Handelingen 7
1 En de hogepriester zeide: Zijn dan deze dingen alzo?
Adudagi Purohitlenna Stephen-da hanglak-i, “Nangonda siriba maralsing asi achumbra?”
2 En hij zeide: Gij mannen broeders en vaders, hoort toe: de God der heerlijkheid verscheen onzen vader Abraham, nog zijnde in Mesopotamie, eer hij woonde in Charran;
Maduda Stephen-na khumlak-i, “Eigi ichil-inaosa amadi ipa ipansa, eina haijaba tabiyu! Eikhoigi ipa ipu oiriba Abraham-na Haran-da leitringei, Mesopotamia-da leiringeida matik mangalgi Tengban Mapuna mangonda uhanbikhi.
3 En zeide tot hem: Ga uit uw land en uit uw maagschap, en kom in een land, dat Ik u wijzen zal.
Aduga Tengban Mapuna mangonda hairak-i, ‘Nahakki nareibak amadi nahakki mari matasingbu thadoktuna eina nangonda utpi-gadouriba leibak aduda chatlu.’
4 Toen ging hij uit het land der Chaldeen, en woonde in Charran. En van daar, nadat zijn vader gestorven was, bracht Hij hem over in dit land, daar gij nu in woont.
Maram aduna mahakna Chaldea machasinggi lam adu thadoklaga Haran-da leirammi. Mahakki mapa leikhidraba matungda Tengban Mapuna mahakpu nakhoina houjik leiriba mapham asida thabirakkhi.
5 En Hij gaf hem geen erfdeel in hetzelve, ook niet een voetstap; en beloofde, dat Hij hem het zelve tot een bezitting geven zou, en zijn zade na hem, als hij nog geen kind had.
Adubu Tengban Mapuna mapham asida mangonda phangpham thokpa lam machet ama phaoba pikhide, adubu matam aduda Abraham-gi macha amata leitrabasu Tengban Mapuna mangonda mapham asi mahak amadi mahakki tunggi charol surolda pibigani haina wasakpikhi.
6 En God sprak alzo, dat zijn zaad vreemdeling zijn zoude in een vreemd land, en dat zij het zouden dienstbaar maken, en kwalijk handelen, vierhonderd jaren.
Tengban Mapuna mangonda asumna hai, ‘Nahakki charol surolna mireibakta leigani aduga mapham aduda makhoi minai oigani amadi makhoibu chahi chamari tathi-tawoina toubigani.
7 En het volk, dat zij dienen zullen, zal Ik oordelen, sprak God; en daarna zullen zij uitgaan, en zij zullen Mij dienen in deze plaats.
Adubu makhoina minai oirugadaba phurup adubu eina wayen-gani amasung madugi matungda nahakki charol surolna leibak adudagi thorakkani aduga mapham asida makhoina eihakpu khurumjagani.’
8 En Hij gaf hem het verbond der besnijdenis; en alzo gewon hij Izak, en besneed hem op den achtsten dag; en Izak gewon Jakob, en Jakob de twaalf patriarchen.
Aduga Tengban Mapuna Abraham-da un-kakpagi walepnaba adu pibikhi. Maram aduna Abraham-na Isaac pokpa matung numit ni panni subada mahakpu un-kakkhi; Isaac-na mahakki machanupa Jacob-pu un-kakkhi aduga Jacob-na mahakki machanupasing aduga eikhoigi masak nairaba ipa ipusing makhoi taranithoibu un-kakkhi.”
9 En de patriarchen, nijdig zijnde, verkochten Jozef, om naar Egypte gebracht te worden; en God was met hem,
“Jacob-ki machasing aduna makhoigi machin manao oiriba Joseph-pu kallakpadagi mahakpu Egypt-ta minai oina yonkhi. Adubu Tengban Mapuna mahakpu loinabikhi
10 En verloste hem uit al zijn verdrukkingen, en gaf hem genade en wijsheid voor Farao, den koning van Egypteland; en hij stelde hem tot een overste over Egypte, en zijn gehele huis.
aduga mahakki khudongthiba awa-ana pumnamaktagi Tengban Mapuna mahakpu kanbikhi. Egypt ningthougi mamangda Joseph-na leppa matamda Tengban Mapuna mangonda changkhonba matou amasung lousing pibirammi adudagi ningthou aduna Joseph-pu Egypt leibak amadi konung apumbagi leingak mapu oihanbikhi.
11 En er kwam een hongersnood over het gehele land van Egypte en Kanaan, en grote benauwdheid; en onze vaders vonden geen spijs.
Adudagi Egypt amadi Canaan-gi leibak apumbada chak tangba thoktuna yamna awa ana thoklammi. Eikhoigi ipa ipusing adu chanaba chinjak amata phanglamde.
12 Maar als Jakob hoorde, dat in Egypte koren was, zond hij onze vaders de eerste maal uit.
Egypt-ta chanaba mahei marong lei haiba Jacob-na tabada mahakki machanupasing haibadi eikhoigi ipa ipusing oiriba makhoibu ahanba khongchat oina mapham aduda tharammi.
13 En in de tweede reize werd Jozef zijn broederen bekend; en het geslacht van Jozef werd aan Farao openbaar.
Anisuba khongchattadi Joseph-na mahakki machin manaosing aduda mahak kanano haiba masak khanghalle amasung Egypt-ki ningthouna Joseph-ki imung manunggi maramda khanglaklammi.
14 En Jozef zond heen, en ontbood zijn vader Jakob, en al zijn geslacht, bestaande in vijf en zeventig zielen.
Maram aduna Joseph-na mahakki mapa Jacob-ta pao thaduna mahak amadi mahakki imung manunggi mi apumba haibadi mioi humphutara-manga adu Egypt-ta lakpinaba kourammi.
15 En Jakob kwam af in Egypte, en stierf, hijzelf en onze vaders.
Adudagi Jacob-na Egypt-ta chatlammi, mapham aduda mahak amadi mahakki machanupasing sikhi.
16 En zij werden overgebracht naar Sichem, en gelegd in het graf, hetwelk Abraham gekocht had voor een som gelds, van de zonen van Emmor, den vader van Sichem.
Makhoigi hakchangsing adu Shechem tanna puraklaga Abraham-na Hamor-gi machanupasingdagi sel khara piduna leikhiba mongpham aduda leirol chankhi.”
17 Maar als nu de tijd der belofte, die God aan Abraham gezworen had, genaakte, wies het volk en vermenigvuldigde in Egypte;
“Tengban Mapuna Abraham-da wasakpikhiba adu thunghannaba matam adu naksillaklabada Egypt-ta eikhoigi misinggi masing yamna yamkhatlakkhi.
18 Totdat een ander koning opstond, die Jozef niet gekend had.
Mameithangda Joseph-ki maramda karisu khangdaba ningthou amana Egypt-ta pallammi.
19 Deze gebruikte listigheid tegen ons geslacht, en handelde kwalijk met onze vaderen, zodat zij hun jonge kinderen moesten wegwerpen, opdat zij niet zouden voorttelen.
Mahakna eikhoigi ipa ipusingbu lounam toukhi amadi makhoigi nouna pokpa angangsingbu sinanaba namduna langthok-handuna thina toukhi.
20 In welken tijd Mozes werd geboren, en was uitnemend schoon; welke drie maanden opgevoed werd in het huis zijns vaders.
Matam aduda Moses pokkhi, mahak yamna phajaba angang ama oirammi. Mahakki mapagi yumda tha ahum yokpi thakpirammi.
21 En als hij weggeworpen was, nam hem de dochter van Farao op, en voedde hem voor zichzelve op tot een zoon.
Mahakpu mahakki yumgi mapanda thamlabada, ningthou adugi machanupina mahakpu louduna mahak masagi machanupa oina yokkhatlakkhi.
22 En Mozes werd onderwezen in alle wijsheid der Egyptenaren; en was machtig in woorden en in werken.
Mahakpu Egypt-ki lousing pumnamak tambikhi aduga mahak waheida amadi thabakta matik leiba mi ama oirakkhi.”
23 Als hem nu de tijd van veertig jaren vervuld was, kwam hem in zijn hart, zijn broeders, de kinderen Israels, te bezoeken.
“Mahak chahi niphu surammi, mahakna mahakki Israel-gi misingbu kamdouna loinabiri haiba yengge leplammi.
24 En ziende een, die onrecht leed, beschermde hij hem, en wreekte dengene, dien overlast geschiedde, en versloeg den Egyptenaar.
Makhoigi maraktagi amabu Egypt-ki mi amana thina touba urammi. Maram aduna mahakna mahakpu mateng pangnaba changlammi aduga Egypt-ki mi adubu hattuna laman khumlammi.
25 En hij meende, dat zijn broeders zouden verstaan, dat God door zijn hand hun verlossing geven zou; maar zij hebben het niet verstaan.
Makhoibu kanbinaba Tengban Mapuna mahakpu sijinnaribani haiba mahakki misingna khangbigani haina Moses-na khallammi adubu makhoina madu khanglamde.
26 En den volgenden dag werd hij van hen gezien, daar zij vochten; en hij drong ze tot vrede, zeggende: Mannen, gij zijt broeders; waarom doet gij elkander ongelijk?
Mathanggi numitta Israel-gi macha ani khatnariba adu ubada makhoibu taisinnanaba hotnarammi. Mahakna hairak-i, ‘Ibungokhoi, nakhoi nachil nanaosingni. Karigi nakhoina asumna khatnaribano?’
27 En die zijn naaste ongelijk deed, verstiet hem, zeggende: Wie heeft u tot een overste en rechter over ons gesteld?
Thina touriba mi aduna Moses-pu inthoklaga hairak-i, ‘Nahakpu eikhoigi ithakta mapu amadi wayel mapu oina kanana happage?’
28 Wilt gij mij ook ombrengen, gelijkerwijs gij gisteren den Egyptenaar omgebracht hebt?
‘Ngarang nangna Egypt-ki mi adu hatpagumna eibusu hatpa pamlibra?’
29 En Mozes vluchtte op dat woord en werd een vreemdeling in het land Madiam, waar hij twee zonen gewon.
Moses-na masi tabada Egypt-tagi chenkhiduna Midian-gi lamda lamlanba oina leirammi. Mapham aduda machanupa ani phangkhi.”
30 En als veertig jaren vervuld waren, verscheen hem de Engel des Heeren, in de woestijn van den berg Sinai, in een vlammig vuur van het doornenbos.
“Chahi niphu houkhraba matungda Sinai ching manakki leikanglada achakpa mongsong amagi meirilakta dut amana Moses-ta uhanbirammi.
31 Mozes nu, dat ziende, verwonderde zich over het gezicht; en als hij derwaarts ging, om dat te bezien, zo geschiedde een stem des Heeren tot hem,
Mahakna uriba adu Moses ngaklammi, henna ningthina unaba mongsong adugi manakta changsillammi. Adubu mahakna Mapu Ibungogi khonjel tarammi:
32 Zeggende: Ik ben de God uwer vaderen, de God Abrahams, en de God Izaks, en de God Jakobs. En Mozes werd zeer bevende, en durfde het niet bezien.
‘Eihak nahakki napa napusinggi Tengban Mapuni, Abraham, Isaac amadi Jacob-ki Tengban Mapuni.’ Maduda Moses-na kibana niklammi amadi mahakna yengbagi thouna leiramde.
33 En de Heere zeide tot hem: Ontbind de schoenen van uw voeten; want de plaats in welke gij staat, is heilig land.
Adudagi MAPU IBUNGO-na mangonda hairak-i, ‘Nahakki khong-up louthok-u maramdi nahakna lepliba mapham adu asengba maphamni.
34 Ik heb merkelijk gezien de mishandeling Mijns volks, dat in Egypte is, en Ik heb hun zuchten gehoord en ben nedergekomen, om hen daaruit te verlossen; en nu, kom herwaarts, Ik zal u naar Egypte zenden.
Egypt-ta eigi misingbu ot neiba adu eina ure. Makhoigi naheba adu eina tare amasung makhoibu kanbinaba eihak kumtharaklabani. Houjik lak-u, eina nangbu Egypt-ta thagani.’”
35 Dezen Mozes, welken zij verloochend hadden, zeggende: Wie heeft u tot een overste en rechter gesteld? dezen, zeg ik, heeft God tot een overste en verlosser gezonden, door de hand des Engels, Die hem verschenen was in het doornenbos.
“Hairiba Moses asimakni Israel-gi misingna yakhidaba mahak adu. ‘Nahakpu eikhoigi ithakta mapu amadi wayel mapu oina kanana happage?’ haiduna makhoina mangonda hangkhi. Achakpa mongsongda uhanbikhiba dut adugi mapanna Israel-gi misinggi mathakta pannanaba amadi makhoibu ningtamhanbinaba Tengban Mapuna thabikhiba adu mahakni.
36 Deze heeft hen uitgeleid, doende wonderen en tekenen in het land van Egypte, en in de Rode zee, en in de woestijn, veertig jaren.
Mahakna makhoibu Egypt-tagi chingbirakkhi, angakpa thabaksing amadi khudamsing Egypt-ta amasung Angangba Ipakta aduga chahi niphu lamjao lamhangda toukhi.
37 Deze is de Mozes, die tot de kinderen Israels gezegd heeft: De Heere, uw God, zal u een Profeet verwekken uit uw broederen, gelijk mij; Dien zult gij horen.
‘Eibu thabirakpagumna Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou ama Tengban Mapuna thabirakkani aduga mahak nakhoigi naraktagi mi oigani’ haina Israel-gi misingda haikhiba mahak adu Moses asini.
38 Deze is het, die in de vergadering des volks in de woestijn was met den Engel, Die tot hem sprak op den berg Sinai, en met onze vaderen; welke de levende woorden ontving, om ons die te geven.
Lamjao lamhangda Israel-gi misingna punna leiba aduda leiminnaramba adu mahak asini. Mapham aduda mahak eikhoigi ipa ipusingga loinana amasung Sinai chingda mangonda wa ngangbiba dut aduga leiminnarammi aduga eikhoida pinaba Tengban Mapugi ahingba waheising adu mahakna phangjakhi.”
39 Denwelken onze vaders niet wilden gehoorzaam zijn, maar verwierpen hem, en keerden met hun harten weder naar Egypte;
“Adubu eikhoigi ipa ipusingna mahakna haiba illu yakhide, makhoina mahakpu inthoktuna makhoigi thamoinadi Egypt-ta amuk hankhi.
40 Zeggende tot Aaron: Maak ons goden, die voor ons heengaan; want wat dezen Mozes aangaat, die ons uit het land van Egypte geleid heeft, wij weten niet, wat hem geschied is.
Maram aduna makhoina Aaron-da hairak-i, ‘Eikhoibu chingbinaba laising sabiyu. Eikhoibu Egypt-tagi chinglakpa nupa Moses aduda kari thokkhrabano haiba eikhoina khangde.’
41 En zij maakten een kalf in die dagen, en brachten offerande tot den afgod, en verheugden zich in de werken hunner handen.
Matam adudani makhoina sannao ama saduna maduda iratpot katkhi aduga makhoigi khutna saba pot aduda makhoina haraokhi.
42 En God keerde Zich, en gaf hen over, dat zij het heir des hemels dienden, gelijk geschreven is in het boek der profeten: Hebt gij ook slachtofferen en offeranden Mij opgeofferd, veertig jaren in de woestijn, gij huis Israels?
Maram aduna Tengban Mapuna makhoidagi mai leithokkhiduna atiyada leiriba numit, tha amadi thawanmichaksingbu makhoina khurumnaba makhoibu thadoklammi. Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichousinggi lairikta asumna ikhibagumbani: ‘Israel-gi misa! Lamjao lamhangda chahi niphu nakhoina sasing hattuna katkhiba adu eingonda katpa natte.
43 Ja, gij hebt opgenomen den tabernakel van Moloch, en het gesternte van uw god Remfan, de afbeeldingen, die gij gemaakt hebt, om die te aanbidden; en Ik zal u overvoeren op gene zijde van Babylon.
Molech laigi phi-sang adu nakhoina pui, aduga nakhoigi thawanmichak lai Rephan-gi murti pui; murtising adu nakhoina khurumnaba sabani. Maram aduna eina nakhoibu Babylon-gi wangmada loi thagani.’”
44 De tabernakel der getuigenis was onder onze vaderen in de woestijn, gelijk geordineerd had Hij, Die tot Mozes zeide, dat hij denzelven maken zou naar de afbeelding, die hij gezien had;
“Tengban Mapuna loinabibagi Phi-sang adu eikhoigi ipa ipusingna lamjao lamhangda makhoiga loinana thamlammi. Madu Tengban Mapuna Moses-ta haikhiba amadi Moses-ta utpikhiba mawong adugi matung inna sabani.
45 Welken ook onze vaders ontvangen hebbende, met Jozua gebracht hebben in het land, dat de heidenen bezaten, die God verdreven heeft van het aangezicht onzer vaderen, tot de dagen van David toe;
Phi-sang adu phangjaraba matungda, Tengban Mapuna makhoigi mangda tanthokkhraba phurupsing adudagi lousinkhraba lam aduda Joshua-gi luching makhada makhoina phi-sang adu purakkhi. Aduga phi-sang adu lam aduda David-ki matam phaoba leirammi.
46 Dewelke voor God genade gevonden heeft, en begeerd heeft te vinden een woonstede voor den God Jakobs.
David-na Tengban Mapugi thoujal phangjaduna Jacob-ki Tengban Mapugi leipham ama mahakna sajanabagidamak nijarammi.
47 En Salomo bouwde Hem een huis.
Adubu Ibungogidamak yum sajakhiba adu Solomon-nani.”
48 Maar de Allerhoogste woont niet in tempelen met handen gemaakt; gelijk de profeet zegt:
“Adum oinamak Wangthoiraba Tengban Mapudi mioibagi khutna saba yumda leite. Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichouna asumna haikhi,
49 De hemel is Mij een troon, en de aarde een voetbank Mijner voeten. Hoedanig huis zult gij Mij bouwen, zegt de Heere, of welke is de plaats Mijner ruste?
‘MAPU IBUNGO-na hai, swargadi eigi phambalni aduga malemna eigi khongnetphamni. Eigidamak nakhoina karamba yum sagadage? Nattraga eina leigada mapham kadaidano?
50 Heeft niet Mijn hand al deze dingen gemaakt?
Eigi khutna pot pumnamaksing asi semkhiba nattra?’”
51 Gij hardnekkigen en onbesnedenen van hart en oren, gij wederstaat altijd den Heiligen Geest; gelijk uw vaders, alzo ook gij.
Stephen-na makha tarak-i, “Nakhoisi kayada nangak kallibano! Nakhoigi thamoidi kayada Tengban Mapu khangdaba thamoi oiriba aduga Tengban Mapugi waheida nakhoigi nana kayada kalliba! Nakhoi nakhoigi napa napusing aduga chap manei: nakhoisu matam pumbada Thawai Asengbabu yeknei!
52 Wien van de profeten hebben uw vaders niet vervolgd? En zij hebben gedood degenen, die te voren verkondigd hebben de komst des Rechtvaardigen, van Welken gijlieden nu verraders en moordenaars geworden zijt.
Tengban Mapugi wa phongdokpiba maichou amata nakhoigi napa napusingna ot-neikhidaba yaobra? Achumba chatpa Ibungo adu lakkani haina hanna phongdokpasing adu makhoina hatkhi. Aduga houjikti nakhoina Ibungo mahakpu pithokle amasung hatle.
53 Gij, die de wet ontvangen hebt door bestellingen der engelen, en hebt ze niet gehouden!
Swargadutsinggi mapanna piramba Tengban Mapugi wayel yathang adu nakhoina phangle adubu nakhoina madu ngakte.”
54 Als zij nu dit hoorden, berstten hun harten, en zij knersten de tanden tegen hem.
Makhoina masi tabada Stephen-gi mathakta mei houna saorammi amadi maya krak krak chiklammi.
55 Maar hij, vol zijnde des Heiligen Geestes, en de ogen houdende naar den hemel, zag de heerlijkheid Gods, en Jezus, staande ter rechter hand Gods.
Adubu Thawai Asengbana thalladuna Stephen-na swargada yengkhatle aduga Tengban Mapugi matik mangal amadi Jisuna Tengban Mapugi yet thangbada lepliba adu urammi.
56 En hij zeide: Ziet, ik zie de hemelen geopend, en den Zoon des mensen, staande ter rechter hand Gods.
Maduda mahakna hairak-i, “Yeng-u, swarga hangdokpa amadi Migi Machanupa aduna Tengban Mapugi yet thangbada lepliba asi eina ujare!”
57 Maar zij, roepende met grote stemme, stopten hun oren, en vielen eendrachtelijk op hem aan;
Masida makhoina makhoigi manakong makhutna mensillaga akanba khonjelna laoraduna makhoi pumnamakna Stephen tamna chensillammi
58 En wierpen hem ter stad uit, en stenigden hem; en de getuigen legden hun klederen af aan de voeten eens jongelings, genaamd Saulus.
aduga mahakpu sahargi wangmada chingthoklaga mahakpu nungna thaba hourammi. Sakhi oiribasing aduna makhoigi maphising adu Saul kouba naha oiriba nupa amagi makhongda thamlammi.
59 En zij stenigden Stefanus, aanroepende en zeggende: Heere Jezus, ontvang mijn geest.
Makhoina Stephen-bu nungna tharingeida mahakna Tengban Mapuda haijarak-i, “Ibungo Jisu, eigi thawai lousinbiyu.”
60 En vallende op de knieen, riep hij met grote stem: Heere, reken hun deze zonde niet toe! En als hij dat gezegd had, ontsliep hij.
Adudagi mahakna khuru khudak kunduna ahouba khonjelda laorak-i, “Mapu Ibungo, pap asi makhoigi mathakta singthanabiganu.” Masi hairamlaga mahak sikhre.
