Spreuken 25

1 Dit zijn ook spreuken van Salomo, die de mannen van Hizkia, den koning van Juda, uitgeschreven hebben.

To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.

2 Het is Gods eer een zaak te verbergen; maar de eer der koningen een zaak te doorgronden.

Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.

3 Aan de hoogte des hemels, en aan de diepte der aarde, en aan het hart der koningen is geen doorgronding.

Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.

4 Doe het schuim van het zilver weg, en er zal een vat voor den smelter uitkomen;

Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.

5 Doe den goddelozen weg van het aangezicht des konings, en zijn troon zal door gerechtigheid bevestigd worden.

Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.

6 Praal niet voor het aangezicht des konings, en sta niet in de plaats der groten;

Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;

7 Want het is beter, dat men tot u zegge: Kom hier bovenaan, dan dat men u vernedere voor het aangezicht eens prinsen, dien uw ogen gezien hebben.

Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.

8 Vaar niet haastelijk voort om te twisten, opdat gij misschien in het laatste daarvan niet wat doet, als uw naaste u zou mogen beschaamd hebben.

Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.

9 Twist uw twistzaak met uw naaste; maar openbaar het heimelijke van een ander niet;

Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;

10 Opdat degene, die het hoort, u niet smade; want uw kwaad gerucht zou niet afgekeerd worden.

By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.

11 Een rede, op zijn pas gesproken, is als gouden appelen in zilveren gebeelde schalen.

Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.

12 Een wijs bestraffer bij een horend oor, is een gouden oorsiersel, en een halssieraad van het fijnste goud.

Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.

13 Een trouw gezant is dengenen, die hem zenden, als de koude der sneeuw ten dage des oogstes; want hij verkwikt zijns heren ziel.

Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.

14 Een man, die zichzelven beroemt over een valse gift, is als wolken en wind, waar geen regen bij is.

Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.

15 Een overste wordt door lankmoedigheid overreed; en een zachte tong breekt het gebeente.

Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.

16 Hebt gij honig gevonden, eet dat u genoeg is; opdat gij misschien daarvan niet zat wordt, en dien uitspuwt.

Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.

17 Spaar uw voet van het huis uws naasten, opdat hij niet zat van u worde, en u hate.

Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.

18 Een man, tegen zijn naaste een valse getuigenis sprekende, is een hamer, en zwaard, en scherpe pijl.

Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.

19 Het vertrouwen op een trouweloze, ten dage der benauwdheid, is als een gebroken tand en verstuikte voet.

Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.

20 Die liederen zingt bij een treurig hart, is gelijk hij, die een kleed aflegt ten dage der koude, en als edik op salpeter.

[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.

21 Indien dengene, die u haat, hongert, geef hem brood te eten; en zo hij dorstig is, geef hem water te drinken;

Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;

22 Want gij zult vurige kolen op zijn hoofd hopen, en de HEERE zal het u vergelden.

Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.

23 De noordenwind verdrijft den regen, en een vergramd aangezicht de verborgen tong.

[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.

24 Het is beter te wonen op een hoek van het dak, dan met een kijfachtige huisvrouw, en dat in een huis van gezelschap.

Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.

25 Een goede tijding uit een ver land is als koud water op een vermoeide ziel.

[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.

26 De rechtvaardige, wankelende voor het aangezicht des goddelozen, is een beroerde fontein, en verdorven springader.

[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.

27 Veel honigs te eten is niet goed; maar de onderzoeking van de heerlijkheid van zulke dingen is eer.

Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.

28 Een man, die zijn geest niet wederhouden kan, is een opengebrokene stad zonder muur.

Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.