Spreuken 24

1 Zijt niet nijdig over de boze lieden, en laat u niet gelusten, om bij hen te zijn.

Nie zazdrość złym ludziom ani nie pragnij z nimi przebywać;

2 Want hun hart bedenkt verwoesting, en hun lippen spreken moeite.

Ich serce bowiem obmyśla przemoc, a ich wargi mówią o krzywdzie.

3 Door wijsheid wordt een huis gebouwd, en door verstandigheid bevestigd;

Dom buduje się mądrością, a umacnia się rozumem.

4 En door wetenschap worden de binnenkameren vervuld met alle kostelijk en liefelijk goed.

Dzięki wiedzy komory będą napełnione wszelkimi kosztownymi i przyjemnymi bogactwami.

5 Een wijs man is sterk; en een man van wetenschap maakt de kracht vast.

Mądry człowiek jest silny, a mąż, który ma wiedzę, dodaje siły.

6 Want door wijze raadslagen zult gij voor u den krijg voeren, en in de veelheid der raadgevers is de overwinning.

Bo dzięki mądrej radzie poprowadzisz wojnę, a mnóstwo doradców [da ci] wybawienie.

7 Alle wijsheid is voor den dwaze te hoog; hij zal in de poort zijn mond niet opendoen.

Mądrość jest dla głupca zbyt wzniosła; nie otwiera ust swoich w bramie.

8 Die denkt om kwaad te doen, dien zal men een meester van schandelijke verdichtselen noemen.

Kto knuje zło, będzie zwany złośliwym.

9 De gedachte der dwaasheid is zonde; en een spotter is den mens een gruwel.

Obmyślanie głupoty [jest] grzechem, a szyderca budzi odrazę w ludziach.

10 Vertoont gij u slap ten dage der benauwdheid, uw kracht is nauw.

Jeśli w dniu ucisku ustaniesz, twoja siła jest słaba.

11 Red degenen, die ter dood gegrepen zijn; want zij wankelen ter doding, zo gij u onthoudt.

[Jeśli] odmówisz ratunku prowadzonym na śmierć i tym, którzy idą na stracenie;

12 Wanneer gij zegt: Ziet, wij weten dat niet; zal Hij, Die de harten weegt, dat niet merken? En Die uwe ziel gadeslaat, zal Hij het niet weten? Want Hij zal den mens vergelden naar zijn werk.

Jeśli powiesz: Nie wiedzieliśmy o tym; czy ten, który waży serca, nie rozumie? A ten, który strzeże twojej duszy, nie pozna? I czy nie odda człowiekowi według jego uczynków?

13 Eet honig, mijn zoon! want hij is goed, en honigzeem is zoet voor uw gehemelte.

Synu mój, jedz miód, bo jest dobry, i plaster miodu słodki dla twojego podniebienia.

14 Zodanig is de kennis der wijsheid voor uw ziel; als gij ze vindt, zo zal er beloning wezen, en uw verwachting zal niet afgesneden worden.

Tak [będzie] poznanie mądrości dla twojej duszy; jeśli ją znajdziesz, będzie nagroda, a twoja nadzieja nie będzie zawiedziona.

15 Loer niet, o goddeloze! op de woning des rechtvaardigen; verwoest zijn legerplaats niet.

Nie czyhaj, niegodziwcze, przed mieszkaniem sprawiedliwego, nie burz miejsca jego odpoczynku;

16 Want de rechtvaardige zal zevenmaal vallen, en opstaan; maar de goddelozen zullen in het kwaad nederstruikelen.

Bo sprawiedliwy upada siedem razy, jednak znowu powstaje; a niegodziwi popadną w nieszczęście.

17 Verblijd u niet, als uw vijand valt; en als hij nederstruikelt, laat uw hart zich niet verheugen;

Nie ciesz się, gdy twój nieprzyjaciel upadnie, i niech twoje serce się nie raduje, gdy się potknie;

18 Opdat het de HEERE niet zie, en het kwaad zij in Zijn ogen en Hij Zijn toorn van hem afkere.

Aby PAN tego nie widział i nie uznał za zło, i nie odwrócił od niego swojego gniewu.

19 Ontsteek u niet over de boosdoeners; zijt niet nijdig over de goddelozen.

Nie gniewaj się z powodu złoczyńców ani nie zazdrość niegodziwym;

20 Want de kwade zal geen beloning hebben, de lamp der goddelozen zal uitgeblust worden.

Bo zły nie otrzyma nagrody, pochodnia niegodziwych zostanie zgaszona.

21 Mijn zoon! vrees den HEERE en den koning; vermeng u niet met hen, die naar verandering staan;

Synu mój, bój się PANA i króla, a nie przestawaj z chwiejnymi;

22 Want hun verderf zal haastelijk ontstaan; en wie weet hun beider ondergang?

Bo ich nieszczęście nastąpi nagle, a któż zna upadek obydwóch?

23 Deze spreuken zijn ook van de wijzen. Het aangezicht in het gericht te kennen, is niet goed.

I to też [należy] do mądrych. Niedobrze jest mieć wzgląd na osobę w sądzie.

24 Die tot den goddeloze zegt: Gij zijt rechtvaardig; dien zullen de volken vervloeken, de natien zullen hem gram zijn.

Kto mówi niegodziwemu: Jesteś sprawiedliwy, tego będą ludzie przeklinać, a narody będą się nim brzydzić.

25 Maar voor degenen, die hem bestraffen, zal liefelijkheid zijn; en de zegen des goeds zal op hen komen.

A ci, którzy [go] strofują, będą szczęśliwi i przyjdzie na nich obfite błogosławieństwo.

26 Men zal de lippen kussen desgenen, die rechte woorden antwoordt.

Pocałują wargi tego, który daje słuszną odpowiedź.

27 Beschik uw werk daarbuiten, en bereid het voor u op den akker, en bouw daarna uw huis.

Przygotuj swoją pracę na zewnątrz, a wykonuj ją na swoim polu, a potem buduj swój dom.

28 Wees niet zonder oorzaak getuige tegen uw naaste; want zoudt gij verleiden met uw lip?

Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw swemu bliźniemu ani nie oszukuj swymi wargami.

29 Zeg niet: Gelijk als hij mij gedaan heeft, zo zal ik hem doen; ik zal een ieder vergelden naar zijn werk.

Nie mów: Zrobię mu, jak on mi zrobił, oddam temu człowiekowi według jego uczynku.

30 Ik ging voorbij den akker eens luiaards, en voorbij den wijngaard van een verstandeloos mens;

Szedłem koło pola leniwego i koło winnicy nierozumnego;

31 En ziet, hij was gans opgeschoten van distelen; zijn gedaante was met netelen bedekt, en zijn stenen scheidsmuur was afgebroken.

A oto wszystko zarosło cierniem, pokrzywy pokryły wszystko, a kamienny mur był zburzony.

32 Als ik dat aanschouwde, nam ik het ter harte; ik zag het, en nam onderwijzing aan;

Spojrzałem i rozważałem w sercu; obejrzałem i wyciągnąłem naukę.

33 Een weinig slapens, een weinig sluimerens, en weinig handvouwens, al nederliggende;

Trochę snu, trochę drzemania, trochę założenia rąk, by odpocząć;

34 Zo zal uw armoede u overkomen, als een wandelaar, en uw velerlei gebrek als een gewapend man.

A twoje ubóstwo przyjdzie jak podróżny, a niedostatek – jak mąż uzbrojony.