Spreuken 23
1 Als gij aangezeten zult zijn om met een heerser te eten, zo zult gij scherpelijk letten op dengene, die voor uw aangezicht is.
When you sit to eat with a ruler, Diligently consider that which [is] before you,
2 En zet een mes aan uw keel, indien gij een gulzig mens zijt;
And you have put a knife to your throat, If you [are] a man of appetite.
3 Laat u niet gelusten zijner smakelijke spijzen, want het is een leugenachtig brood.
Have no desire to his delicacies, seeing it [is] lying food.
4 Vermoei u niet om rijk te worden; sta af van uw vernuft.
Do not labor to make wealth, Cease from your own understanding, Do you cause your eyes to fly on it? Then it is not.
5 Zult gij uw ogen laten vliegen op hetgeen niets is? Want het zal zich gewisselijk vleugelen maken gelijk een arend, die naar den hemel vliegt.
For wealth makes wings to itself, It flies to the heavens as an eagle.
6 Eet het brood niet desgenen, die boos is van oog, en wees niet belust op zijn smakelijke spijzen;
Do not eat the bread of an evil eye, And have no desire to his delicacies,
7 Want gelijk hij bedacht heeft in zijn ziel, alzo zal hij tot u zeggen: Eet en drink! maar zijn hart is niet met u;
For as he has thought in his soul, so he [is]. “Eat and drink,” he says to you, And his heart [is] not with you.
8 Uw bete, die gij gegeten hebt, zoudt gij uitspuwen; en gij zoudt uw liefelijke woorden verderven.
You vomit up your morsel you have eaten, And have marred your words that [are] sweet.
9 Spreek niet voor het oor van een zot, want hij zou het verstand uwer woorden verachten.
Do not speak in the ears of a fool, For he treads on the wisdom of your words.
10 Zet de oude palen niet terug; en kom op de akkers der wezen niet;
Do not remove a border of ancient times, And do not enter into fields of the fatherless,
11 Want hun Verlosser is sterk; Die zal hun twistzaak tegen u twisten.
For their Redeemer [is] strong, He pleads their cause with you.
12 Begeef uw hart tot de tucht, en uw oren tot de redenen der wetenschap.
Bring your heart to instruction, And your ear to sayings of knowledge.
13 Weer de tucht van den jongen niet; als gij hem met de roede zult slaan, zal hij niet sterven.
Do not withhold discipline from a youth, When you strike him with a rod he does not die.
You strike him with a rod, And you deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 Mijn zoon! zo uw hart wijs is, mijn hart zal blijde zijn, ja, ik.
My son, if your heart has been wise, My heart rejoices, even mine,
16 En mijn nieren zullen van vreugde opspringen, als uw lippen billijkheden spreken zullen.
And my reins exult when your lips speak uprightly.
17 Uw hart zij niet nijdig over de zondaren; maar zijt ten allen dage in de vreze des HEEREN.
Do not let your heart be envious at sinners, But—in the fear of YHWH all the day.
18 Want zekerlijk, er is een beloning; en uw verwachting zal niet afgesneden worden.
For is there a posterity? Then your hope is not cut off.
19 Hoor gij, mijn zoon! en word wijs, en richt uw hart op den weg.
Hear, my son, and be wise, And make your heart blessed in the way,
20 Zijt niet onder de wijnzuipers, noch onder de vleesvreters;
Do not become drunk with wine, Among gluttonous ones of flesh,
21 Want een zuiper en vraat zal arm worden; en de sluimering doet verscheurde klederen dragen.
For the drunkard and glutton become poor, And drowsiness clothes with rags.
22 Hoor naar uw vader, die u gewonnen heeft; en veracht uw moeder niet, als zij oud geworden is.
Listen to your father, who begot you, And do not despise your mother when she has become old.
23 Koop de waarheid, en verkoop ze niet, mitsgaders wijsheid, en tucht, en verstand.
Buy truth, and do not sell, Wisdom, and instruction, and understanding,
24 De vader des rechtvaardigen zal zich zeer verheugen; en die een wijzen zoon gewint, zal zich over hem verblijden.
The father of the righteous rejoices greatly, The begetter of the wise rejoices in him.
25 Laat uw vader zich verblijden, ook uw moeder; en laat haar zich verheugen, die u gebaard heeft.
Your father and your mother rejoice, Indeed, she bearing you is joyful.
26 Mijn zoon! geef mij uw hart, en laat uw ogen mijn wegen bewaren.
Give, my son, your heart to me, And let your eyes watch my ways.
27 Want een hoer is een diepe gracht, en een vreemde vrouw is een enge put.
For a harlot [is] a deep ditch, And a strange woman [is] a narrow pit.
28 Ook loert zij als een rover; en zij vermenigvuldigt de trouwelozen onder de mensen.
She also, as catching prey, lies in wait, And she increases the treacherous among men.
29 Bij wien is wee? bij wien och arme? bij wien gekijf? bij wien het beklag? bij wien wonden zonder oorzaak? bij wien de roodheid der ogen?
Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaint? Who has wounds without cause? Who has redness of eyes?
30 Bij degenen, die bij den wijn vertoeven; bij degenen, die komen om gemengde drank na te zoeken.
Those lingering by the wine, Those going in to search out mixed wine.
31 Zie den wijn niet aan, als hij zich rood vertoont, als hij in den beker zijn verve geeft, als hij recht opgaat;
Do not see wine when it shows itself red, When it gives its color in the cup, It goes up and down through the upright.
32 In zijn einde zal hij als een slang bijten, en steken als een adder.
Its latter end—it bites as a serpent, And it stings as a viper.
33 Uw ogen zullen naar vreemde vrouwen zien, en uw hart zal verkeerdheden spreken.
Your eyes see strange women, And your heart speaks perverse things.
34 En gij zult zijn, gelijk een, die in het hart van de zee slaapt; en gelijk een, die in het opperste van den mast slaapt.
And you have been as one lying down in the heart of the sea, And as one lying down on the top of a mast.
35 Men heeft mij geslagen, zult gij zeggen, ik ben niet ziek geweest; men heeft mij gebeukt, ik heb het niet gevoeld; wanneer zal ik opwaken? Ik zal hem nog meer zoeken!
“They struck me, I have not been sick, They beat me, I have not known. When I awake—I seek it yet again!”
