì Đức Chúa Trời yêu thương dân tộc Ít-ra-ên, lập vững dân này đến đời đời, và vì Ngài đặt vua lên cai trị họ để xét xử công minh và thi hành sự công chính.”
9 And she gave the king a hundred and twenty talents of gold, and spices in great abundance, and precious stones. Neither was there any such spice as the queen of Sheba gave to king Solomon.
Nữ vương tặng vua 4.000 ký vàng, rất nhiều hương liệu, và ngọc quý. Từ trước đến nay, chưa có ai có loại hương liệu nào quý như hương liệu của Nữ vương Sê-ba tặng Vua Sa-lô-môn.
10 And also the servants of Huram, and the servants of Solomon, who brought gold from Ophir, brought algum trees and precious stones.
(Trong chuyến đi Ô-phia lấy vàng, các thủy thủ của Hi-ram và Sa-lô-môn cũng chở về nhiều gỗ bạch đàn hương và bảo thạch.
11 And the king made of the algum trees terraces for the house of Jehovah, and for the king's house, and harps and psalteries for the singers. And there were none such seen before in the land of Judah.
Vua dùng gỗ này làm các bực thềm trong Đền Thờ Chúa Hằng Hữu và cung điện, cùng làm các đàn thụ cầm và đàn hạc. Trước kia ở nước Giu-đa chưa bao giờ có loại gỗ quý này.)
12 And king Solomon gave to the queen of Sheba all her desire, whatever she asked, besides that which she had brought to the king. So she turned, and went to her own land, she and her servants.
Vua Sa-lô-môn tặng Nữ vương Sê-ba tất cả những gì nữ vương yêu cầu—những tặng phẩm này còn giá trị hơn những thứ nữ vương đem đến tặng vua. Rồi bà cùng đoàn tùy tùng trở về nước.
13 Now the weight of gold that came to Solomon in one year was six hundred and sixty-six talents of gold,
Mỗi năm, Sa-lô-môn thu được 25 tấn vàng.
14 besides that which the traders and merchants brought. And all the kings of Arabia and the governors of the country brought gold and silver to Solomon.
Chưa kể số vàng các thương gia và người bán dạo mang vào nước. Các vua A-rập và các tổng trấn trong nước đều đem vàng và bạc đến nạp cho Sa-lô-môn.
15 And king Solomon made two hundred bucklers of beaten gold; six hundred shekels of beaten gold went to one buckler.
Vua Sa-lô-môn cho làm 200 chiếc khiên lớn bằng vàng gò, mỗi chiếc nặng 6,8 ký.
16 And he made three hundred shields of beaten gold; three hundred shekels of gold went to one shield. And the king put them in the house of the forest of Lebanon.
Ông cũng cho làm 300 chiếc khiên nhỏ bằng vàng gò, mỗi chiếc nặng 3,4 ký. Tất cả các khiên ấy đều tồn trữ trong Cung Rừng Li-ban.
17 Moreover the king made a great throne of ivory, and overlaid it with pure gold.
Rồi Vua cho làm một chiếc ngai lớn bằng ngà bọc vàng ròng.
18 And there were six steps to the throne, with a footstool of gold, which were fastened to the throne, and supports on either side by the place of the seat, and two lions standing beside the supports.
Ngai có sáu bậc thang, và một cái bệ bằng vàng gắn chặt vào ngai và hai bên ngai có tay dựa, mỗi bên có hình sư tử bằng vàng.
19 And twelve lions stood there on the one side and on the other upon the six steps. There was not the like made in any kingdom.
Trên sáu bậc thang có đúc mười hai sư tử, mỗi bên có sáu con. Đây là chiếc ngai đặc biệt không nước nào có cả!
20 And all king Solomon's drinking vessels were of gold, and all the vessels of the house of the forest of Lebanon were of pure gold; silver was accounted of nothing in the days of Solomon.
Các ly uống nước của Sa-lô-môn đều được làm bằng vàng ròng, cũng như các dụng cụ trong Cung Rừng Li-ban làm bằng vàng ròng. Họ không làm bằng bạc vì trong đời Sa-lô-môn, bạc là loại tầm thường!
21 For the king had ships that went to Tarshish with the servants of Huram. Once every three years the ships of Tarshish came, bringing gold, and silver, ivory, and apes, and peacocks.
Đoàn tàu của vua vượt biển qua Ta-rê-si với các thủy thủ của Hi-ram, cứ ba năm một lần, chở về cho Sa-lô-môn rất nhiều vàng, bạc, ngà, dã nhân, và công.
22 So king Solomon exceeded all the kings of the earth in riches and wisdom.
Vua Sa-lô-môn nổi danh là giàu có và khôn ngoan hơn hết các vua trên đất.
23 And all the kings of the earth sought the presence of Solomon, to hear his wisdom, which God had put in his heart.
Vua các nước đều tìm dịp đến thăm vua và nghe những lời khôn ngoan Chúa đã đặt trong lòng vua.
24 And they brought every man his tribute, vessels of silver, and vessels of gold, and raiment, armor, and spices, horses, and mules, a rate year by year.
Hằng năm, các vua cũng tiến cống nhiều lễ vật, các khí cụ bằng bạc và vàng, các y phục, khí giới, hương liệu, ngựa, và la.
25 And Solomon had four thousand stalls for horses and chariots, and twelve thousand horsemen, that he bestowed in the chariot cities, and with the king at Jerusalem.
Sa-lô-môn có 4.000 tàu ngựa và chiến xa. Số kỵ binh của vua lên đến 12.000 chia nhau đóng giữ các căn cứ quân sự, bảo vệ vua và phòng thủ Giê-ru-sa-lem.
26 And he ruled over all the kings from the River even to the land of the Philistines, and to the border of Egypt.
Sa-lô-môn cai trị trên các vua chư hầu từ Sông Ơ-phơ-rát đến lãnh thổ Phi-li-tin và xuống tận biên giới Ai Cập.
27 And the king made silver to be in Jerusalem as stones, and he made cedars to be as the sycamore trees that are in the lowland, for abundance.
Tại Giê-ru-sa-lem, vua làm cho bạc bị xem thường như đá, và gỗ bá hương, tùng bách như gỗ cây sung.
28 And they brought horses for Solomon out of Egypt, and out of all lands.
Ngựa của Vua Sa-lô-môn được nhập từ Ai Cập và các nước khác.
29 Now the rest of the acts of Solomon, first and last, are they not written in the history of Nathan the prophet, and in the prophecy of Ahijah the Shilonite, and in the visions of Iddo the seer concerning Jeroboam the son of Nebat?
Các việc khác của Sa-lô-môn, từ đầu đến cuối đều ghi vào Sách của Tiên Tri Na-than và Sách Tiên Tri của A-hi-gia từ Si-lô, và cũng ghi trong Sách Khải Tượng của Nhà Tiên Kiến Y-đô, là sách ghi chép các biến cố liên hệ đến Giê-rô-bô-am, con Nê-bát.
30 And Solomon reigned in Jerusalem over all Israel forty years.
Sa-lô-môn trị vì tại Giê-ru-sa-lem trên toàn dân Ít-ra-ên được bốn mươi năm.
31 And Solomon slept with his fathers, and he was buried in the city of David his father. And Rehoboam his son reigned in his stead.
Vua qua đời và được an táng trong Thành Đa-vít. Con trai ông là Rô-bô-am lên ngôi kế vị.
