Spreuken 1
1 De spreuken van Salomo, den zoon van David, den koning van Israel,
Ngeche mag Solomon wuod Daudi, ruodh Israel:
2 Om wijsheid en tucht te weten; om te verstaan redenen des verstands;
mamiyo iyudo rieko kod ritruok makare, kendo winjo tiend weche matut;
3 Om aan te nemen onderwijs van goed verstand, gerechtigheid, en recht, en billijkheden;
kendo miyo idak e ngima moritore kendo mobidhore kitimo gima adiera kendo gima kare kendo mowinjore,
4 Om den slechten kloekzinnigheid te geven, den jongeling wetenschap en bedachtzaamheid.
gimiyo joma ngʼeyogi tin bedo mariek, kendo gimiyo jomatindo ngʼeyo tiend weche kendo pogo tiend wach.
5 Die wijs is, zal horen, en zal in lere toenemen; en die verstandig is, zal wijzen raad bekomen.
Mad jomariek chik itgi mondo owinji kendo gimedgi e puonjruokgi, to jogo mongʼeyo pogo tiend wach mad oyud gino ma chikogi,
6 Om te verstaan een spreuk en de uitlegging, de woorden der wijzen en hun raadselen.
mondo gingʼe ngeche, sigendini, kod weche ma tiendgi tek mag jorieko.
7 De vrees des HEEREN is het beginsel der wetenschap; de dwazen verachten wijsheid en tucht.
Luoro Jehova Nyasaye e chakruok mar ngʼeyo to joma ofuwo chayo rieko gi ritruok makare.
8 Mijn zoon! hoor de tucht uws vaders, en verlaat de leer uwer moeder niet;
Wuoda, chik iti ni puonj wuonu, kendo kik ijwangʼ puonj mar minu.
9 Want zij zullen uw hoofd een aangenaam toevoegsel zijn, en ketenen aan uw hals.
Ginibedni kaka kondo michwowo e wiyi, kendo kaka thiwni miketo e ngʼuti mondo ineri maber.
10 Mijn zoon! indien de zondaars u aanlokken, bewillig niet;
Wuoda, ka joricho hoyoi mondo itim marach, kik iyienegi.
11 Indien zij zeggen: Ga met ons, laat ons loeren op bloed, ons versteken tegen den onschuldige, zonder oorzaak;
Kagiwachoni niya, “Bi idhi kodwa; mondo wabuti ni ngʼato wanegi, kendo wamonj kayiem nono joma onge ketho;
12 Laat ons hen levend verslinden, als het graf; ja, geheel en al, gelijk die in den kuil nederdalen; (Sheol h7585)
mondo wamuonygi ngili ka bur liel mana ka joma omwony mangima gi bur; (Sheol h7585)
13 Alle kostelijk goed zullen wij vinden, onze huizen zullen wij met roof vullen.
wabiro yudo gik moko duto mabeyo ma nengogi tek, mi wapongʼ utewa gi gik moyaki.
14 Gij zult uw lot midden onder ons werpen; wij zullen allen een buidel hebben.
In bende riwri kodwa e wachni, kendo wanapog gigo duto mwayako.”
15 Mijn zoon! wandel niet met hen op den weg; weer uw voet van hun pad.
Wuoda, kik idhi kodgi ngangʼ kendo kik iwuoth e yoregigo,
16 Want hun voeten lopen ten boze; en zij haasten zich om bloed te storten.
nikech tiendgi reto piyo piyo mar timo richo kendo gimwomore mondo gichwer remo.
17 Zekerlijk, het net wordt tevergeefs gespreid voor de ogen van allerlei gevogelte;
Mano kaka en gima nono chiko obadho ka winy duto neno.
18 En deze loeren op hun eigen bloed, en versteken zich tegen hun zielen.
Jogi ochiko obadho ne gin giwegi, kendo gin ema ginimokie!
19 Zo zijn de paden van een iegelijk, die gierigheid pleegt; zij zal de ziel van haar meester vangen.
Mano e giko jogo duto mohero yudo gimoro moyud e yo marach; gino kawo ngima jogo moyude.
20 De opperste Wijsheid roept overluid daar buiten; Zij verheft haar stem op de straten.
Rieko goyo koko matek e yore mag dala, ogoyo koko bende e kuonde chokruok;
21 Zij roept in het voorste der woelingen; aan de deuren der poorten spreekt Zij Haar redenen in de stad;
oywak kogoyo koko e akerkeke mag yore motimo koko, owuoyo e dhorangeye mag mier madongo kopenjo niya,
22 Gij slechten! hoe lang zult gij de slechtigheid beminnen, en de spotters voor zich de spotternij begeren, en de zotten wetenschap haten?
“Nyaka karangʼo ma un joma ngʼeyogi tin nusik kuhero yoreu mag ngʼeyo matin?” Nyaka karangʼo ma jojaro pod nosik kamor, e jaro kendo joma ofuwo nosiki kochayo puonj?
23 Keert u tot Mijn bestraffing; ziet, Ik zal Mijn Geest ulieden overvloediglijk uitstorten; Ik zal Mijn woorden u bekend maken.
Ka dine uwinj siem mara, dine abedo kodu thuolo, kendo damiyo ungʼeyo pacha.
24 Dewijl Ik geroepen heb, en gijlieden geweigerd hebt; Mijn hand uitgestrekt heb, en er niemand was, die opmerkte;
To nikech ne udaga kane aluongo kendo onge ngʼama nodewa kane adwaro konyou,
25 En gij al Mijn raad verworpen, en Mijn bestraffing niet gewild hebt;
nimar ne udagi puonj maga duto kendo ne ok uwinjo siem mara.
26 Zo zal Ik ook in ulieder verderf lachen; Ik zal spotten, wanneer uw vreze komt.
An to ananyieru bangʼe ka un e chandruok; Anajaru ajara ka masira oloyou,
27 Wanneer uw vreze komt gelijk een verwoesting, en uw verderf aankomt als een wervelwind; wanneer u benauwdheid en angst overkomt;
ka masira machalo yamb ahiti obiro kuomu, kendo ka chandruok oyweyou ka yamb kalausi. Ka lit kod thagruok ohingou.
28 Dan zullen zij tot Mij roepen, maar Ik zal niet antwoorden; zij zullen Mij vroeg zoeken, maar zullen Mij niet vinden;
Giniluonga, to ok anadwokgi; ginimanya to ok giniyuda.
29 Daarom, dat zij de wetenschap gehaat hebben, en de vreze des HEEREN niet hebben verkoren.
Kaka ne ok gidwar puonj kendo ok negiyiero luoro Jehova Nyasaye,
30 Zij hebben in Mijn raad niet bewilligd; al Mijn bestraffingen hebben zij versmaad;
Kaka ne ok giyie gi puonjna kendo gidagi siem mara,
31 Zo zullen zij eten van de vrucht van hun weg, en zich verzadigen met hun raadslagen.
kuom mano ginicham olemo mag yoregi kendo giniyiengʼ gi olemo mar riekogi maricho.
32 Want de afkering der slechten zal hen doden, en de voorspoed der zotten zal hen verderven.
Nikech yore mobam mag bayo mag jogo mangʼeyogi tin noneg-gi, kendo bedo ma ok odewo gimoro mar joma ofuwo notiekgi.
33 Maar die naar Mij hoort, zal zeker wonen, en hij zal gerust zijn van de vreze des kwaads.
To ngʼato angʼata mawinjo wachna nodag gi kwe kendo mayom, maonge luoro mar hinyruok.
