Spreuken 3
1 Mijn zoon! vergeet mijn wet niet, maar uw hart beware mijn geboden.
My son, do not forget my commands and keep my teachings in your heart,
2 Want langheid van dagen, en jaren van leven, en vrede zullen zij u vermeerderen.
for length of days and years of life and peace they will add to you.
3 Dat de goedertierenheid en de trouw u niet verlaten; bind ze aan uw hals, schrijf zij op de tafel uws harten.
Do not let covenant faithfulness and trustworthiness ever leave you, tie them together about your neck, write them on the tablet of your heart.
4 En vind gunst en goed verstand, in de ogen Gods en der mensen.
Then you will find favor and a good reputation in the sight of God and man.
5 Vertrouw op den HEERE met uw ganse hart, en steun op uw verstand niet.
Trust in Yahweh with all your heart and do not lean on your own understanding;
6 Ken Hem in al uw wegen, en Hij zal uw paden recht maken.
in all your ways acknowledge him and he will make your paths straight.
7 Zijt niet wijs in uw ogen; vrees den HEERE, en wijk van het kwade.
Do not be wise in your own eyes; fear Yahweh and turn away from evil.
8 Het zal een medicijn voor uw navel zijn, en een bevochtiging voor uw beenderen.
It will be healing to your flesh and refreshment for your body.
9 Vereer den HEERE van uw goed, en van de eerstelingen al uwer inkomsten;
Honor Yahweh with your wealth and with the firstfruits of all your produce,
10 Zo zullen uw schuren met overvloed vervuld worden, en uw perskuipen van most overlopen.
and your storehouses will be filled up and your vats will be bursting, full of new wine.
11 Mijn zoon! verwerp de tucht des HEEREN niet, en wees niet verdrietig over Zijn kastijding;
My son, do not despise Yahweh's instruction and do not hate his rebuke,
12 Want de HEERE kastijdt dengene, dien Hij liefheeft, ja, gelijk een vader den zoon, in denwelken hij een welbehagen heeft.
for Yahweh disciplines those he loves, as a father deals with a son who pleases him.
13 Welgelukzalig is de mens, die wijsheid vindt, en de mens, die verstandigheid voortbrengt!
The one who finds wisdom is blessed; he also gets understanding.
14 Want haar koophandel is beter dan de koophandel van zilver, en haar inkomst dan het uitgegraven goud.
What you gain from wisdom is better than what silver will give in return and its profit is better than gold.
15 Zij is kostelijker dan robijnen; en al wat u lusten mag, is met haar niet te vergelijken.
Wisdom is more precious than jewels and nothing you desire can compare to her.
16 Langheid der dagen is in haar rechterhand, in haar linkerhand rijkdom en eer.
She has length of days in her right hand; in her left hand are riches and honor.
17 Haar wegen zijn wegen der liefelijkheid, en al haar paden vrede.
Her ways are ways of kindness and all her paths are peace.
18 Zij is een boom des levens dengenen, die ze aangrijpen, en elkeen, die ze vast houdt, wordt gelukzalig.
She is a tree of life to those who take hold of it, those who hold on to it are happy.
19 De HEERE heeft de aarde door wijsheid gegrond, de hemelen door verstandigheid bereid.
By wisdom Yahweh founded the earth, by understanding he established the heavens.
20 Door Zijn wetenschap zijn de afgronden gekloofd, en de wolken druipen dauw.
By his knowledge the depths broke open and the clouds dropped their dew.
21 Mijn zoon! laat ze niet afwijken van uw ogen; bewaar de bestendige wijsheid en bedachtzaamheid.
My son, keep sound judgment and discernment, and do not lose sight of them.
22 Want zij zullen het leven voor uw ziel zijn, en een aangenaamheid voor uw hals.
They will be life to your soul and an adornment of favor to wear around your neck.
23 Dan zult gij uw weg zeker wandelen, en gij zult uw voet niet stoten.
Then you will walk on your way in safety and your foot will not stumble;
24 Zo gij nederligt, zult gij niet schrikken; maar gij zult nederliggen en uw slaap zal zoet wezen.
when you lie down, you will not be afraid; when you lie down, your sleep will be sweet.
25 Vrees niet voor haastigen schrik, noch voor de verwoesting der goddelozen, als zij komt.
Do not be afraid of sudden terror or devastation caused by the wicked, when it comes,
26 Want de HEERE zal met uw hoop wezen, en Hij zal uw voet bewaren van gevangen te worden.
for Yahweh will be on your side and will keep your foot from being caught in a trap.
27 Onthoud het goed van zijn meesters niet, als het in het vermogen uwer hand is te doen.
Do not withhold good from those who deserve it, when it is in your power to act.
28 Zeg niet tot uw naaste: Ga heen, en kom weder, en morgen zal ik geven, dewijl het bij u is.
Do not say to your neighbor, “Go, and come again, and tomorrow I will give it,” when you have the money with you.
29 Smeed geen kwaad tegen uw naaste, aangezien hij met vertrouwen bij u woont.
Do not make a plan to harm your neighbor— the one who lives close and trusts you.
30 Twist met een mens niet zonder oorzaak, zo hij u geen kwaad gedaan heeft.
Do not argue with a person without a reason, when he has done nothing to harm you.
31 Zijt niet nijdig over een man des gewelds, en verkies geen van zijn wegen.
Do not envy a violent person or choose any of his ways.
32 Want de afwijker is den HEERE een gruwel; maar Zijn verborgenheid is met den oprechte.
For the devious person is detestable to Yahweh, but he brings the upright person into his confidence.
33 De vloek des HEEREN is in het huis des goddelozen; maar de woning der rechtvaardigen zal Hij zegenen.
The curse of Yahweh is on the house of the wicked person, but he blesses the home of righteous people.
34 Zekerlijk, de spotters zal Hij bespotten, maar den zachtmoedigen zal Hij genade geven.
He mocks mockers, but he gives his favor to humble people.
35 De wijzen zullen eer beerven; maar elk een der zotten neemt schande op zich.
Wise people inherit honor, but fools will be lifted up in their shame.
