Spreuken 1
1 De spreuken van Salomo, den zoon van David, den koning van Israel,
Mithali za Sulemani mwana wa Daudi, mfalme wa Israeli.
2 Om wijsheid en tucht te weten; om te verstaan redenen des verstands;
Mithali hizi zinafundisha hekima na maarifa, kufundisha maneno ya busara,
3 Om aan te nemen onderwijs van goed verstand, gerechtigheid, en recht, en billijkheden;
ili mpate maarifa kwa ajili ya kuishi kwa kutenda wema, haki na adili.
4 Om den slechten kloekzinnigheid te geven, den jongeling wetenschap en bedachtzaamheid.
Mithali hizi zinatoa hekima kwa wale ambao hawakufunzwa, na kuwapa vijana maarifa na hadhari.
5 Die wijs is, zal horen, en zal in lere toenemen; en die verstandig is, zal wijzen raad bekomen.
Watu wenye busara wasikie na kuongeza elimu yao na watu wenye ufahamu wapate mwongozo,
6 Om te verstaan een spreuk en de uitlegging, de woorden der wijzen en hun raadselen.
kwa kuelewa mithali, misemo, vitendawili na maneno ya wenye busara.
7 De vrees des HEEREN is het beginsel der wetenschap; de dwazen verachten wijsheid en tucht.
Hofu ya Yehova ni chanzo cha maarifa- wapumbavu hudharau hekima na nidhamu.
8 Mijn zoon! hoor de tucht uws vaders, en verlaat de leer uwer moeder niet;
Mwanangu, sikia fundisho la baba yako na wala usiziache kanuni za mama yako;
9 Want zij zullen uw hoofd een aangenaam toevoegsel zijn, en ketenen aan uw hals.
zitakuwa kilemba cha neema katika kichwa chako na jebu zinazoning'inia kwenye shingo yako.
10 Mijn zoon! indien de zondaars u aanlokken, bewillig niet;
Mwanangu wenye dhambi wakikushawishi katika dhambi zao, kataa kuwafuata.
11 Indien zij zeggen: Ga met ons, laat ons loeren op bloed, ons versteken tegen den onschuldige, zonder oorzaak;
Kama watasema, “haya tufuatae, tuvizie ili kufanya mauaji, tujifiche ili tuwashambulie watu wasio na hatia, pasipo sababu.
12 Laat ons hen levend verslinden, als het graf; ja, geheel en al, gelijk die in den kuil nederdalen; (Sheol h7585)
Haya tuwameza wakiwa hai, kama kuzimu inavyowachukua wenye afya, na kuwa kama wale waangukao kwenye shimoni. (Sheol h7585)
13 Alle kostelijk goed zullen wij vinden, onze huizen zullen wij met roof vullen.
Tutapata vitu vyote vya thamani; tutazijaza nyumba zetu vile tunavyoiba kwa wengine.
14 Gij zult uw lot midden onder ons werpen; wij zullen allen een buidel hebben.
Weka vitu vyako kwetu; tutakuwa na mfuko moja kwa pamoja.”
15 Mijn zoon! wandel niet met hen op den weg; weer uw voet van hun pad.
Mwanangu, usitembee katika njia moja pamoja nao; usiruhusu mguu wako kugusa katika mapito yao;
16 Want hun voeten lopen ten boze; en zij haasten zich om bloed te storten.
miguu ya hukimbilia mabaya na huharakisha kumwaga damu.
17 Zekerlijk, het net wordt tevergeefs gespreid voor de ogen van allerlei gevogelte;
Kwa kuwa haina maana kumtegea ndege mtego wakati ndege anaona.
18 En deze loeren op hun eigen bloed, en versteken zich tegen hun zielen.
Watu hawa huvizia kujiua wenyewe—wanatega mtego kwa ajili yao wenyewe.
19 Zo zijn de paden van een iegelijk, die gierigheid pleegt; zij zal de ziel van haar meester vangen.
Ndivyo zilivyo njia za kila ambaye hupata utajiri kwa udhalimu; mapato ya udhalimu huondoa uhai wa wenye utajiri.
20 De opperste Wijsheid roept overluid daar buiten; Zij verheft haar stem op de straten.
Hekima inalia kwa sauti mtaani, inapaza sauti katika viwanja;
21 Zij roept in het voorste der woelingen; aan de deuren der poorten spreekt Zij Haar redenen in de stad;
katika mitaa inalia kwa sauti kuu, kwenye maingilio ya milango ya mji inasema “
22 Gij slechten! hoe lang zult gij de slechtigheid beminnen, en de spotters voor zich de spotternij begeren, en de zotten wetenschap haten?
Mpaka lini enyi wajinga mtapenda kuwa wajinga? Mpaka lini enyi wenye dhihaka mtapenda dhihaka, na hadi lini enyi wapumbavu, mtachukia maarifa?
23 Keert u tot Mijn bestraffing; ziet, Ik zal Mijn Geest ulieden overvloediglijk uitstorten; Ik zal Mijn woorden u bekend maken.
Zingatia karipio langu; nitatoa mawazo yangu kwa ajili yenu; nitawafahamisha maneno yangu.
24 Dewijl Ik geroepen heb, en gijlieden geweigerd hebt; Mijn hand uitgestrekt heb, en er niemand was, die opmerkte;
Nimeita, nanyi mkakataa kusikiliza; nimeunyosha mkono wangu, wala hakuna aliyezingatia.
25 En gij al Mijn raad verworpen, en Mijn bestraffing niet gewild hebt;
Lakini mumedharau mafundisho yangu yote na wala hamkuzingatia maelekezo yangu.
26 Zo zal Ik ook in ulieder verderf lachen; Ik zal spotten, wanneer uw vreze komt.
Nitacheka katika taabu yenu, nitawadhihaki wakati wa kupatwa taabu-
27 Wanneer uw vreze komt gelijk een verwoesting, en uw verderf aankomt als een wervelwind; wanneer u benauwdheid en angst overkomt;
hofu ya kutisha itawapata kama tufani na maafa yatawakumba kama upepo wa kisulisuli, taabu na uchungu vitawapata.
28 Dan zullen zij tot Mij roepen, maar Ik zal niet antwoorden; zij zullen Mij vroeg zoeken, maar zullen Mij niet vinden;
Halafu wataniita, nami sitawajibu; wataniita katika hali ya kukata tamaa lakini hawataniona.
29 Daarom, dat zij de wetenschap gehaat hebben, en de vreze des HEEREN niet hebben verkoren.
Kwa sababu wamechukia maarifa na hawakuchagua kuwa na hofu ya Yehova,
30 Zij hebben in Mijn raad niet bewilligd; al Mijn bestraffingen hebben zij versmaad;
hawakufuata mafundisho yangu na wakayadharau masahihisho yangu yote.
31 Zo zullen zij eten van de vrucht van hun weg, en zich verzadigen met hun raadslagen.
Watakula matunda ya njia zao, na watashibishwa kwa matunda ya hila zao wenyewe.
32 Want de afkering der slechten zal hen doden, en de voorspoed der zotten zal hen verderven.
kwa maana wajinga hufa wanaporudi nyuma, na kutojali kwa wapumbavu kutawaangamiza.
33 Maar die naar Mij hoort, zal zeker wonen, en hij zal gerust zijn van de vreze des kwaads.
Bali kila anisikilizaye ataishi kwa usalama na atapumzika salama pasipo hofu ya maafa.
