Lukas 9
1 En Zijn twaalf discipelen samengeroepen hebbende, gaf Hij hun kracht en macht over al de duivelen, en om ziekten te genezen.
[One day] Jesus summoned his twelve [apostles], and gave them power to expel all [kinds of] demons and to heal [people with] diseases. He gave them authority to do that.
2 En Hij zond hen heen, om te prediken het Koninkrijk Gods, en de kranken gezond te maken.
[Before] he sent them out to heal people and to tell people [what it meant to let] God (rule/have complete control [over]) [their lives],
3 En Hij zeide tot hen: Neemt niets mede tot den weg, noch staven, noch male, noch brood, noch geld; noch iemand van u zal twee rokken hebben.
he said to them, “Do not take things for your journey. Do not take a walking stick or a [traveler’s] bag or food or money. Do not take (an extra shirt/extra clothes).
4 En in wat huis gij ook zult ingaan, blijft aldaar, en gaat van daar uit.
Whenever you enter some house [to lodge there], stay in that house until you leave that town.
5 En zo wie u niet zullen ontvangen, uitgaande van die stad, schudt ook het stof af van uw voeten, tot een getuigenis tegen hen.
[In towns] where the people do not welcome you, [you should not continue to stay there. Just] leave those towns. And as you leave, shake off the dust from your feet. [Do that to] warn them [that God will punish them for rejecting your message].”
6 En zij, uitgaande, doorgingen al de vlekken, verkondigende het Evangelie, en genezende de zieken overal.
Then they left and traveled through many villages. Everywhere [they went], they told people God’s good message and healed sick people.
7 En Herodes, de viervorst, hoorde al de dingen, die van Hem geschiedden; en was twijfelmoedig, omdat van sommigen gezegd werd, dat Johannes van de doden was opgestaan;
Herod [Antipas], the ruler of [that] district, heard about the things that [Jesus and his disciples] were doing. [He had previously commanded his soldiers to execute John the Baptizer, so now] he was perplexed, because some people were saying that John had become alive again [and was doing those miracles].
8 En van sommigen, dat Elias verschenen was; en van anderen, dat een profeet van de ouden was opgestaan.
Others were saying that [the prophet] Elijah had appeared [again as had been prophesied]. Others were saying that one of the [other] former prophets had become alive again [and was doing those miracles].
9 En Herodes zeide: Johannes heb ik onthoofd; wie is nu Deze, van Welken ik zulke dingen hoor? En hij zocht Hem te zien.
But Herod said, “[It cannot be John who is doing these things], [because] I [commanded my soldiers to] cut off his head. So who is [this man] that I am hearing these things about?” And he kept wanting to see [Jesus].
10 En de apostelen, wedergekeerd zijnde, verhaalden Hem al wat zij gedaan hadden. En Hij nam hen mede en vertrok alleen in een woeste plaats der stad, genaamd Bethsaida.
When the apostles returned [from traveling to various towns], they told Jesus the things that they had done. Then he took them and they went by themselves [by boat] to a town called Bethsaida.
11 En de scharen, dat verstaande, volgden Hem; en Hij ontving ze, en sprak tot hen van het Koninkrijk Gods; en die genezing van node hadden, maakte Hij gezond.
But when the crowds [of people who had been with Jesus] found out about that, they followed him [on land. When they got to where he was], he welcomed them. He taught them about how God is going to some day (rule as king/have complete control [over people’s lives]). He also healed the sick people.
12 En de dag begon te dalen; en de twaalven, tot Hem komende, zeiden tot Hem: Laat de schare van U, opdat zij, heengaande in de omliggende vlekken en in de dorpen, herberg nemen mogen, en spijze vinden; want wij zijn hier in een woeste plaats.
Late in the afternoon Jesus’ twelve [apostles] came to him and said, “This is a place where nobody lives, so dismiss the people so that they can go to the surrounding villages and other places where they can get some food and find places to stay!”
13 Maar Hij zeide tot hen: Geeft gij hun te eten. En zij zeiden: Wij hebben niet meer dan vijf broden, en twee vissen; tenzij dan dat wij heengaan en spijs kopen voor al dit volk;
But he said to them, “[No], you [yourselves] give them something to eat!” They replied, “We [(exc)] have only five small loaves and two [cooked] fish. Are you [(sg)] going to [give] us [the money] to go somewhere and buy food for all these people?”
14 Want er waren omtrent vijf duizend mannen. Doch Hij zeide tot Zijn discipelen: Doet hen nederzitten bij zaten, elk van vijftig.
There were about 5,000 men [there]. He replied to the disciples, “[No], [just] tell the people to sit down. Tell them to sit in groups, with about 50 people in each group.”
15 En zij deden alzo, en deden hen allen nederzitten.
After they told the people that, they all sat down.
16 En Hij, de vijf broden en de twee vissen genomen hebbende, zag op naar den hemel, en zegende die, en brak ze, en gaf ze den discipelen, om der schare voor te leggen.
Then he took the five small loaves and the two fish. He looked up towards heaven and thanked [God for them]. Then he broke them [into pieces] and gave them to the disciples so that they would distribute them to the crowd.
17 En zij aten en werden allen verzadigd; en er werd opgenomen, hetgeen hun van de brokken overgeschoten was, twaalf korven.
All [the people in the crowd] ate until they all had enough to eat. Then [the disciples] collected twelve baskets full of the broken pieces that were left over!
18 En het geschiedde, als Hij alleen was biddende, dat de discipelen met Hem waren, en Hij vraagde hen, zeggende: Wie zeggen de scharen, dat Ik ben?
[One day] Jesus was praying in a place where only the disciples were with him. He asked them, “The crowds [of people], who do they say that I [really] am?”
19 En zij, antwoordende, zeiden: Johannes de Doper; en anderen: Elias; en anderen: Dat enig profeet van de ouden opgestaan is.
They replied, “[Some people say that you are] John the Baptizer, [who has come back to life again]. Others say that you are [the prophet] Elijah, [who has returned from heaven as God promised]. Others say that you are one of the [other] prophets who lived long ago, who has come back to life again.”
20 En Hij zeide tot hen: Maar gijlieden, wie zegt gij, dat Ik ben? En Petrus, antwoordende, zeide: De Christus Gods.
He asked them, “What about you [(pl)]? Who do you say that I am?” Peter replied, “You [(sg)] are the Messiah, who [has come from] God.”
21 En Hij gebood hun scherpelijk en beval, dat zij dit niemand zeggen zouden;
Then Jesus warned them strongly not to tell that to anyone [yet].
22 Zeggende: De Zoon des mensen moet veel lijden, en verworpen worden van de ouderlingen, en overpriesters, en Schriftgeleerden, en gedood en ten derden dage opgewekt worden.
Then he said, “[Even though I am] the one who came from heaven, it is necessary that I suffer very much. It is also necessary that I be rejected by the elders and the chief priests and the men who teach the [Jewish] laws {that the [Jewish] elders and the chief priests and the men who teach the [Jewish] laws will reject me}. It is necessary that I be killed {that [people] will kill me}. Then on the third day [after that], I will become alive again.”
23 En Hij zeide tot allen: Zo iemand achter Mij wil komen, die verloochene zichzelven, en neme zijn kruis dagelijks op, en volge Mij.
Then he said to all of them, “If any one [of you] wants to be my disciple, you must not do [only] what you yourself desire [to do]. [Specifically], you must be willing each day [MET] [to let others hurt you and disgrace you. That is like what is done to criminals who are forced] to carry [MET] crosses [to the place where they will be executed]. [That is what anyone who wants to] be my disciple [must do].
24 Want zo wie zijn leven behouden wil, die zal het verliezen; maar zo wie zijn leven verliezen zal, om Mijnentwil, die zal het behouden.
You must do that, because those who try to save their lives [by denying that they belong to me when people want to kill them for believing in me] will not live [eternally], but those who are killed because of being my [disciples] will live [forever with me].
25 Want wat baat het een mens, die de gehele wereld zou winnen, en zichzelven verliezen, of schade zijns zelfs lijden?
People might get everything that [they want] in this world, but (they are really gaining nothing if they do not get eternal life by [becoming my disciples]!/are they really gaining anything if they do not get eternal life by [becoming my disciples]?) [RHQ]
26 Want zo wie zich Mijns en Mijner woorden zal geschaamd hebben, diens zal de Zoon des mensen Zich schamen, wanneer Hij komen zal in Zijn heerlijkheid, en in de heerlijkheid des Vaders, en der heilige engelen.
Those who reject my message [and] refuse to say that [they belong] to me, [I], the one who came from heaven, will also refuse to say that [they belong to me] when I come back with the holy angels, and have the glorious brightness that my Father has.
27 En Ik zeg u waarlijk: Er zijn sommigen dergenen, die hier staan, die den dood niet zullen smaken, totdat zij het Koninkrijk Gods zullen gezien hebben.
But listen carefully! Some of you [(pl)] who are here now will see God ruling [MET] [in many powerful ways]. You will see it before you die!”
28 En het geschiedde, omtrent acht dagen na deze woorden, dat Hij medenam Petrus, en Johannes, en Jakobus, en klom op den berg, om te bidden.
About a week after [Jesus] said those things, he took Peter, James, and [James’ brother] John and led them up a mountain so that he could pray [there].
29 En als Hij bad, werd de gedaante Zijns aangezichts veranderd, en Zijn kleding wit en zeer blinkende.
As he was praying, his face appeared very different to them. His clothes became as bright as lightning.
30 En ziet, twee mannen spraken met Hem, welke waren Mozes en Elias.
Suddenly, two men appeared who had the brightness [of heaven] surrounding them. They were [prophets who had lived long ago], Moses and Elijah. They started talking with Jesus about how he [would accomplish what God had planned when he died] [EUP] [very soon] in Jerusalem.
31 Dewelke, gezien zijnde in heerlijkheid, zeiden Zijn uitgang, dien Hij zoude volbrengen te Jeruzalem.
32 Petrus nu, en die met hem waren, waren met slaap bezwaard; en ontwaakt zijnde, zagen zij Zijn heerlijkheid, en de twee mannen, die bij Hem stonden.
Peter and the other [disciples] who were with him were sound asleep. When they woke up, they saw [Jesus’] brightness. They also saw the two men standing with him.
33 En het geschiedde, als zij van Hem afscheidden, zo zeide Petrus tot Jezus: Meester, het is goed, dat wij hier zijn; en laat ons drie tabernakelen maken, voor U een, en voor Mozes een, en voor Elias een; niet wetende, wat hij zeide.
As [Moses and Elijah] were starting to leave Jesus, Peter said to him, “Master, it is wonderful for us to be here! Allow us to make three shelters, one for you, one for Moses, and one for Elijah!” But he really did not realize what he was talking about.
34 Als hij nu dit zeide, kwam een wolk, en overschaduwde hen; en zij werden bevreesd, als die in de wolk ingingen.
As he was saying that, a [bright] cloud appeared and covered them all. The disciples were afraid as the cloud surrounded them.
35 En er geschiedde een stem uit de wolk, zeggende: Deze is Mijn geliefde Zoon; hoort Hem!
[God] [MTY/EUP] spoke to them from the cloud, saying, “This is my Son. He is the one whom [I] have chosen [to do a great work for me]. [So] you must listen to him!”
36 En als de stem geschiedde, zo werd Jezus alleen gevonden. En zij zwegen stil, en verhaalden in die dagen niemand iets van hetgeen zij gezien hadden.
After [God] [MTY/EUP] finished saying that, [the three disciples] saw that only Jesus was there. They did not tell anyone what they had seen until much later.
37 En het geschiedde des daags daaraan, als zij van den berg afkwamen, dat Hem een grote schare in het gemoet kwam.
The next day, after they had come down from the mountain, a large crowd [of people] met Jesus.
38 En ziet, een man van de schare riep uit, zeggende: Meester, ik bid U, zie toch mijn zoon aan; want hij is mij een eniggeborene.
Then a man from the crowd exclaimed, “Teacher, I plead with you, [do something to help] my son! He is my only child!
39 En zie, een geest neemt hem, en van stonde aan roept hij, en hij scheurt hem, dat hij schuimt, en wijkt nauwelijks van hem, en verplettert hem.
At various times an evil spirit suddenly seizes him and [causes] him to scream. The evil spirit shakes him violently and causes him to foam at the mouth. It does not leave until my child is completely exhausted.
40 En ik heb Uw discipelen gebeden, dat zij hem zouden uitwerpen, en zij hebben niet gekund.
I pleaded with your disciples [who were here] for them to expel [the evil spirit], but they were not able to do it!”
41 En Jezus, antwoordende, zeide: O ongelovig en verkeerd geslacht, hoe lang zal Ik nog bij ulieden zijn, en ulieden verdragen? Breng uw zoon hier.
Jesus replied [by saying to everyone who had gathered there], “[You who have seen how I help people] do not believe [that you can do anything]. What you [think] is perverted! How long must I be with you [before you are able to do what I do] [RHQ]? [How long must I] endure your [lack of faith]?” [Then he said to the boy’s father], “Bring your [(sg)] son here [to me]!”
42 En nog, als hij naar Hem toekwam, scheurde hem de duivel, en verscheurde hem; maar Jezus bestrafte den onreinen geest, en maakte het kind gezond, en gaf hem zijn vader weder.
While they were bringing the boy to Jesus, the demon attacked the boy, threw him to the ground, and shook him severely. But Jesus rebuked the evil spirit and healed the boy. Then he returned him to his father’s [care].
43 En zij werden allen verslagen over de grootdadigheid Gods. En als zij allen zich verwonderden over al de dingen, die Jezus gedaan had, zeide Hij tot Zijn discipelen:
All the people [there] were amazed at the great [power] of God. Luke 9:43b-45 While they were all amazed at all the miracles [Jesus] was doing, he said to his disciples,
44 Legt gij deze woorden in uw oren: Want de Zoon des mensen zal overgeleverd worden in der mensen handen.
“Think carefully [MTY] about what I am about to tell you: [Even though I am] the one who came from heaven, [I will soon] be handed over to the authorities (OR, my enemies) {[someone] is about to enable [MTY] my enemies to seize me}.”
45 Maar zij verstonden dit woord niet, en het was voor hen verborgen, alzo dat zij het niet begrepen; en zij vreesden van dat woord Hem te vragen.
But [the disciples] did not understand what he was saying; [God] prevented them from understanding it, so that they would not know [yet] what he meant. And they were afraid to ask him about [what he had said].
46 En er rees een overlegging onder hen, namelijk, wie van hen de meeste ware.
The disciples began to argue among themselves about which one of them would be the greatest [when Jesus became king].
47 Maar Jezus, ziende de overlegging hunner harten, nam een kindeken, en stelde dat bij Zich;
But Jesus perceived what they were thinking. So he brought a young child to his side.
48 En zeide tot hen: Zo wie dit kindeken ontvangen zal in Mijn Naam, die ontvangt Mij; en zo wie Mij ontvangen zal, ontvangt Hem, Die Mij gezonden heeft. Want die de minste onder u allen is, die zal groot zijn.
He said to [the disciples], “Those who, because they [love] me, (OR, because they want to behave like me) welcome a little child ([like] this one/[as] I [would]) [MTY], [God considers that] [MET] they are welcoming me. And those who welcome me, [God considers] that [MET] they are welcoming him, the one who sent me. Remember that those among you who think of themselves as being very unimportant will be the ones [whom God considers] to be great.”
49 En Johannes antwoordde en zeide: Meester! wij hebben een gezien, die in Uw Naam de duivelen uitwierp, en wij hebben het hem verboden, omdat hij U met ons niet volgt.
John replied to [Jesus], “Master, we [(exc)] saw a man who was expelling demons, [claiming] that [he had] authority from you [MTY] to do that. So we told him to stop doing it, because he is not one of us [disciples].”
50 En Jezus zeide tot hem: Verbied het niet; want wie tegen ons niet is, die is voor ons.
But Jesus said to him [and the other disciples], “Do not tell him not to [do that]! Remember that those who are not opposing you are trying to [achieve the same goals that] you are!”
51 En het geschiedde, als de dagen Zijner opneming vervuld werden, zo richtte Hij Zijn aangezicht, om naar Jeruzalem te reizen.
When it was almost time for [God] to take Jesus up to heaven, he firmly resolved to go to Jerusalem.
52 En Hij zond boden uit voor Zijn aangezicht; en zij, heengereisd zijnde, kwamen in een vlek der Samaritanen, om voor Hem herberg te bereiden.
He sent some messengers to go ahead of him, and they entered a village in Samaria [district] to prepare for him [SYN] [to go there].
53 En zij ontvingen Hem niet, omdat Zijn aangezicht was als reizende naar Jeruzalem.
But [the Samaritans did not like the Jews because of their insisting that it was necessary to go to Jerusalem to worship God. So], because Jesus had firmly resolved to go to Jerusalem, they would not let him come [to their village].
54 Als nu Zijn discipelen, Jakobus en Johannes, dat zagen, zeiden zij: Heere, wilt Gij, dat wij zeggen, dat vuur van den hemel nederdale, en dezen verslinde, gelijk ook Elias gedaan heeft?
When two of his disciples, James and John, heard about that, they said, “Lord, do you [(sg)] want us [(exc)] to pray that [God] will send fire down from heaven, [as the prophet Elijah did long ago], and destroy those people?”
55 Maar Zich omkerende, bestrafte Hij hen, en zeide: Gij weet niet van hoedanigen geest gij zijt.
But Jesus turned and rebuked them [for saying that].
56 Want de Zoon des mensen is niet gekomen om der mensen zielen te verderven, maar om te behouden. En zij gingen naar een ander vlek.
So they went to a different village.
57 En het geschiedde op den weg, als zij reisden, dat een tot Hem zeide: Heere, ik zal U volgen, waar Gij ook heengaat.
As Jesus and the disciples were walking along the road, one man said to him, “I will go with you [(sg)] wherever you go!”
58 En Jezus zeide tot hem: De vossen hebben holen, en de vogelen des hemels nesten; maar de Zoon des mensen heeft niet, waar Hij het hoofd nederlegge.
[In order that the man might know what he could expect if he went with Jesus], Jesus said to him, “Foxes have holes [in the ground in which to live], and birds have nests, but [even though I am] the one who came from heaven, I do not have a home where I can sleep!”
59 En Hij zeide tot een anderen: Volg Mij. Doch hij zeide: Heere, laat mij toe, dat ik heenga, en eerst mijn vader begrave.
Jesus told another man, “Come with me!” But the man said, “Lord/Sir, let me go [home] first. [After] my father [dies] I will bury him, [and then I will come with you].”
60 Maar Jezus zeide tot hem: Laat de doden hun doden begraven; doch gij, ga heen en verkondig het Koninkrijk Gods.
But Jesus said to him, “[God considers that those who do not have eternal life are] dead [MET]. Let those people [do the work of] burying people who die. As for you, go and tell people about how God wants (to rule/to have complete control [over]) [people’s lives]!”
61 En ook een ander zeide: Heere, ik zal U volgen; maar laat mij eerst toe, dat ik afscheid neme van degenen, die in mijn huis zijn.
Someone else said, “Lord, I will come with you and be your disciple, but first let me go home to say goodbye to my relatives.”
62 En Jezus zeide tot hem: Niemand, die zijn hand aan den ploeg slaat, en ziet naar hetgeen achter is, is bekwaam tot het Koninkrijk Gods.
Jesus said to him, “Anyone who is plowing his field should not look back [to see what he has done. He must look forward to what is ahead. Similarly], [anyone who continues to be concerned about his family and other things he has left behind] is not fit [to serve me and tell others about how] God wants to rule [MTY] [people’s lives].”
