Lukas 6
1 En het geschiedde op den tweeden eersten sabbat, dat Hij door het gezaaide ging; en Zijn discipelen plukten aren, en aten ze, die wrijvende met de handen.
Sa: bade eso afaega, Yesu amola ea ado ba: su dunu, ilia da gagoma bugi ganodini lalu. Gagoma faili, ilia loboga gaguli, fadasini, nanu.
2 En sommigen der Farizeen zeiden tot hen: Waarom doet gij, wat niet geoorloofd is te doen op de sabbatten?
Be Fa: lisi dunu da amo hou ba: beba: le, ougili amane sia: i, “Dilia abuliba: le Sa: bade Sema wadela: bela: ?”
3 En Jezus, hun antwoordende, zeide: Hebt gij ook dat niet gelezen, hetwelk David deed, wanneer hem hongerde, en dengenen, die met hem waren?
Yesu E bu adole i, “Dilia Gode Ea Sia: Dedei hame idibela: ? Da: ibidi amola ea baligia aligisu dunu da ha: i nababeba: le,
4 Hoe hij ingegaan is in het huis Gods, en de toonbroden genomen en gegeten heeft, en ook gegeven dengenen, die met hem waren, welke niet zijn geoorloofd te eten, dan alleen den priesteren.
ilia da Gode Ea diasu ganodini golili sa: ili, agi ga: gi amo Godema imunusa: ligisi, amo Da: ibidi da lale nanu, amola ea fidisu dunuma i dagoi. Amo agi da sema bagade galu. Gobele salasu dunu ilia fawane nasu.”
5 En Hij zeide tot hen: De Zoon des mensen is een Heere ook van den sabbat.
E da ilima eno amane sia: i, “Dunu Egefe da Sa: bade eso amoma Hina esala.”
6 En het geschiedde ook op een anderen sabbat, dat Hij in de synagoge ging, en leerde. En daar was een mens, en zijn rechterhand was dor.
Yesu da Sa: bade eso enoga, sinagoge diasuga sia: olelemusa: , golili sa: i. Dunu ea lobodafa gadoi dialu esalebe ba: i.
7 En de Schriftgeleerden en de Farizeen namen Hem waar, of Hij op den sabbat genezen zou; opdat zij enige beschuldiging tegen Hem mochten vinden.
Fa: lisi dunu amola sema olelesu dunu ilia da Yesuma E da wadela: i hou hamoi dagoi diwaneya udidimu hanaiba: le, Ea hou ba: musa: sosodo aligi. “E da Sa: bade esoga dunu uhima: bela: ?” ilia wamowane sosodolalu.
8 Doch Hij kende hun gedachten, en zeide tot den mens, die de dorre hand had: Rijs op, en sta in het midden. En hij opgestaan zijnde, stond over einde.
Be Yesu da ilia asigi dawa: su ba: i dagoi. E da lobo gadoi dialu dunuma amane sia: i, “Guiguda: misini, diasu dogoa leloma!” Gadoi dialu dunu da wa: legadole, dunu midadi lelu.
9 Zo zeide dan Jezus tot hen: Ik zal u vragen: Wat is geoorloofd op de sabbatten, goed te doen, of kwaad te doen, een mens te behouden, of te verderven?
Yesu da Fa: lisi dunuma amane sia: i, “Na da dilima adole ba: sa. Sa: bade esoga hou ida: iwane hamomu da defeala: ? O wadela: i hou hamomu da defeala: ? Sa: bade esoga dunu ea esalusu gaga: mu o wadela: mu da defeala: ?”
10 En hen allen rondom aangezien hebbende, zeide Hij tot den mens: Strek uw hand uit. En hij deed alzo; en zijn hand werd hersteld, gezond gelijk de andere.
Amalalu, Yesu da dunu huluanema ba: le gale, E da lobo gadoi dialu dunuma amane sia: i, “Dia lobo moloma!” Amo sia: nababeba: le, e da ea lobo molole, bu ida: iwane ba: i.
11 En zij werden vervuld met uitzinnigheid, en spraken samen met elkander, wat zij Jezus doen zouden.
Amalalu, Fa: lisi dunu amola sema olelesu dunu ilia ougi heda: le, ilia da Yesuma adi hamoma: bela: le gilisili sia: dasu.
12 En het geschiedde in die dagen, dat Hij uitging naar den berg, om te bidden, en Hij bleef den nacht over in het gebed tot God.
Amo esoha, Yesu da goumiba: le heda: le, amo gasi ganodini gebewane Godema sia: ne gadolalu.
13 En als het dag was geworden, riep Hij Zijn discipelen tot Zich, en verkoos er twaalf uit hen, die Hij ook apostelen noemde:
Hadigibi galu, E da Ea fa: no bobogesu dunu Ema misa: ne sia: i. Amalalu, E da dunu fagoyale amo ilegei. E da ilima ‘Asunasi Dunu’ dio asuli.
14 Namelijk Simon, welken Hij ook Petrus noemde; en Andreas zijn broeder, Jakobus en Johannes, Filippus en Bartholomeus;
Ilia dio da Saimone (Yesu da ea dio afadenene, bu Bida dio asuli) amola Saimone eya A: dalu, Ya: mese, Yone, Filibe, Badolemiu,
15 Mattheus en Thomas, Jakobus, den zoon van Alfeus, en Simon genaamd Zelotes;
Ma: diu, Domase, Ya: mese eno (A: lafiase ea mano), Saimone eno (ema ilia da Selode dio asuli),
16 Judas Jakobi, en Judas Iskariot, die ook de verrader geworden is.
Yudase (Ya: mese ea mano), amola Yudase Isaga: liode (e fa: no Yesu hohonoi).
17 En met hen afgekomen zijnde, stond Hij op een vlakke plaats, en met Hem de schare Zijner discipelen, en een grote menigte des volks van geheel Judea en Jeruzalem, en van den zeekant van Tyrus en Sidon; Die gekomen waren, om Hem te horen, en om van hun ziekten genezen te worden,
Yesu amola Ea Asunasi Dunu ilia da agoloba: le sa: ili, umiga doaga: i. Ema fa: no bobogesu dunu bagohame, eno Yudia dunu, Yelusaleme dunu, amola hano bega: dialu moilai amo Daia amola Saidone, amo dunu huluane da Yesuma gilisi.
18 en die van onreine geesten gekweld waren; en zij werden genezen.
Ilia da Ea sia: nabimusa: , amola ilia oloi Ea loboga uhinisisima: ne, gilisi. Mogili da ilia dogo ganodini Fio liligi aligila sa: iba: le, Ema uhinisisima: ne misi.
19 En al de schare zocht Hem aan te raken; want er ging kracht van Hem uit, en Hij genas ze allen.
Dunu huluane da Yesu Ea da: i hodo digili ba: musa: dawa: i galu. Bai Ema gasa bagade hou da ahoabeba: le, dunu huluane da uhinisi dagoi ba: i.
20 En Hij, Zijn ogen opslaande over Zijn discipelen, zeide: Zalig zijt gij, armen, want uwer is het Koninkrijk Gods.
Amalalu, Yesu da Ea ado ba: su dunu ba: le, ilima amane sia: i, “Hame gagui dunu! Dilia da hahawane gala! Gode Ea Hinadafa Hou da dilia: !
21 Zalig zijt gij, die nu hongert; want gij zult verzadigd worden. Zalig zijt gij, die nu weent; want gij zult lachen.
Dilia waha ha: i nabi dunu da hahawane gala! Dilia da sadimu! Dilia waha dinanebe dunu da hahawane gala! Dilia da bagadewane oumu!
22 Zalig zijt gij, wanneer u de mensen haten, en wanneer zij u afscheiden, en smaden, en uw naam als kwaad verwerpen, om des Zoons des mensen wil.
Dilia da Dunu Egefe Ea hou lalegaguiba: le, dunu eno dilia hou higasea, amola dilia dio lasogole sia: sea, amola dilia da wadela: i dunu ilia da sia: sea, dilia da hahawane bagade ba: mu!
23 Verblijdt u in dien dag, en zijt vrolijk; want, ziet, uw loon is groot in den hemel; want hun vaders deden desgelijks den profeten.
Ilia agoane hamosea, dilia mae da: i dione, hahawaneba: le, gosa: le imunu da defea! Bai Hebene soge ganodini, dilia bidi bagadewane da momagei diala. Ilia aowalali dunu da amo hou balofede dunu ilima agoane hamosu.
24 Maar wee u, gij rijken, want gij hebt uw troost weg.
Be bagade gagui dunu, dilia da se bagade nabimu! Dilia bidi huluanedafa lai dagoi!
25 Wee u, die verzadigd zijt, want gij zult hongeren. Wee u, die nu lacht, want gij zult treuren en wenen.
Sadi dunu, dilia da se bagade nabimu! Dilia ha: i bagade nabimu! Oufesega: be dunu! Dilia da se bagade nabimu! Dilia da da: i dioiba: le dinanumu!
26 Wee u, wanneer al de mensen wel van u spreken, want hun vaders deden desgelijks den valsen profeten.
Dunu huluanedafa da dilia dio nodone agoane sia: sea, dilia da se bagade nabimu! Bai ilia aowalali fi dunu da amo defele, ogogosu balofede dunuma nodosu!
27 Maar Ik zeg ulieden, die dit hoort: Hebt uw vijanden lief; doet wel dengenen, die u haten.
Be dilia nabasu dunuma Na da amane sia: sa, “Dilima ha lai dunuma asigima! Nowa dunu da dilima higasea, amo dunuma hou ida: iwane dabe agoane ima.
28 Zegent degenen, die u vervloeken, en bidt voor degenen, die u geweld doen.
Nowa dunu dilima gagabusu aligima: ne sia: sea, amo dunuma Gode da ili hahawane dogolegele fidima: ne sia: ma. Nowa dunu dilia hou wadela: sea, amo dunu fidima: ne Godema sia: ne gadoma.
29 Dengene, die u aan de wang slaat, biedt ook de andere; en dengene, die u den mantel neemt, verhindert ook den rok niet te nemen.
Nowa dunu da dia ba: fasea, defea, dia ba: eno la: ididili ea fama: ne, delegili olema! Nowa da dia abula lamusa: sia: sea, defea, amo ema ima. Amola amo baligili, gilisili dia da: i salasu igili ima.
30 Maar geeft een iegelijk, die van u begeert; en van dengene, die het uwe neemt, eist niet weder.
Nowa dunu dima edegesea, ema ima. Dunu da dia liligi lasea, amo liligi bu samogemusa: mae adole ba: ma.
31 En gelijk gij wilt, dat u de mensen doen zullen, doet gij hun ook desgelijks.
Adi hou, dia da eno dunu dima hamomu hanai galea, amo hou defelewane ilima hamoma!
32 En indien gij liefhebt, die u liefhebben, wat dank hebt gij? Want ook de zondaars hebben lief degenen, die hen liefhebben.
Dilia dogolegei fi ilima fawane asigi hou hamosea, dilia da bidi ida: iwane lama: bela: ? Hame mabu! Wadela: i hou hamosu dunu da ilia na: iyado dunu ilima dabele asigi hou hamosa.
33 En indien gij goed doet dengenen, die u goed doen, wat dank hebt gij? Want ook de zondaars doen hetzelfde.
Amola dunu da dilima hou ida: iwane hamosa, amo dunuma dilia dabe hou ida: iwane bu dabe iasea, dilia bidi ida: iwane lama: bela: ? Hame mabu! Wadela: i hou hamosu dunu da amo hou defele hamonana.
34 En indien gij leent dengenen, van welke gij hoopt weder te ontvangen, wat dank hebt gij? Want ook de zondaars lenen den zondaren, opdat zij evengelijk weder mogen ontvangen.
Be dunu da dilima bu dabe ima: ne liligi lasea, dilia bidi ida: iwane lama: bela: ? Hame mabu! Wadela: i hou hamosu dunu da wadela: i hou hamosu dunu eno ilima bu dabe amola eno dabe musa lai defelewane lama: ne, liligi iaha!
35 Maar hebt uw vijanden lief, en doet goed, en leent, zonder iets weder te hopen; en uw loon zal groot zijn, en gij zult kinderen des Allerhoogsten zijn; want Hij is goedertieren over de ondankbaren en bozen.
Be dia ha lai dunuma asigima! Hou ida: iwane ilima hamoma! Dabe fa: no di bu lamusa: mae dawa: le, hahawane liligi udigili ilima ima! Amasea dilia da bidi ida: iwane ba: mu, amola dilia da Gode Gadodafa amo Ea mano agoane esalumu. Bai Gode da nodone hame sia: su dunu amola uasu dunu ilima defele, asigi hou olelesa.
36 Weest dan barmhartig, gelijk ook uw Vader barmhartig is.
Amaiba: le, dilia Ada Gode Ea asigili gogolema: ne olofosu hou defelewane, dilia eno dunuma asigima.
37 En oordeelt niet, en gij zult niet geoordeeld worden; verdoemt niet, en gij zult niet verdoemd worden; laat los, en gij zult losgelaten worden.
Dilia eno dunu ilia hou amoma udigili mae fofada: ma. Amasea, Gode da dilia hou amoma udigili hame fofada: mu. Dilia da eno dunuma se dabe ima: ne hame fofada: sea, Gode amola da dilima se ima: ne hame fofada: mu. Dilia da eno dunu ilia hou gogolema: ne olofosea, Gode da dilia hou gogolema: ne olofomu.
38 Geeft, en u zal gegeven worden; een goede, neergedrukte, en geschudde en overlopende maat zal men in uw schoot geven; want met dezelfde maat, waarmede gijlieden meet, zal ulieden wedergemeten worden.
Dilia da Godema amola eno dunuma iasea, Gode da dilima bu imunu. Gode da bagadedafa dilima imunu. Fedege agoane, E da dilia esa ganodini salawane banenesili, nabaiba: le gugudili sa: imu. Dilia da eno dunuma iabe, amo defelewane Gode da dilima bu imunu.”
39 En Hij zeide tot hen een gelijkenis: Kan ook wel een blinde een blinde op den weg leiden? Zullen zij niet beiden in de gracht vallen?
Yesu da fedege sia: eno ilima olelei, “Si dofoi dunu da eno si dofoi dunu ea lobolele, logo olemu da hamedei. Amane hamosea, ela gilisili hano ogai ganodini dafamu.
40 De discipel is niet boven zijn meester; maar een iegelijk volmaakt discipel zal zijn gelijk zijn meester.
Ado ba: su dunu da ea olelesu dunu ea hou amo hame baligisa. Be ado ba: su dunu huluane, ilia olelei huluane lai dagoiba: le, ilia da olelesu dunu ea dawa: su amo defelewane ba: mu.
41 En wat ziet gij den splinter, die in uws broeders oog is, en den balk, die in uw eigen oog is, merkt gij niet?
Di abuliba: le ifa su dia sama ea si ganodini dialebe, amo higale ba: sala: ? Be ifa da: fe dia si ganodini dialebe, di abuli hame ba: sala: ?
42 Of hoe kunt gij tot uw broeder zeggen: Broeder, laat toe, dat ik den splinter, die in uw oog is, uitdoe; daar gij zelf den balk, die in uw oog is, niet ziet? Gij geveinsde! doe eerst den balk uit uw oog, en dan zult gij bezien, om den splinter uit te doen, die in uws broeders oog is.
Di da ifa da: fe dia si ganodini dialebe hame ba: beba: le, dia sama ema, ‘Ifa su dia si ganodini dialebe na lale fasimu!’ amane sia: mu da hamedei galebe. Di da dabua fawane moloi dunu! Hidadea, ifa da: fe dia si ganodini dialebe fadegale fasili, bu noga: iwane ba: beba: le, fa: no ifa su dia sama ea siga fadegamu da defea.
43 Want het is geen goede boom, die kwade vrucht voortbrengt, en geen kwade boom, die goede vrucht voortbrengt;
Ida: iwane ifa da fage wadela: i gala legemu hamedei galebe. Wadela: i ifa da fage ida: iwane legemu gogolesa.
44 Want ieder boom wordt uit zijn eigen vrucht gekend; want men leest geen vijgen van doornen, en men snijdt geen druif van bramen.
Dunu huluane ilia dawa: Ifa ea fage ba: beba: le, amo ifa ea hou dawa: sa. Esalo dulu faimusa: dawa: sea, dunu da aya: gaga: nomei gagaloboa hame doaga: sa. aya: gaga: nomei amoga dunu da waini fage hame faisa.
45 De goede mens brengt het goede voort uit den goeden schat zijns harten; en de kwade mens brengt het kwade voort uit den kwaden schat zijns harten; want uit den overvloed des harten spreekt zijn mond.
Dunu ida: iwane gala da ea ida: iwane gobolo dogo ganodini diala amoga hou ida: iwane olelesa. Wadela: i dunu da ea wadela: i gobolo dogo ganodini diala, amoga wadela: i hou olelesa. Adi liligi amoga dunu ea dogo da nabai galea, amo da gugudili dasea, amoga e da ea lafidili sia: sa.
46 En wat noemt gij Mij, Heere, Heere! en doet niet hetgeen Ik zeg?
Dilia da Na sia: hame nababeba: le, dilia abuliba: le Nama ‘Hina! Hina!’ amo sia: nanabela: ?
47 Een iegelijk, die tot Mij komt, en Mijn woorden hoort, en dezelve doet, Ik zal u tonen, wien hij gelijk is.
Nowa dunu da Na sia: noga: le nababeba: le, noga: le hamosea, e da dunu afae ea hou agoane.
48 Hij is gelijk een mens, die een huis bouwde, en groef, en verdiepte, en leide het fondament op een steenrots; als nu de hoge vloed kwam, zo sloeg de waterstroom tegen dat huis aan, en kon het niet bewegen; want het was op de steenrots gegrond.
E da diasu gagusu dunu agoane. Amo dunu da guduwane uli dogole, magufu amoga doaga: le, amo da: iya diasu gagui. Amasea, hano heda: le, gafululi, diasu fai. Be diasu da noga: le gaguiba: le, hame mugului.
49 Maar die ze gehoord, en niet gedaan zal hebben, is gelijk een mens, die een huis bouwde op de aarde zonder fondament; tegen hetwelk de waterstroom aansloeg, en het viel terstond, en de val van datzelve huis was groot.
Be nowa dunu da na sia: ea gega nabasea, be nabawane hame hamosea, e da eno dunu agoane. Ea diasu e da osobo mae dogole, udigili dasai sa: i da: iya gagui. Amasea, hano heda: le, gafululi, diasu fane, diasu da hedolowane mugululi hamedafa ba: i.”
